Connect with us
Pakote Ahi

Ekonomia

Governu Suspende Temporariamente Jogu Bola Guling

Published

on

Hatutan.com, (27 Marsu 2024), Díli- Inspetór Jerál do Jogu (IGJ, sigla portugés) hasai rezolusaun Nú.14/2024 de 20 de Março, hodi suspende temporariamente atividade jogu bola guling.

Lee Mós: Loke Jogu Bola Guling, Governu La Eduka Povu

IGJ ho PNTL pronunsia taka atividade jogu bola guling iha teritóriu Timor-Leste. Foto/Elio dos Santos da Costa

Inspetór Jerál do Jogu, Anibal Carvalho Martins hateten iha tinan 2009, IV Governu ne’ebé lidera husi Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão deside legaliza atividade jogu sosiál  ho diversaun no jogu tradisional, hola konsiderasaun bá estudu ne’ebé halo katak, atividade ilegál, hamosu situasaun lubuk ida ne’ebé Estadu hetan difikuldade atu kombate, tamba situasaun lubuk ida ne’ebé organizasaun sira ne’ebé pratika jogu ilísitu provoka hanesan impunidade, dezenvolvimentu atividade jogu ilísitu ne’ebé la konsege kontrola hosi atividade ne’ebé konsidera marjinál (kontra lei) ne’ebé halo populasaun sira la kontente, osan sai bá rai-li’ur ilegalmente, ne’ebé ita koñese hanesan saida illegal de devisas, money laundry.

Atu konverte situasaun ida-ne’e, IV Governu liu husi rezultadu estudu, deside legaliza atividade jogu liu husi Dekretu Lei Nú.6/2009 de 15 de janeiro, nune’e hari IGJ atu sai nu’udár órgaun Estadu nian atu monitoriza, kontrola no halo fiskalizasaun ba atividade jogu ne’ebé legal ona, nune’e mos hola medida atu kombate jogu ilegalal sira.

Advertisement
#

Objetivu husi Estadu, atu liu husi legalizasaun jogu bele hamosu situasaun ne’ebé pozitivu, hanesan selu taxa bá Estadu, hamosu empregu, kombate kriminalidade ne’ebé uluk mosu iha tempo ilegal, hanesan trava osan sai ba li’ur, kontrola operadór sira ne’ebé manan osan husi atividade jogu, maibe la rejista iha finansas, evita ema estranjeiru sira atu uza operadór sira atu halo money laundry, liu-liu kombate ekonomia ilegál ida ne’ebé mosu la liu husi atividade ne’ebé lei regula.

Nia afirma Estadu legaliza atividade jogu atu fó fila ba sosiedade armonia ne’ebé presiza, atu iha bairru sira ema moris ho hakmatek, evita krime ne’ebé mosu tamba fumenta hosi jogu. Nune’e haree bá ikus-ikus ne’e, liu-liu hahú hosi tinan-rua  liubá, atividade jogu tradisionál bola guling komesa halai sai husi tramites legál ka halai sai hosi nia dalan, no bola guling mosu barak tebes iha sidade Díli, no mos iha munisípiu sira, tamba viola tiha implementasaun lei ne’ebé iha, hodi hamosu fila fali problema ne’ebé uluk governu konsege halakon tiha ona.

“Ho konsiderasaun ba problema hirak ne’e, governu deside liu husi rezolusaun Nú. 14/2024 de 20 de Marco, suspende temporariamente, atividade jogu bola guling, hodi estuda no had’ia fila fali kondisaun no meiu foun, atu nune’e, bele hala’o atividade jogu bola guling tuir lei ne’ebé iha,” Inspetór Jerál  Jogu Anibal Carvalho Martins bá jornalista sira iha edifísiu IGJ, Bebora, Díli, Kuarta (27/03/2024).

Iha tinan 2018, iha problema ho atividade bola Ggling, mosu krime balun ne’ebé, tuir PNTL krime nia kualidade aumenta, no presiza suspende atu avalia, nune’e Governu hamosu despaxu konjuntu no suspende bá tempu naruk besik tinan ida ho balu, depois tama tan suspensaun atividade tanba Covid-19.

