Hatutan.com, (09 Dezembru 2023), Díli– Diretór ezekutivu Centro do Estudo Paz para O Assuntos de Dezenvolvimento (CEPAD), João Boavida, hateten dadaun ne’e Komisaun Anti Korrupsaun (CAC) susar tebtebes atu hala’o funsaun ho di’ak tanba polítiku sira seidauk iha konsensu atu hili komisáriu foun CAC nian.
Lee Mós: Sosiedade Sivil Kontra Subsidiu bá Deputadu sira
Diretór Ezekutivu CEPAD, João Boavidasai oradór iha komemorasaun loron mundial bá Anti Korrupsaun nian ne’ebé hala’o iha Jardín Largo Lecidere, Díli, Sábadu (09/12/2023). Foto/Elio dos Santos da Costa
João Boavida hato’o lia hirak ne’e hodi responde Hatutan.com bainhira sai oradór iha semináriu ho tema “Uniting The World Against Corruption”, ne’ebé organiza hosi ONG Lalenok Bá Ema Hotu (LABEH) hodi komemora loron mundial bá Anti Korrupsaun nian ne’ebé hala’o iha Jardín Largo Lecidere, Díli, Sábadu (09/12/2023).
CEPAD haree bá CAC nia ezisténsia to’o agora, tuir João Boavida, iha aprezentasaun Vise Ministru bá Asuntu Parlamentár nian, Adeiro Hugo da Costa, deklara tiha ona katak, hosi governu, hosi parte autoridade sosiál, no órgaun soberanu hirak ne’e iha vontade hamriik hasoru korupsaun, hodi halakon korupsaun, maibé, vontade polítika ne’e mesak de’it labele no tenke haktuir ho asaun klaru.
“Agora, buat sira ne’e, ita rona bá di’ak hotu, mais, to’o iha komisaun anti korrupsaun, mak agora paradu hela, tanba kuaje fulan-hitu ona, membru PN sira la konsege to’o konsensu atu hili komisáriu ida. Ha’u hanoin susar oitoan CAC atu la’o ho di’ak,” João Boavida hateten.
João Boavida dehan, atu kombate korrupsaun ho sériu no ho kontinuasaun, buat ne’ebé importante maka publiku nia partisipasaun.
Komisáriu foun CAC Tenke Iha Integridade no Respnsábilidade
Diretór ezekutivu CEPAD ne’e mós fó hanoin katak, CAC ninia komisáriu foun ne’ebé atu mai tenke iha integridade no responsábilidade.
Tuir nia, loloos, atu hili figura foun CAC nian la bele Governu mak propoin. Maibé, buat ne’ebé ideal liu ne’e maka halo revizaun fali bá lei kona-bá ‘mekanizmu hili’ komisáriu CAC, atu nune’e, bele loke bá públiku, atu hatama sira nian kandidatura hodi hali bá sai nu’udár komisáriu CAC.
“Agora, sé ita hein de’it proposta hosi Governu, serteza ho baze ne’e iha politika, partidu polítiku sira ne’e, interese polítiku sira nian. Ida ne’e mak tenke halakon,” nia sujere.
Kona-bá CAC ninia kompozisaun komisáriu sira ne’e, sempre mai hosi partidu polítiku, no CEPAD haree sira nian servisu durante ne’e efetivu no neutru ka lae, João Boavida, dehan, efetivu ka la efetivu, depende bá iha prinsípiu governu nian rasik.
Sé governu iha vontade polítika, maibé, iha prátika la hatudu, sei afeta fali servisu CAC nian, tanba CAC atu sai ofensivu, atu sai pro-ativu, atu sai agresivu, susar. Tanba haree bá autoridade másimu sira.
Diretór ezekutivu CEPAD ne’e dehan, nomeasaun bá komisaun foun CAC nian, katak, maske, mai hosi proposta governu nian, ka mai nu’udár ema independente, ka, mai hosi partidu ruma, tuir nian hanoin, kuandu nia asume ona kargu nu’udár komisáriu CAC, nia tenke mantein ninia integridade.
La’ós ne’e de’it, João Boavida mós konsidera urjente atu iha lalais komisáriu foun CAC nian, importante duni, no urjente mós. Urjente no importante, rua ne’e hotu, para atu bele reativa fali servisu CAC ne’ebé to’o agora pasivu tebes.
“Pasivu tebes, ho atividade ne’ebé sira laiha. Ne’ebé, hanesan ami sosiedade sívil ida mós, kuandu hakarak atu koolabora fali ho komisaun anti korrupsaun ne’e, susar oitoan, tanba sira laiha ema ida atu orienta, atu guia, diríje sira ne’e,” nia hateten.
Jornalista: Rogério Pereira Cárceres