Hatutan.com, (19 Fevereiru 2024), Díli- Sekretaria Estadu Komunikasaun Sosiál (SEKOMS), iha semana liubá, hatama ka bolu ema na’in-109 hodi sai hanesan funsionáriu kazuál no  destaka iha diresaun  sira ne’ebé tutela bá SEKOMS.

Lee Mós: Relatóriu Projetu Dijitalizasaun RTTL,E.P hosi MAPKOMS bá SEKOMS La Klaru

SEKOMS rasik iha diresaun tolu; kompostu hosi Sentru Rádiu Komunidade (CRC, sigla portugés), Diresaun Nasionál bá Diseminasaun Informasaun (DNDI) ho Sentru Formasaun Téknika iha Komunikasaun (CEFTEC, sigla portugés).

Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál (SEKOMS), Expedito Dias Ximenes simu kondekorasaun hosi Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta ho grau Ordem de Timor Leste iha Palásiu Nobre Lahane, (27/11/2023). Foto/Média SEKOMS.

Informasaun ne’ebé Hatutan.com rekolla hosi fontes sira iha diresaun balun iha SEKOMS nia mahan katak, funsionáriu kazuál sira ne’e hahú aprezenta an bá diresaun sira ho de’it memo  ida, iha semana rua liubá, katak nia hetan kolokasaun mai servisu iha diresaun refere. Maibé, sira rasik la hatene servisu saida mak sira halo tanba prosesu ne’e laliu hosi rekrutamentu normal no  sira rasik laiha termu referénsia servisu (TOR) nian.

Iha Lei Funsaun Públiku Timor-Leste nian la regula kona-bá funsionáriu kazuál sira. Nune’e, tinan barak nia laran ona, membru Governu sira ne’ebé lidera kada ministériu uza sira-nia kompeténsia hodi hatama de’it ka bolu de’it ema sira hodi sai funsionáriu kazuál bá kontratu termu sertu.  Nune’e, daudaun ne’e, SEKOMS mós pratika hela aplikasaun ida-ne’e hodi hatama ema na’’in-109 hanesan funsionáriu kazuál.  

Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál (SEKOMS), Expedito Dias Ximenes ne’ebé Hatutan.com  iha nia servisu fatin, Segunda (19/02/2024), konfirma katak prosesu bá funsionáriu kazuál na’in-109 ne’e hanesan rekrutamentu internál tuir politika IX Governu Konstitusionál nian.

“Lolos ne’e hanesan rekrutamentu internál ida tanba buat ida kazuál ka kontratadu ne’e tuir nesesidade, no nesesidade mministériu nian no SEKOMS ne’ebé tutela bá Ministériu Prezidénsia Konsellu Ministru (PCM, sigla portugés) no iha SEKOMS rasik iha diresaun tolu presiza tan funsionáriu tanba funsionáriu sira ne’ebé uluk kazuál ka kontratadu iha VIII Governu Konstituisionál nian tempu ne’e sira nia kontratu termina iha fulan-Dezembru 2023, entaun kuaze fulan ida resin PCM haree katak husi sira ne’ebé kontratu remata halo fali avaliasaun atu sira nia kontratu ne’e kontinua ka presiza fali rekrutamentu,” Sekretáriu Estadu Expedito Dias Ximenes hateten.

Nia hatutan,  halo tiha  avaliasaun durante fulan ida iha fulan-Janeiru 2024 nia laran  haree katak presiza atu prienxe fila fali áa iha diresaun sira ne’ebé SEKOMS iha tamba ne’e maka SEKOMS forma ekipa ida ne’ebé kompostu husi Diretór Jerál SEKOMS, Diretór sira diresaun SEKOMS nian hamutuk ho Xefe Gabinete SEKOMS rasik mak halo prosesu rekrutamentu.

Prosesu rekrutamentu normal ne’ebé tuir lei Funsaun Públiku nian tenke halo anúnsiu públiku, maibé tuir fontes balun iha SEKOMS haktuir katak bá prosesu ida hatama funsionáriu kazuál na’in-109 ne’e la liuhosi anúnsiu públiku.

Bá informasaun ida-ne’e Sekretariu Expedito Dias Ximenes, konfirma katak  rekrutamentu ne’e kompre rekizitu sira ne’ebé prevalese iha Lei Funsaun Públiku, nune’e kandidatu sira ne’e submete kurikulum vitae (CV) mai iha ekipa selesaun hodi haree katak kandidatu ne’e iha abilitasaun literária no abilidade atu prienxe iha diresaun tolu SEKOMS nian, entaun sira hetan akordu no konfiansa atu sira bele hetan kontratu servisu.

