Connect with us

Internasionál

TL iha Ona Faze Ikus Atu Sai Membru OMK

Published

on

Hatutan.com, (12 Janeiru 2024), Díli—Timor-Leste (TL) marka ona pasu signifikativu iha jornada  integrasaun ekonomia globál ne’ebé konklui ona ho sussesu liu hosi Reuniaun Grupu Traballu Dahitu hodi adere bá Organizasaun Mundiál Komérsiu (OMK). 

Delegasaun Timor-Leste xefia hosi Miguel Marques Gonçalves Manetelu, hamutuk ho Ministru Komérsiu no Indústria, Filipus Nino Pereira no hetan akompañamentu hosi embaixadora Maria de Lurdes Martins de Sousa Bessa, Reprezentante Permanente Misaun Timor-Leste nian iha Jenebra partisipa iha Reuniaun Grupu Traballu dahitu adere bá OMK, iha Jenebra Suiça. Foto: Ekipa OMK.

Reuniaun ne’ebé hala’o iha Jenebra, Suíça loron 11 Janeiru 2024, marka pasu krusiál bá Timor-Leste antes Konferênsia Ministeriál OMK nian bá dala 13 (MC13) ne’ebé sei akontese iha loron 26 to’o  29  fevereiru 2024 iha Abu Dhabi,  Emiradus Árabes Unidus, hodi simu pedidu Timor-Leste nian  sai membru OMK.

Lee Mós: Grupu Traballu Adezaun TL bá OMK  Konklui Reuniaun Da-neen

Iha sesaun abertura, Xefe Negosiadór Timor-Leste nia adezaun bá OMK, atuál Vise-Primeiru-Ministru, Ministru Koordenadór Asuntus Ekonómikus no Ministru Turizmu no Ambiente, Fransisco Kalbuadi Lay, reprezenta hosi  Miguel Marques Gonçalves Manetelu, Ministru Transporte no Komunikasaun afirma ho  firmeza kona-bá kompromisu Timor – Leste nian.

Advertisement

“Adezaun Timor-Leste bá OMK nu’udár  veíkulu ida hodi aselera reforma importante sira ne’ebé esensiál tebes hodi promove kresimentu ekonomia ne’ebé sei transforma Timor-Leste sai país klase média ho dezenvolvimentu ne’ebé saudável ho  edukasaun altu hodi atinji  objetivu kona-bá  boa governasaun, estabilidade no paz,” Hatutan.com sita komunikadu.

Delegasaun Timor-Leste xefia hosi Miguel Marques Gonçalves Manetelu, hamutuk ho  Ministru Komérsiu no Indústria, Filipus Nino Pereira no hetan akompañamentu hosi  embaixadora Maria de Lurdes Martins de Sousa Bessa, Reprezentante Permanente Misaun Timor-Leste nian iha Jenebra hatudu ona vontade Timor-Leste nian bá páis membru OMK sira, hodi kumpri obrigasoens nu’udár  nasaun ne’ebé iha responsabilidade bá rekezitus OMK nian, hahú hosi Reuniaun Grupu Traballu Dahuluk iha outubru 2020 até Reuniaun Grupu Traballu Dahitu ne’ebé konsideradu nu’udár Reuniaun Grupu Traballu Daikus nian antes Timor-Leste sai membru plenu OMK liuhosi Konferênsia Ministerial  OMK (MC13).

Konferênsia Ministeriál nu’udár reuniaun ho páis membru sira OMK nian hodi bele toma desizaun kona-bá kualkér akordu komersiais multilaterais nian no mós medida sira seluk kona-bá futuru OMK nian.  

Konferênsia Ministeriál ne’ebe sei realiza iha Abu Dhabi tinan ne’e sei prezidi husi Dr. Thani bin Ahmed Al Zeyoudi, Ministru Estadu Komérsiu  Eksteriór hosi Emirados Árabes Unidos.

