Hatutan.com (23 Juñu 2025), Díli—Projetu konstrusaun edifisiu sentrál Radiu Televizaun Timor-Leste, Empreza Públika (RTTL,E.P) ho kustu total US$3,760,405.00 ne’ebé ezekuta husi kompañia internasionál PT Aulia Multi Sarana husi Indonézia la’o atraza.
Lee Mós: Intervensaun SEKOMS Ba RTTL ho Tatoli Kontribui Hamonu Índise Liberdade Imprensa Timor-Leste

Eskavadór ida mak hala’o hela servisu iha projetu Edifisiu foun RTTL,E.P ne’ebé la’o atraza. Foto/supply
Projetu ne’ebé sai hanesan legacy husi Governu da-ualu (8) liuhusi Ministériu Asuntu Parlamentár no Komunikasaun Sosiál (MAPKOMS) no ezersísiu estra-ordináriu husi Prezidente Konsellu Administrasaun RTTL,E.P altura ne’ebá José António Belo “Taraleu”, konsege hala’o nia lansamentu, hatuur fatuk-inan, husi Primeiru-Ministru (PM), Kay Rala Xanana Gusmão iha loron 19 fulan-Dezembru tinan 2024.
Konstrusaun ba edifísiu foun RTTL,E.P ne’e previstu atu remata ka termina iha fulan-Marsu 2026, reprezenta investimentu ida US$5,970659,11 ne’ebé finansiamentu hetan hosi parseria ida entre Governu Timor-Leste, Governu Japaun no Programa Nasoins Unidas ba Dezenvolvimentu (UNDP, sigla inglés). Aleinde konstrusaun, projetu ne’e inklui formasaun téknika ba jornalista sira no profisionál RTTL sira seluk, ho objetivu atu hametin abilidade ekipa nian enfrenta ezijénsia komunikasaun modernu no efetivu.
Sura husi loron serimónia hatuur fatuk-inan to’o agora empreza internasionál husi Indonézia, PT Aulia Multi Sarana, seidauk hatuur nia fundasaun ka fondasi no seidauk hatudu esforsu ba mobilizasaun ekipamentu iha terrenu konstrusaun tanba empreza enfrenta difikuldade uitoan no prejudika progresu konstrusaun ne’e atraza.
Edifísiu sentrál RTTL,E.P nian ne’e tau naran Francisco Borja da Costa iha andar haat (4) kompletu ho estudiu rádiu ho televizaun, fatin servisu ho ezekutivu, ho totál administrasaun no jornalista na’in-600.
Iha andar da-haat leten ne’e fatin sorumutuk ho naran auditóriu Nino Konis Santana ho kapasidade akomula ema na’in-1000. Osan bá edifisiu ne’e apoiu hosi Governu Japaun liuhosi ezersísiu negosiasaun husi eis-prezidente Konsellu Administrasaun RTTL, E.P, José António Belo “Taraleu” iha inisiu 2023 no hetan tulun husi husi MAPKOMS hodi haruka karta pedidu bá Governu Japaun no mós koñesimentu mós bá UNDP nia reprezentante iha Díli iha loron 23 fulan Maiu 2023, hodi husu apoiu orsamentu ho totál US$5,970659,11, hodi ajuda konstrui edifisiu sentrál RTTL,E.P nune’e Governu Japaun apoiu montante orsamentu ne’e iha loron 11 fulan-Juñu 2023.
Iha fulan-Outubru tinan 2023, UNDP lansa konkursu dezeñu ho site assessment no hafoin iha fulan-Jullu tinan 2024 no fulan-Agustu 2024 hetan aprovasaun bá dezeñu husi Ministériu Obras Públika (MOP) depois lansa kedan bá konsursu internasionál hodi hetan kompañia internasionál husi Indonézia PT Aulia Multi Sarana hanesan manan na’in ba konkursu internasionál ne’e ho total kustu ba projetu ne’e $3,760,405.00.