SEKOMS Expedito Dias Ximenes, hatutan tanba naran kazuál ka kontratadu sira ne’e la hanesan funsionáriu Públiku ka permanente, nune’e sira kazuál ne’e nia kontratu bá fulan neen, bainhira dezempeñu la’o diak, maka depois de fulan-neen ne’e bele kontinua, maibé iha fulan-neen ne’e dezempeñu ne’e la di’ak bele troka fali ema seluk.

“Tuir regra funsaun públiku nian rekrutamentu iha ne’ebé de’it la haree bá kandidatu ne’e mai husi no regra funsaun públiku nian bandu ida ne’e. Orientasaun mai husi Primeiru-Ministru katak sira ne’ebé iha abilidade mak bele servisu, no sira ne’ebé la iha abilidade la bele hetan konfiansa no tuir buat ne’ebé ha’u hatene no relatóriu ne’ebé iha katak prosesu rekrutamentu ne’e la haree ba partidu tamba regra rekrutamentu mak hanesan ne’e, importante kandidatu sira iha komportamentu di’ak, abilidade di’ak no esperiénsia ne’ebé iha,” eis aprezentadór Programa Grande Entrevista iha GMNTV  ne’e tenik.

Iha fatin hanesan Xefe Gabinete SEKOMS Eliseu Isaac Veloso esklarese katak  prinsípiu rekrutamentu ne’e hahú iha fulan-Novembru 2023 tamba tuir regra funsaun públiku nian, katak iha fulan ida antes tenke notifika ona funsionáriu kazuál sira.

Xefe Gabinete SEKOMS Eliseu Isaac Veloso. Foto/ Mídia SEKOMS

Funsionáriu kazuál SEKOMS nian iha mandatu VIII Governu konstitusionál nian hamutuk 146, no husi ne’e maka SEKOMS envolve Diretór Jerál no Diretór Diresaun sira iha SEKOMS nia laran atu halo avaliasaun dezempeñu bá funsionáriu kazuál sira ne’e hotu, hodi haree ne’ebé mak bele mantein no sira ne’ebé mak labele mantein tuir politika no planu IX Governu Konstitusionál nian.

Nia afirma husi avaliasaun ne’ebé iha funsionáriu kazuál hamutuk 35 mak SEKOMS mantein tamba tuir evaliasaun husi Superior sira liu-liu Diretór Jerál no Diretór diresaun sira katak sira ne’e nia prestasaun servisu di’ak hela atu bele mantein.

“Tamba iha funsionáriu kazuál lubuk ida mak sai, SEKOMS tenke halo fali rekrutamentu tuir nesesidade servisu sira ne’ebé mak SEKOMS iha. SEKOMS hahú halo selesaun dokumentu iha fulan-Dezembru  2023 too inísiu fulan-Janeiru 2024 no SEKOMS halo selesaun bá CV husi kandidatu hamutuk 860 no husi selesaun ne’e la haree bá kor polítiku, maibé haree liu ba kandidatu sira nia abilitasaun literária, esperiénsia, abilidade no ikus mai SEKOMS liu husi ekipa rekrutamentu deside fó kontratu bá ema hamutuk 109, no total ho kazuál sira ne’ebé mantein hamutuk 144 ne’ebé mak hetan ona kontratu hodi asina no servisu iha diresaun no departamentu sira SEKOMS nian,” Eliseu Isaac Veloso esplika.

Informasaun dehan la iha fatin ka espasu bá servisu no laiha ekipamentu ne’e nia konsidera hoax tamba rekrutamentu ida ne’e SEKOMS halo hosi oin no hatama ema hotu-hotu haree no alokasaun servisu ba diresaun no departamentu sira bazeia bá nesesidade instituisaun nian no iha termu referensi (TOR) atu funsionáriu sira ne’e halo servisu tuir saida mak hakerek iha kontratu.

“Kolokasaun funsionáriu kazuál sira ba diresaun sira iha SEKOMS ne’e nia númeru fiksu ha’u la lembra maibé atu hateten katak funsionáriu kazuál sira ne’ebé iha ne’e koloka tuir departamentu no diresaun sira nia presiza,” Nia subliña.

