Hatutan.com, (03 Outubru 2025), Díli-Ministériu Interiór (MI), Francisco da Costa Guterres, husu jornalista sira-nia apoiu atu deteta atividade jogu online ne’ebé mak sei lao hodi informa ba autoridade seguransa no Inspensaun Jerál ba Jogu (IGJ, sigla portugés) hodi atua no halo buska.
Lee Mós: Governu Deside Taka Jogu Online no Kontinua Investiga Kazu Otél Oé-Upu

Ministru Interiór (MI), Francisco da Costa Guterres. Foto/Dok
“Konsellu Ministru deside tiha ona hapara jogu online hotu-hotu, ne’ebé husu mós apoiu ba imi jornalista sira, se imi deteta sei iha fatin jogu online ruma mak sei kontinua karik inform aba ita-nia forsa seguransa sira hamutuk ho IGJ ba hapara no halo buska fatin sira ne’e, ida ne’e ita la atoriza tan jogu online ne’e eziste,” Ministériu Interiór (MI), Francisco da Costa Guterres, ba jornalista sira hafoin reauniaun avaliasaun seguransa iha Sala Auditoriu Kuartél Jenerál F-FDTL iha Fatuhada, Díli, Sesta (03/10/2025).
Liga ho kazu jogu online iha Otél Oe-Upu Oé-Cusse ne’e iha ona investigasaun nia laran, agora iha ona Ministériu Públiku (MP) ne’ebé rezultadu husi esforsu no dedikasaun Polísia Siéntifika Investigasaun Kriminál (PCIC) ho Servisu Nasionál Intelijénsia (SNI) mak ba halo buska.
Governante ne’e subliña, autoridade seguransa ne’e preparadu hela, tanba ne’e mak ohin ko’alia ona katak servisu hamutuk ne’e kontinua nafatin hodi hamoos tiha buat at sira ne’e, atu prevene buat sir ne’e labele mosu iha Timor-Leste.
“Ita hein katak Ministériu Públiku sei dezenvolve kazu ne’e para lori ba Tribunál atu nune’e bele hahu julgamentu,” Ministru Interiór Francisco da Costa Gusterres afirma.
PNTL ho PCIC Kontinua Kontrola no Atua
Inspesaun Jerál ba Jogu, (IGJ-sigla portugés), Sesta (03/10/2025), liuhosi konférensia imprensa fó hatene bá públiku katak hahú loron 01 fulan-Outubru ne’e bá oin, jogu online sira taka hotu no IGJ servisu hamutuk ho PNTL no PCIC sei kontinua kontrola no atua iha teritóriu tomak.
Inspetór Jerál ba Jogu, Anibal Carvalho Martins hateten, relasiona ámbitu rezolusaun Konsellu Ministru nú. 54/2025, loron 01 fulan-Outubru 2025, relasiona ho kanselamentu bá lisensa operasaun jogu no aposta online, ho razaun ne’ebé alega tuir konteudu rezolusaun ne’ebé públiku hotu bele asesu.
IGJ nu’udár orgaun reguladór ba atividade jogu iha Timor Leste, hato’o no divulga desizaun KM, ba públiku ein-jerál katak hahú Kinta (02/10/2025) bá oin atividade jogu online ne’ebé hala’o liuhusi konsesiónaria sira taka ona, no labele hala’o tan atividade.
Inspetór Jerál Jogu Anibal Carvalho Martins, afirma desizaun ne’ebé Governu implementa ona, no sei hetan akompañamentu liuhusi kontrolu no monitorizasaun ne’ebé sei hala’o husi IGJ hamutuk ho instituisoin polisiál sira.

Inspetór Jerál ba Jogu, Anibal Carvalho Martins akompaña husi reprezentante PCIC ho PNTL fó sai ba públiku kona-bá taka jogu online. Foto/Zita Menezes
“Suspeita ka deskonfia sira ne’ebé maka sai nu’udár razaun iha rezolusaun, ami asegura nafatin akompaña ida ne’ebé transparente no profisionál, atu evita grupu ka individu sira uza atividade jogu ba pratika krime. Asaun ida-ne’e IGJ ho entidade Polísia sira sempre halo bebeik desde atividade jogu hahú no sei halo nafatin ba oin,” tenik Inspetór IGJ.
Inspesaun Jerál ba Jogu nu’udár membru permanente iha WLA (Word Lotery Association), sempre halo troka informasaun kona-bá “modus operandi” ne’ebé pratika husi grupu krime organizadu iha mundu tomak, liuhosi atividade jogu, ne’ebé implementasaun regra husi IGJ kona-bá atividade jogu la’ós izoladu de’it iha Timor-Leste maibé mós hetan kooperasaun husi organizasaun internasionál.
Hanesan organizasaun regionál iha America Latin CIBELAE (Corporacion Ibero Americana de lotarias y apuestas de Estado) ne’eb IGJ mós iha kooperasaun, Santa casa de Misericordia de Lisboa ne’ebé ita halo mós kooperasaun iha areá barak inklui formasaun kuadru IGJ nian no troka informasaun.
IGJ afirma, organizasaun referé halo parte hotu hanesan membru WLA. IGJ sempre partisipa iha konferénsia internasionál kona-bá atividade jogu hodi atualiza informasaun no reforsa kooperasaun entre membru WLA no organizasaun regional husi nasaun sira ne’ebé legaliza atividade Jogu.
IGJ informa mós 75% husi Nasaun ne’ebé halo parte iha Nasoins Unidas (ONU) sira nia estadu legaliza atividade jogu, ne’ebé aksoens kombate ba krime iha jogu ne’e halo liuhosi asaun konsentrada, katak iha kooperasaun entre Nasaun ne’ebé legaliza atividade jogu hodi kombate krime organizadu iha jogu ninian.
Lisensamentu bá atividade jogu online hahú kedan VIII Governu, fó lisensa rua; ida lisensa ne’e bá durasaun tinan 10 asina husi Ministru Prezidente Konsellu Ministru Agio Perreira, no ida fali asina husi ministru turizmu komérsiu industria José Lucas do Carmo bá tinan rua.
“Lisensa ne’e hasai husi Vise Primeiru-Ministru Asuntu Ekonomikú no Ministru Turzimu Ambiénte, Fransisco Kalbuadi Lay, ho durasaun tinan ida hanesan provátoriu, maibé ida nia lisensa ne’e invalidu ona IGJ la estende no ida sei to’o iha fulan Fevereiru foin maka ninia lisensa invalid, maibé ho dezisaun ne’ebé Konsellu Ministru hasai ita kansela hotu atividade sira ne’ebé liga ho jogu online,” Inspetór Jerál ba Jogu Anibal Carvalho Martins esplika.
Nia afirma empreza jogu online rua ne’e ida lisensa tinan 10 ne’e maka naran ARL Capsta L,da no ida fó lisensa tinan rua maka naran Frandes Doutel Unipesoal, L,da
Jornalista: Juvinal Cabral dos Santos/ Zita Menezes