Connect with us

Nasionál

Estadu Timor-Leste Tau Forma Atensaun Sériu bá Ema ho Defisiénsia

Published

on

Hatutan com, (02  Dezembru  2024), Díli– Estadu Timor-Leste tau forma atensaun sériu ba  ema ho defisiénsia iha polítika orsamentu nian, liuliu iha ajenda nasionál ba ema ho defisiénsia sira.

Lee Mós: Ekipa Konjunta Taka Sticker iha Transporte Públiku Kona-bá Direitu Ema ho Defisiénsia

Kada tinan iha loron 3 fulan-Dezembru, komemora loron internasionál  ema ho defisiénsia ka International Day of Persons with Disabilitas ho objetivu atu fó apoiu no respeitu ba direitu no bem-estar ema ho defisiénsia sira.

Advertisement

PM Xanana Gusmão iha Centro de Convenções Díli (CCD), Sesta (01/12/2023), bainhira halo abertura semináriu ho tema ‘Únidu Iha Asaun Hodi Salva no Alkansa Objetivu Dezenvolvimentu Sustentável (ODS), Bá, Ho no Hosi Ema ho Defisiénsia’. Foto/dok. Elio dos Santos da Costa.

Sita hosi Wikipedia define kona-bá defisiénsia maka kondisaun ka funsaun korporál ne’ebé ema ida iha ne’ebé konsidera hanesan defisiénsia iha hala’o atividade balu (restrisaun atividade) no halo interasaun ho mundu ne’ebé hale’u nia.

Termu defisiénsia  dala-barak uza atu refere ba funsionamentu indivíduu ida nian, inklui defisiénsia fíziku, defisiénsia sensoriál, defisiénsia kognitiva (cognitive), defisiénsia intelektuál, moras mentál, no tipu oioin moras króniku nian.

Ba selebrasaun loron internasional ema ho defisiénsia, tinan  ne’e, Vise-Ministru Asuntu Parlamentár Adérito Hugo da Costa, afirma Estadu Timor-Leste mós  desde inisiu tau forma atensaun seríu bá ema ho difisiénsia iha politiká orsamentu ninian liuliu iha  ajenda nasionál bá ema difisiénsia sira.

“Ho momentu selebrasaun sira hanesan ne’e relembra nafatin para entidade hotu, liuliu Governu ka Estadu hodi kaer nafatin prinsipíu prinsipiu universál, tanba ne’e mak ita iha setór inkluzaun sosiál mak politiká Governu nian iha nivél nasionál no global hotu-hotu tau atensaun bá,”  Vise-Ministru Asuntu Parlamentár Adérito Hugo da Costa hateten ba jornalista sira iha PN, Segunda (02/12/2024).

Iha fatin hanesan  membru Parlamentu Nasionál  hosi Bankada CNRT, Natalino dos Santos kongratula loron internasionál bá ema difisiénsia no enkoraja nafatin sira sai forte atu bele kontribui bá dezenvolvimentu, sira nia direitu mós hanesan ho ema sira ne’ebé la ho difisiénsia.

“Ita iha direitu hanesan no devér hanesan nu’udár  sidadaun iha rai ida-ne’e. Entaun, loron 03 Dezembru, nu’udár loron ne’ebé espesiál bá sira no ita enkoja forte tanba sira mós parte importante iha rai ida-ne’e,” Deputadu Natalino dos Santos hateten.

Advertisement

Governu rasik  iha Ministériu Solidaridade Sosiál no Inkluzaun ne’ebé nia servisu atu apoiu, tau-matan no fasilita  ema ho difisiénsia inklui reprezentante povu iha Parlamentu Nasionál mós sempre hato’o sira-nia preokupasaun iha Parlamentu Nasionál.

Istória  Badak Loron Internasionál ba Ema ho Defisiénsia

Istória komemorasaun anuál Loron Internasionál ba Ema ho Defisiénsia hahú husi Asembleia Jerál Organizasaun Nasoins Unidas (ONU) nian iha tinan 1976 ho anúnsiu tinan 1981 nu’udar Tinan Internasionál ba Ema ho Defisiénsia.

Hafoin, komemorasaun anuál Loron Internasionál ba Ema ho Defisiénsia ne’ebé deklara iha tinan 1992 liuhosi rezolusaun Asembleia Jerál Nasoins Unidas (ONU) 47/3.

Tuir ONU, komemorasaun Loron Internasionál ba Ema ho Defisiénsia ne’e ho objetivu atu hasa’e komprensaun kona-bá asuntu defisiénsia no mobiliza apoiu ba dignidade, direitu no bem-estar ema ho defisiénsia.

Advertisement

Komemorasaun ne’e mós ho objetivu atu hasa’e koñesimentu kona-bá situasaun ema ho defisiénsia sira iha aspetu hotu-hotu iha vida polítika, sosiál, ekonómika no kulturál.

Jornalista Estajiária: Zita Menezes

Continue Reading
Advertisement
Click to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Nasionál

AJTL Dezafia RTTL,E.P ho Tatoli, I.P Hatudu Editoriál Independente

Published

on

By

Hatutan.com, (13 Novembru 2025), Díli—Asosiasaun Jornalista Timor Lorosa’e (AJTL) dezafia média Estatál hanesan Rádiu Televizaun Timor-Leste, Empreza Públiku (RTTL.E.P) ho  Ajénsia Notísioza Tatoli, Institutu Públiku (I.P) hatudu editoriál Independete hodi garantia liberdade espresaun no liberdade imprensa iha  Estadu direitu Demokrátiku Timor-Leste nian.

(more…)

Continue Reading

Nasionál

Filipina Hato’o Agradese Bá Governu Timor-Leste Mas Momentu Ne’e Sira Presiza Liu Apoiu Materiál

Published

on

By

Hatutan.com, (13 Novembru 2025), Díli– Prezidente Filipina, Ferdinand “Bongbong” Romualdez Marcos Jr, kontaktu Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão, hodi hato’o agradesimentu ba solidariedade ho sira-nia situasaun dezatre naturál, maibé momentu ne’e sira seidauk presiza apoiu umanitária husi forsa tarefa kontijenten Timor-Leste nian, tanba sira-nia ekipa no rekursu sufisiente hela.

(more…)

Continue Reading

Nasionál

Timor-Leste Sei Fó Apoia Sanitáriu Ba Vítima Dezastre Naturál iha Filipina

Published

on

By

Hatutan.com, (06 Novembru 2025),Díli—Estadu Timor-Leste sei  fó apoiu umananitária bá vitíma dezestre naturál ne’ebé akontese iha   Estadu Filipina.

(more…)

Continue Reading

Trending