Connect with us

Nasionál

PR Horta Elójia ho Asaun EUTL no Prontu Promulga Lei Halakon Pensaun Vitalísia

Published

on

Hatutan.com, (26 Setembru 2025), Díli—Prezidente Repúblika (PR), José Ramos-Horta, elójia ho asaun manifestasaun hosi Estudante Universtáriu Timor-Leste (EUTL) tanba  fó ‘presaun’ bá Parlamentu Nasionál (PN) hodi halo revogasaun ka halakon totál Lei númeiru 1/2007, 18 Janeiru, kona-bá Pensaun Mensál Vitalísia (LPMV).

Lee Mós: Proposta PLP-FRETLIN Kona-bá Halakon Pensaun Vitalísia La Ho Retroativu La Pasa iha Jeneralidade

PR José Ramos-Horta ho portavós EUTL hasoru malu iha Palásiu Prezidensiál, Sesta (26/09/2025). Foto/Marcelino Tomae

Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta  haktuir bá jornalista sira katak  nia parte  apoia no konkorda ho ezijénsia ne’ebé estudante sira husi movimentu estudantil populár hato’o liuhosi manifestasaun pasífiku, liu-liu kona-bá lei pensaun vitalísia atu tau prioridade finansiamentu bá edukasaun no dezenvolvimentu rurál.

“Ha’u konkorda 100% ho ezijénsia sira ne’e. Ha’u kontente tanba manifestasaun la’ós arbiru, maibé justu. Estudante sira hatudu vizilánsia, sira nia  asaun   reflete sentidu povu nian,” Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta hateten bainhira simu portvás sira EUTL iha Palásiu Prezidensiál, Díli, Sesta (26/09/2025).

Advertisement

Prezidente Repúblika José Ramos-Horta hateten movimentu estudantil populár ne’ebé halo manifestasaun  pasífiku  loron hira nia laran konsege duni  lori Governu ho Parlamentu hamate tiha lei balun ne’ebé opiniaun públika barak uluk kedas la konkorda,  maka   pensaun vitalísia.

Nia afirma  EUTL nia ejizénsia ida maka  seluk, maka  hapara sosa kerreta bá deputadu sira. no mós haree bá polítika Governu nian tenke tau  loloos prioridade  ho finansiamentu orsamentu edukasaun bá envolvimentu rurál  hodi hamate ka hatuun problema ki’ak iha  rai laran.

“Ha’u nu’udár Prezidente Repúblika nu’udár sidadaun no mós ha’u nia fiar, ha’u konkorda 100%  foin agora maka ha’u simu  lei ne’e mai  hosi Parlamentu Nasionál, ha’u lee lalais de’it,  ohin duni, ha’u buka took atu ko’alia ho Xanana nu’udár Primeiru Ministru  no Prezidente Parlamentu  ne’ebé titulár órgaun soberania tenke konsulta malu,   maske ami  ida-idak ho nia knaar la  hensan, ha’u  bá   ida-ne’e simples, promulga ka la  Promulga, maibé atu promulga duni ka lae ha’u tenke lee didi’ak lai,”  Ramos-Horta hateten.

Nia  halo leitura bá lei ne’e  laiha problema konstitusionál, maibé sei halo konsultasaun ho Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão no Prezidente Parlamentu Nasionál Maria Fernanda Lay molok pomula lei ne’e.

“Ohin  Estudante sira sira  ho matenek tebetebes esplika mai ha’u, di’ak duni ha’u kontente tanba  la’ós manifestasaun arbiru  maibé iha ejizénsia ne’ebé loos, justu,” Ramos-Horta hateten.

Advertisement

PR Horta haktuir,  nu’udar Xefe Estadu no  nu’udar  Timor-Oan,   bainhira vizíta bá rai li’ur sempre gaba Timor iha mundu. Nune’e, nia konsidera  EUTL sira nia ejizénsia relfete sentimentu duni tanba ne’e maka Parlamentu Nasionál mós lalais aprova lei sira ne’e.

Xefe Estadu ne’e fó  parabens bá  Estudante Universitáriu sira no husu  kontinua halo vizilánsia, tau matan no halo kontribuisaun.

Tuir hanoin  ejiénsia hosi EUTL lisaun boot no iha  oportunidade di’ak, tanba Orsamentu Jerál Estadu tama bá Parlamentu Nasionál, joven sira akompañia  no mós atensaun boot liu  Deputadu sira mós antesaun boot liu, atu haree ejizénsia balu.