VIII Governu Konstitusionál deside loke fali atividade bola guling sem avalia uluk kondisaun ne’ebé prevee iha lei, ho nune’e, problema hirak ne’ebé relasiona ho orden publika, osan falsu, afetatasaun bá ekonomia família sira nian, no seluk-seluk tan ne’ebé mosu, halo IX Governu Konstitusionál deside tenke suspende fali, tamba tuir avaliasaun autoridade responsavel sira, mosu problema balun ne’ebé konsidera grave, no tenke suspende hodi bele hadi’a.

Advertisement
#

“Ho nune’e husu kooperasaun husi operadór bola guling sira, sosiedade tomak, atu ita hotu hamutuk bele hadi’a, problema ne’ebé bola guling hamosu, atu nune’e Estadu liu husi Governu bele hola medida ne’ebé adekuada atu bele hahú fila fali atividade jogu iha kondisaun ne’ebé halo ema hotu kontente, nia tenik.

Komandante Operasaun Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL), Superintendente Xefe José Soares hateten bainhira kuandu iha ona rezolusaun ne’ebé  maka Governu hatún, autoridade Seguransa ho IGJ  ho autoridade sira seluk atu halo kontrolu bá jogu bola guling iha territóriu Timor laran tomak.

“Iha komandu jerál rasik,  iha  tempu loron ida ka rua mai sei hatún  despaxu bá iha  Komandante Munisípiu  sira, Eskuadra sira bá too iha Ofisiál Polísia Suku (OPS) sira, sei halo koordenasaun ho  autoridade iha Munisipál tuir kna’ar ida-idak nian to’o iha baze atu servisu konkista,  hodi halo operasaun bá jogu sira ne’e,” Superintendente Xefe José Soares hateten.

Superintendente Xefe Polísia ne’e subliña PNTL hamutuk ho autoridade sira seluk sei ezekuta orden tuir dekretu lei Nú.14/2024 de 20 de Março, atu asegura jogu bola guling labele la’o ilegalmente to’o tempu suspensaun ne’e remata.

Jornalista : Vito Salvadór

Advertisement
#

Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Ekonomia

Fulan-Lima Ona, AIFAESA La Hala’o Knaar Supervizaun iha Terrenu

Published

on

Hatutan.com, (08 Maiu 2024), Díli–Hahú kedas hosi fulan-Janeiru to’o mai fulan-Maiu ne’e,  Autoridade de Inspeção e Fiscalização da Atividade Económica, Sanitária e Alimentar, Instiuto Público (AIFAESA,I.P) la hala’o knaar supervizaun no inspesaun bá sasán sira iha loja, supermerkadu, no kioske sira  tanba inspetór ne’ebé fó orientasaun servisu nia mandatu remata ona.

(more…)

Kontinua Le'e

Ekonomia

MPRM Francisco Monteiro Garante Prosesu Arbitrajen ENERPROCO ho Timor Gap La Fó Impaktu Negativu Mai TL

Published

on

Hatutan.com, (08 Maiu 2024), Díli-Ministru Petróleu no Rekursu Minerál (MPRM), Francisco  da Costa Monteiro, garante katak prosesu justisa ne’ebé   kompañia konsultóriu ENERPROCO hosi Estadus Unidus Amerika ne’ebé levante prosesu justisa hasoru Timor Gap iha Tribunál Internasionál Arbitrajen iha Singapura sei la fó impaktu negativu bá Governu no Timor-Leste.

(more…)

Kontinua Le'e

Ekonomia

Kona-bá ENERPROCO Lori Timor Gap bá Tribunál Arbitrajen, CCFP Husu Halo Klarifikasaun bá Publikú

Published

on

Hatutan.com, (08 Maiu 2024), Díli– Prezidente Konsellu Konsultivu Fundu Petroliferu (CCFP, sigla portugés) Juvinal Diaz, husu Timor Gap, Empreza Públiku atu halo klarifikasaun bá Públiku relasiona ho disputa kontratuál ne’ebé halo  kompañia internasionál ENERPROCO halo keixa kontra Timor Gap iha Tribunál Internasionál arbitrajen Singapura.

(more…)

Kontinua Le'e
Advertisement

Trending