Dezeñu Edifisiu foun RTTL,E.P nu’udár legacy husi Governu da-ualu (8) no eis-prezidente Konsellu Administrasaun RTTL,E.P, José António Belo “Taraleu”. Foto/Espesiál
Iha akordu ne’ebé estabelese ho parte sira, liuliu UNDP no Governu Timor-Leste liuhusi Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál (SEKOMS) iha mandatu Governu da-sia (9) nian ne’e, kompañia PT Aulia Multi Sarana kompromete atu hatama nia ekipamentu rasik, modernu no sufisiente, maibé realidade PT Aulia Multi Sarana aluga de’it eskavadora ida ho karreta baskulante rua (2) ka tolu (3) husi empreza nasionál TINOLIN, Lda.
Bá kestaun ne’e, Hatutan.com komfirma Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál (SEKOMS) Expedito Dias Ximenes, Segunda (23/06/2025), iha Palásiu Governu, rekoñese projetu konstusaun ne’e la’o tarde, tanba kompñia PT Aulia Multi Sarana husi Indonézia laiha kapasidade hodi rezolve servisu ne’ebé sai probemetiku iha área ka resintu RTTL,E.P iha Caicoli, Dili.
“Konstrusaun ne’e la’o tarde tanba sira dehan empreza ne’e ke’e bee iha kraik, konserteza empreza ne’e tenke hein tan fulan-tolu atu bele halakon tiha bee iha kraik atu hametin nia fondasi ne’e tenke metin makaas liu, ne’ebé tenke metin atu aban-bainrua sira halo andar haat ne’e,” SEKOMS Expedito Dias Ximenes argumenta.
Kona-bá kompañia internasionál PT Aulian Multi Sarana la iha ekipamentu rasik no aluga ekipamentu husi kompañia TINOLINA, SEKOMS Expedito Dias Ximenes hateten, nia parte rasik la hatene, maibé nia hateten katak prosesu bá konstrusaun ne’e la’o hela.
“Ida ne’e ha’u ladún hatene maibé ha’u hatene katak prosesu ne’e la’o hela, ida kleur ne’e tanba prezidente RTTL ohin fó relatóriu bá ha’u dehan katak tanba iha nia kle’an ne’e bee barak iha okos, presiza tempu hasai bee atu ele hahú konstrusaun báziku ka uma nia fundasaun,” Expedito Dias Ximenes klarifika.
Informasaun ne’ebé Hatutan.com asesu husi fontes importante balun ne’ebé ladún kontente ho intervensaun husi SEKOMS ba projetu ne’ebé responsabiliza UNDP ne’e, Expedito Dias Ximenes afirma dehan ne’e husi UNDP maka halo, la’ós husi Governu maka halo.

Dezeñu edifisiu foun RTTL,E.P. Foto/Espesiál
Nia esplika konskursu ne’e halo tenderizasaun internasionál, ne’ebé konkursu ne’e husi UNDP, tanba osan husi Governu Japaun ne’e fó direita bá UNDP husi parte Governu tau matan de’it, Governu la tama sidik uotan tama iha tederizasaun ne’e Governu la hatene ida.
Hatutan.com tenta atu konfirma prezidente RTTL,EP Eliziu Issac Fernandes hodi bele hetan esplikasaun detallu ba atrazu projetu ne’e, maibé husi parte Gabinte prezidente RTTL,E.P nian dehan prezidente RTTL,E.P okupadu hela ho servisu balun . Nune’e, parte gabinete foti de’it Jornalista Hatuan.com númeru kontaktu hodi dehan hein kontaktu hodi maka foin entrevista.
Hatutan.com buka konfirma ho tékniku sira PT Aulia Multi Sarana iha lokál ka terrenu projetu, maibé sira la bele fó informasaun tanba informasaun hotu submete ona ba prezidente RTTL,E.P no tanba razaun mós tenke hetan autorizasaun husi lideransa másimu iha RTTL,E.P.
Observasaun Hatutan.com iha terenu nota katak projetu konstrusaun uma nia fundasaun seidauk harii tanba foin faze ke’e-rai.
Jornalista: Marcelino Tomae