“Ha’u uluk kedas ko’alia bebeik, kuitadu defende mestre sira, buat ida ha’u hakfodak kontra Pensaun vitaísia maka ida-ne’e,  PR-Horta lansata krítika liga   situasaun desigualdade: deputadu ka membru Governu tinan lima de’it simu pensaun vitalísia, maibé profesór iha foho halo servisu  halo ona tinan 30 to’o 50 , sira nia vida la muda,” Ramos-Horta hateten tan.

Nia fó parabéns bá  Primeiru-Ministru Xanana Gusmão, ne’ebé  kontra lei ne’e dezde 2007 hodi hatutan tan  nia sei halo promulgasaun ba lei foun iha tempu loron mai, depois lei ne’e simu aprovasaun husi Parlamentu Nasionál.

Advertisement

“Aktu formál, ha’u atu asina aban ka Segunda-feira. Ohin la konsege, tanba  sei  hasoru Maun Xanana, maibé aban sei asina. La presiza lori ba Tribunal Rekursu, tanba ha’u lee tiha ho atensaun no la hetan problema konstitusionál,”  Xefe Estadu tenik.

Iha fatin hanesan   portavós EUTL, Natalizio Nunes haktuir hafoin  halo marxa hosi Estudanate Univesitriu Timor-Leste iha Kampus UNTL hetan kontaktu kedas hosi Prezindente Repúblika liuhosi nia asesór sira para atu  bele diálogu Prezidente Repúblika José Ramos-Horta.

Nia afirma tan  durante  diálogu EUTL aprezenta bá Prezidente  Repúblika  ho ejizénsia  sira  bá iha Parlaentu Nasionál  maka  halakon Lei Pensaun Vitálisia ne’ebé aprova ona hosi Parlamentu Nasionál no  submete ba  iha Prezidente Repúblika atu promulga.

“Iha diálogu ida-ne’e ami aprezenta problema barak ne’ebé akontese iha ita nia rain, nune’e PR Ramos-Horta preokupa ho ami nia aprezentasaun,  no nia  hateten mai ami katak ida-ne’e maka ita tenke halo iha ita-nia rain, nune’e bele kontribui bá  prezente no bá futuru mai, ida-ne’e maka  ita nia diálogu ho Prezidente Repúblika,” portavós EUTL, Natalizio Nunes haktuir.

Nia dehan, Xefe Estadu konsidera 100% povu tomak nia ejizénsia , atu nune’e bele halakon  ona lei pensaun mensál vitalísia  ne’ebé eziste  iha  Estadu Direitu Demokrátiku ida-ne’e.

Advertisement

Durante enkontru  ne’e, EUTL afirma  bá PR José Ramos-Horta katak, ejizénsia povu maubere nian, maka tenke halakon  totálmente lei pensaun mensál vitalísia

Jornalista: Marcelino Tomae

 

 

Advertisement

Nasionál

AJTL Dezafia RTTL,E.P ho Tatoli, I.P Hatudu Editoriál Independente

Published

on

By

Hatutan.com, (13 Novembru 2025), Díli—Asosiasaun Jornalista Timor Lorosa’e (AJTL) dezafia média Estatál hanesan Rádiu Televizaun Timor-Leste, Empreza Públiku (RTTL.E.P) ho  Ajénsia Notísioza Tatoli, Institutu Públiku (I.P) hatudu editoriál Independete hodi garantia liberdade espresaun no liberdade imprensa iha  Estadu direitu Demokrátiku Timor-Leste nian.

(more…)

Continue Reading

Nasionál

Filipina Hato’o Agradese Bá Governu Timor-Leste Mas Momentu Ne’e Sira Presiza Liu Apoiu Materiál

Published

on

By

Hatutan.com, (13 Novembru 2025), Díli– Prezidente Filipina, Ferdinand “Bongbong” Romualdez Marcos Jr, kontaktu Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão, hodi hato’o agradesimentu ba solidariedade ho sira-nia situasaun dezatre naturál, maibé momentu ne’e sira seidauk presiza apoiu umanitária husi forsa tarefa kontijenten Timor-Leste nian, tanba sira-nia ekipa no rekursu sufisiente hela.

(more…)

Continue Reading

Nasionál

Timor-Leste Sei Fó Apoia Sanitáriu Ba Vítima Dezastre Naturál iha Filipina

Published

on

By

Hatutan.com, (06 Novembru 2025),Díli—Estadu Timor-Leste sei  fó apoiu umananitária bá vitíma dezestre naturál ne’ebé akontese iha   Estadu Filipina.

(more…)

Continue Reading

Trending