Lei Medida Prevenção no Combate Corrupcção (MPCC) – Lei Nú. 7/2020 nu’udar afirmasaun ba interese superior povu nian.

Lei ne’e defini medida jerál sira  prevensaun korrupsaun ne’ebe kobre materia sira kona-ba politika estratejia nasionál ba prevensaun no kombate korrupsaun no rejime deklarasaun rendimentu, rikusoin no interese sira (DRBI) ka deklarasaun riku-soin plus medidas prevensaun sira seluk ne’ebé defini ona iha lei ne’e.

Enkuantu iha materia penal no aprosimasaun represivu nian, Lei ne’e hametin krime korrupsaun anterior sira iha Kodigu Penal ho ajustamentu nesesariu sira no introdus tipu krime korrupsaun foun sira bazeia ba evolusaun no komplesidade husi tipu krime korrupsaun atual ho ninia modus-operandi sira nune’e bele iha kbiit atu kobre no ajusta-an ba nesesidade sira atu prevene no kombate korrupsaun. 

Lei ne’e reforsa krime korrupsaun sira anterior hanesan krime korrupsaun pasiva, korrupsaun ativa, pekulatu, pekulatu uzu, abuzu podér, partisipasaun ekonómika iha negósiu no (krime hirak ne’e define tiha ona iha Kódigu Penal – Títulu VI kona-ba Krime Partikadu sira iha Ezersisiu Funsaun Públika nian.

Iha parte-seluk, iha L-MPCC introdus tan tipu krime foun relevante sira hanesan; krimininalizasaun iha ‘setor privadu; krime pekulatu iha setor privadu; trafiku influensia, fraude iha konstrusaun, no pose rikeza injustifikadu; no krime sira seluk tan.

Aspeitu inovasaun importante ida husi Lei ne’e mak impoin obrigasaun ba agente públiku sira hahú kedas husi Prezidente da Repuúbliku to’o ba kargu xefia sira inklui funsionariu efeto (funsionariu sira iha area estratejiku sira ne’ebé halibur/rekolla taxa no impostu) atu deklara ka aprezenta sira nia riku-soin hamutuk ho sira ninia membru agregadu  familiar. 

Defaktu kuaze nasaun atus resin mak adopta ona mekanismu deklarasaun rendimentu bens no interese no prova katak deklarasaun riku-soin nu’udar instrumentu ida-ne’ebé poderozu (powerful) atu prevene no kombate korrupsaun.

Iha artigu 27 L-MPCC ne’e, defini katak finalidade (objetivu) husi deklarasaun riku-soin ne’e mak; (1) atu prevene no deteta konflitu interese; no (2) 2. monitoriza ho efisiénsia liután variasaun ka mudansa   sira ba rikusoin  nebe deklarante sira hetan.

Iha nasaun sira ne’ebé adopta ona mekanismu ne’e konsidera katak deklarasaun riku-soin mós serve nu’udar: (1) meiu ida ba promove transparensia no hasa’e  konfiansa sosiedade ba administrasaun públiku; (2) hanesan instrumentu ida atu proteze funsionaáriu sira husi akuzasaun/alegasaun falsa husi publiku no persesaun negativu seluk kona-ba administrasaun públiku;(3) atu proteze no dignifika institusaun estadu sira ne’ebé dezempeña’an ho diak no loloos.

Durante sesaun aprezentasaun iha instituisaun estadu sira iha reazem oioin kona-ba introdusaun mekanismu ne’e iha L-MPCC ne’e. Mesmu hanesan ne’e, publikasaun ida-ne’e, lanesesariamente diskuti pro-kontra ka reazem hirak ne’e.  Maibé ha’u hakarak uja espasu ida-ne’e atu partilla provizaun relevante husi lei ne’e nu’udar meiu ida atu promove divulgasaun nakloke ba publiku iha jeral, partikularmente ajente públiku sira ne’ebé sei sujeita ba deklarasaun risku-soin.

Aleinde iha tempu hanesan publikasaun ida-ne’e hatun nu’udar forma ida  atu komemora ‘loron mundial ba kontra korrupsaun’ ne’ebé sei komemora anualmente iha loron 9 Dezembru hodi konvida no promove partisipasaun públiku no hamoris konsensia koletivu no global kona-ba efeitu negativu husi korrupsaun ho nia tema ba tinan 2021: “ YOUR RIGHT, YOUR ROLE SAY NO TO CORRUPTION”.

Tanba ne’e, publikasaun sira tuir mai sei foka kona-ba provizaun ka artigu sira ne’e dedikadu ba kapitulu II husi Titulu II L-MPCC relativamente ho deklarasaun riku-soin nian. 

Autór: Adjuntu Komisáriu CAC ba Asuntu Prevensaun no Sensibilizasaun, Luis de Oliveira Sampaio.