Connect with us
Pakote Ahi

Polítika

Komisaun A Halo Audiénsia Públika bá Projetu Lei Direitu Petisaun

Published

on

Hatutan.com, (28 Fevereiru 2024), Dili—Parlamentu Nasionál (PN) liuhosi Komisaun A ne’ebé trata asuntu Lejizlasaun no Justisa halo audiénsia ho entidade relevante sira hodi halo diskusaun bá inisiativa Projetu Lei Direitu petisaun bá sidadaun Timoroan hotu ne’ebé komisaun A prepara tiha ona, Kuarta-Feira (28/02/2024).

Entidade sira mak hanesan Ministériu Justisa (MJ), Ministériu Prezidénsia Konsellu Ministru (MPKM), Provedoria Direitus Umanus no Justisa (PDHJ), Prokuradória Jerál Repúblika (PJR) no Ministériu Públiku (MP).

Lee Mós: Tinan Lima Gasta Millaun $8-resin bá De’it Subsídiu Saúde-Transporte Deputadu Sira, FONGTIL Mobiliza Petisaun Públiku

Advertisement

Prezidente Komisaun A, deputadu Patrocinio Fernandes haktuir, durante ne’e seidauk iha Lei Direitu Petisaun ne’ebé realmente iha Konstituisaun Repúblika artigu 48 asegura fó espasu bá sidadaun hotu-hotu atu ezerse sira nia direitu pestisaun, nune’e mós iha rejimentu Parlamentu Nasionál fó espasu.

“Durante ne’e Parlamentu Nasionál simu hela petisaun sira, keixa, reklamasaun sira ne’e hotu, maibé depois ita laiha Lei ida atu bele orienta andamentu sira ne’e la’o halo nusa atu bele define didi’ak bainhira mak buat ruma tama mai ita konsidera nu’udár petisaun, reklamasaun ka keixá. Ne’e ita presiza atu define no regulariza iha Lei ruma,” Patrocinio Fernandes hateten hafoin audiénsia iha PN.

Tanba ne’e maka deputadu sira komisaun A nian iha inisiativa ida hodi hamosu Projetu Lei ida atu kumpri bá artigu 48 Konstituisaun Repúblika bele define didi’ak oinsá bele regulariza sidadaun sira atu bele ezerse direitu petisaun ne’e.

Objetivu komisaun A maka konvida entidade sira ne’ebé sira nia natureza servisu ne’e iha ligasaun ho projetu lei ida-ne’e atu bele rona sira nia opiniaun no kontribuisaun hanoin bá deputadu sira nune’e bele halo diskusaun.

“Ohin ita rona PDHJ, MP parte Governu MPKM, MJ embora Vise-Ministru Asuntu Parlamentár maka reprezenta parte hotu Governu nian atu haree politíka hotu kona-bá ida-ne’e. Em prinsípiu sira mai fó apresiasaun bá projetu hotu ne’ebé iha atu deputadu sira bele enrikesa tán deputadu sira nian referénsia atu tama iha diskusaun jeneralidade no espesialidade no hanoin di’ak sira ne’e atu bele prodús projetu lei ne’e rasik,” nia esplika.

Advertisement

Reprezentante Governu, Vise-Ministru Asuntu Parlamentár, Adérito da Costa Hugo haktuir, membru komisaun A Parlamentu Nasionál sira durante ne’e prepara hela esbosu Lei ida, rejime jurídiku bá exersisiu direitu de petisaun, sira nia inisiativa ne’e transforma ona sai Projetu Lei ne’ebé sira aprezenta, nune’e agora halo audiénsia ho entidade relevante sira entaun sira bolu Ministériu Presidénsia Konsellu Ministruno sira seluk tan atu mai rona opiniaun.