Iha sesaun ikus antes atu termina intervensaun Timor-Leste nian iha Reuniaun Grupu Traballu Dahitu, Governu Timor-Leste espresa ninia agradesimentu profunda bá páis membru OMK sira liu liu bá apoiu no kolaborasaun  durante  faze krusiál iha prossesu adezaun Timor-Leste nian ba OMK.

Advertisement

“Permite ha’u reprezenta Governu Konstitusionál Dasia, hamutuk ho ami nia  Líder bo’ot, Primeiru-Ministru Timor-Leste, Kay Rala Xanana Gusmão no  ami nia Xefe Negosiadór, Fracisco Kalbuadi Lay, hakarak  espresa ami nia agradesimentu wa’in bá ita bo’ot sira. Ami hakarak  konvida ita bo’ot sira hodi marka prezensa iha MC13 ne’ebé sei hala’o iha Abu Dhabi, fulan Fevereiru tinan ne’e, hodi sai testemuña bá momentu istóriku adezaun Timor-Leste nian bá organizasaun ne’e. Tamba ita sira nee mak autor própriu iha prosesu hirak ne’e,” Miguel Marques Gonçalves Manetelu, hateten.

Esforsu ba vontade Timor-Leste nian hodi sai membru OMK hatudu ona liuhosi boas prátikas durante ne’e  hanesan, halo  revizaun bá rejime ekonómiku no komérsiu  esternu hodi responde  perguntas besik 300 hosi país membru OMK sira ne’ebé motiva tebes Timor-Leste bá kestaun  espesífika iha  âmbitu reforma ekonomia nian.  

Timor-Leste finaliza mós akordu bilaterais ho páis membru OMK 10 hanesan Austrália, Kamboja, Kanadá, Indonézia, Japaun, Uniaun Europeia, Nova Zelândia, Filipinas, Tailândia no Estadus Unidus iha tempu fulan 17 nia laran.

Ikus liu, aseita mós ba kompromisu  espesífiku 31 kona-bá adezaun nian ho assesu ne’ebé boot hosi relatóriu grupu traballu sira inklui kompromissu foun kona-bá fasilitasaun komérsiu, regulamentasaun  interna hosi servisu Information Technology Agreement.

Jornalista: Rogério Pereira Cárceres

Advertisement

Continue Reading
Advertisement
Click to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Internasionál

PM Xanana Husu Haforsa Diálogu no Páz Ba Estabilidade Rejionál

Published

on

By

Hatutan.com, (28 Outubru 2025), Díli— Primeiru-Ministru Repúblika Demokrátika Timor-Leste (PM-RDTL), Kay Rala Xanana Gusmão, haktuir hikas importánsia pás no haforsa diálogu hodi garante dezenvolvimentu sustentável liután iha rejiaun ASEAN tomak.

(more…)

Continue Reading

Internasionál

Timor-Leste Marká Tán Istória Ida Tama ASEAN, Ramos-Horta Husu Hametin Dame, Servisu Maka’as ho Onestidade

Published

on

By

Hatutan.com, (28 Outubru 2025), Díli– Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta hateten  loron 26 fulan-Outubru 2025 marka tán istória ida bá Timor-Leste sai membru plenu  ASEAN bá dala-11, nune’e husu povu no Governu hametin nafatin dame no tenke servisu makaas ho ónestidade. 

(more…)

Continue Reading

Internasionál

Tribunál Manila Deklara Arnie Teves Jr “Inosente” husi Asasinatu Omisídiu iha 2019

Published

on

By

Hatutan.com,  (15 Jullu 2025), Dili--Tribunál Manila, Segunda  (14/07/2025),  hatama ona deklarasaun “La sala” (inosente)  ba eis reprezentante Negros Oriental Arnolfo Arnie Teves Jr iha nia kazu omisídiu ba alegasaun omisídiu iha Negros Oriental iha tinan 2019.

(more…)

Continue Reading

Trending