Ikus liu atu klarifika katak funsionáriu kazuál sira ne’ebé SEKOMS halo rekrutamentu ne’e mai servisu la iha fasilidade, hamriik d’eit no laiha termu referensi (TOR) ne’e laloos no SEKOMS halo rekrutamentu ne’e tuir regra ne’ebé funsaun públiku fo.

CFP husu  Membru Governu Tane Aas Ajente Profisionalizmu

Hosi sorin seluk, Prezidente Komisaun Funsaun Públika (CFP, sigla portugés),  Agostinho Leotêncio de Deus, haktuir katák pesoál sira ne’ebé Sekretária Estadu Komunikasaun Sosiál (SEKOMS) hatama ne’e funsionáriu tuan ne’ebé extende sira nia kontratu.

Prezidente CFP Agostinho Letêncio de Deus. Foto/Tome da Silva

“Ami hanoin katak data ne’ebé ami simu ne’e sira bolu ne’e extende kontratu tanba ne’e maka hakarak hato’o iha ne’e katak funsionáriu sira ne’e mai hosi kedan ona hosi funsionáriu tuan ona ne’ebé iha ona hosi gabinete signifika katak sira iha avaliasaun dezempeñu di’ak, sira bele extende kontratu, la’ós rekrutamentu. Ami simu duni ona proposta balu loos duni mai hosi Sekretáriu Estadu Komunikasaun sosiál (SEKOMS), katak sira extende kontratu ne’e signifika katak durante ne’e sira servisu hela no presiza extende no ami simu ne’e kuaze millaun resin ne’ebé maka extende sira nia kontratu,” Prezidente CFP Agostinho Letêncio de Deus haktuir bá jornalista sira  hafoin remata entrevista eskluzivu ho Tatoli,I.P iha edifísiu Tatoli,I.P. Faról, Díli,  Tersa (13/02/2024).

Nia esplika tán katak ministériu hirak ne’e extende kontratu ne’e bazeia bá avaliasaun dezempeñu servisu no profisionalidade.

“Oportunidade di’ak para atu halo esplika dala-barak ne’e ita hanoin katak ita extende tanba de’it ita koñese ema ida ka rua, ha’u hanoin Timor ne’e ki’ik kuaze ita hotu-hotu koñese malu hela no ita kuaze família, ne’ebé dala-barak ne’e ita halo kedan sumáriu ida simples katak nia halo kontratu ne’e tanba nia koñese ida-ne’e ida ne’ebá maibé ita extende kontratu tanba ema ne’e nia servisu di’ak ha’u hanoin katak ita labele tau ida-ne’e hanesan politizasaun ita Timoroan hotu ne’ebé ida-idak tau nia aan kores karik ne’e pesoál indivíduu ida nian no ami garante katak membru Governu no ita-nia ministru sira sei konsidera aas liu kualidade no profisionalidade ajente sira kompara ho fator sira seluk ne’ebé sé sira servisu kle’ur ona halo prestasaun di’ak ona sé ita extende fila-fali signifika bazeia de’it bá sira nian profisionálidade,” nia subliña.

Informasaun ne’ebé hateten funsionáriu kazual ne’ebé hatama iha SEKOMS maioria mai hosi partidu Governu nian, liuliu partidu CNRT,  Prezidente CFP Agostinho Letêncio de Deus haktuir, dala-barak baze informasaun sira ne’e bazeia de’it bá média sosiál hanesan  Facebook sira.

“Ha’u prefere ne’e dehan katak dezafiu ida bá ita hotu atu bele buka informasaun ne’ebé ké di’ak. Tanba ne’e Primeiru-Ministru rasik husu CFP atu halo diagnóstiku ida urjente bá liña ministeriál sira no ami  define ona hahú segunda agora ami hahú halo ona diagnóstiku no ami define ona ho Ministériu lima hanesan ne’e ami mós sei bá vizita ho mós Institutu Públiku (IP) ho Empreza Publiku (EP) sira no vizita mós bá munisípiu sira para atu haree didi’ak estatutu kazuál sira no estatutu ajente administrasaun sira funsionáriu públiku sira.

Nia mós haktuir tán katak finalidade hosi diagnóstiku maka sira sei foti desizaun ruma karik iha indikasaun politiza instituisaun Estadu nian.

Jornalista: Vito Salvadór/Estajiária: Zita Menezes