“Ami nia pozisaun hato’o ona bá iha komisaun katak Governu liuliu MPKM apresia tebes inisiativa ida-ne’e, tanba espasu ida bá direitu petisaun sidadaun nian ne’e mamuk hela iha tinan barak nian laran. Kuandu ita nia Konstituisaun artigu 48 fó direitu ida-ne’e bá sidadaun hotu atu fó sira nia petisaun tán ne’e Governu apresia bá inisiativa no proponente bá projetu Lei ida-ne’e ohin hato’o ona,” nia hateten.

Adérito hatutan, Timor-Leste nu’udár estadu direitu demókratiku no durante ne’e seidauk halo  regulamentu  ida oinsá petisaun ne’e mai hosi sé no sé maka bele hato’o petisaun ne’e tuir artigu 48 konstituisaun Repúblika, ne’e sidadaun Timoroan tomak bá sira nian situasaun ne’ebé sira infrenta bá pesoál ka koletivu.

Iha fatin hanesan adjunta PDHJ, asuntu direitu humanu, Maria Marilha Ximenes hateten, PDHJ haree projetu lei liga bá aspetu direitu umanu, bainhira sidadaun sira hasoru problema ruma mosu iha komunidade, entaun projetu lei ne’e reprezenta komunidade atu hato’o petisaun ida-ne’e, iha petisaun ne’e fó dalan bá ema hotu atu asesu.

Ko’alia kona-bá direitu umanus entaun, nia dehan,  direitu ne’e bele fó bá sidadaun ida hato’o sira nia petisaun.

Advertisement

PDHJ mós iha nia hanoin hakarak, atu fó pareser bá lei ne’e rasik tanba haree bá ba artigu 48 hatete katak, sidadaun hotu iha direitu atu hato’o petisaun keixa ou reklamasaun ruma ho nune’e, sidadaun se de’it bele fó sira nia petisaun, liu-liu iha área rurál ka inkluzivu atu envolve ema hotu.

Nia fó ezemplu, iha aldeia balun komunidade sira la asesu bá bee-moos no saida maka sira hakarak atu hato’o, entaun bele liuhosi reprezentasaun ruma bele hato’o sira nia petisaun, importante maka informasaun sira tenke klaru hodi hato’o ba iha PN.

Jornalista Estajiária: Zita Menezes

Advertisement
Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Polítika

Taur Informa bá Ramos-Horta, Kazu Asidente iha Atambua Taka Ona

Published

on

Hatutan.com, (24 Jullu 2024), Díli—Eis Prezidente Repúblika, Jenerál reformadu Taur Matan Ruak informa bá Prezidente Repúblika (PR), José Ramos-Horta kona-bá asidente tráfiku iha Atambua provínsia Nusa Tenggara Timur (NTT), Indonézia hafoin fila hosi Rejiaun Administrativa Espesiál Oe-cusse-Ambeno (RAEOA), iha loron 22 fulan-jullu taka ona.

(more…)

Kontinua Le'e

Polítika

PN Preokupa Sigaru Illegál Nakonu iha TL

Published

on

Hatutan.com, (24 Jullu 2024), Dilí—Parlamentu Nasionál (PN) preokupa no husu Governu atu tau atensaun bá kontentór balun ne’ebé mak hatama sigaru la tuir dalan legál no oras ne’e nakonu iha Timor-Leste (TL).

(more…)

Kontinua Le'e

Polítika

Taur Matan Ruak Prontu Kolabora ho Auditoria Ne’ebé Xanana Inisia

Published

on

Hatutan.com, (24 Jullu 2024), Díli- Primeiru-Ministru  iha VIII Governu Konstitusionál,   Jenerál Reformadu Taur Matan Ruak,  prontu kolabora ho prosesu aauditoria internasionál ne’ebé IX Governu Konstitusionál lidera husi Primeiru-Ministru (PM) Xanana Gusmão  sei halo ho intensaun atu hadi’a jestaun institusionál hodi garante boa-governasaun.

(more…)

Kontinua Le'e
Advertisement

Trending