Connect with us
Pakote Ahi

Lautem

“Pesoál saúde abandona postu saúde, ami la’o kilómetru 15 ba postu saúde Lautem”

Published

on

Hatutan.com, (19 Setembru 2021), Lautem—Tinan ida liu ona, pesoál saúde sira la’o husik hela (abandona) Postu Saúde Suku Serelau, Postu Administrativu Lautem, Munisipiu Lautem.

Uma adat Munisípiu Lautem. Foto/Espesiál Turizmu Timor-Leste

Ida ne’e sai dezafiu boot ba abitante 1,781 ne’ebé haksumik iha Suku Sarelau. Ho nune’e, bainhira sira moras karik, sira iha uma de’it hodi hein “milagre” ka “grasa” hosi Maromak no Matebian sira no konsumu ai-moruk tradisionál. Bainhira moras todan ona, tenke obriga aan la’o ain kuaze kilómetru 15 hodi ba halo tratamentu iha Sentru Saúde Postu Lautem.

“Ami nia Suku Serelau enfrenta problema barak, liu-liu liga saúde, bee-moos, no mós ba estrada. Uluk nana’in, ha’u hakarak atu informa liuhosi mídia Hatutan, katak  ami susar tebetebes atu asesu ba fasilidade saúde tanba ami nia Postu Saúde taka tinan ida liu ona tanba pesoál saúde sira ba hotu ona vila,” Xefe Suku Serelau, Denózio Soares, haktuir ba Hatutan.com, iha sede Suku Serelau, sábadu (18/09/2021).

Hanesan autoridade suku, Denózio laiha informasaun no laiha koñesimentu kona-ba pesoál saúde sira ne’ebé uluk destaka iha postu saúde refere no abandona derrepente de’it.

Advertisement

“To’o agora seidauk destaka fali pesoál saúde mai ami nia postu saúde ne’e. Ami iha problema boot, bainhira ami nia komunidade moras,”  nia tenik.

Denózio hato’o beibeik ona preokupasaun ne’e ba Administradór Munisípiu Lautem ho mós Diretór Servisu Saúde Munisipál nian, maibé resposta ne’ebé nia simu maka seidauk iha médiku no rekursu sei  limitadu.

Kona-ba bee-moos, iha Aldeia Puriwari mak to’o oras ne’e komunidade sira sei hasoru hela difikuldade ba bee-moos, tanba durante ne’e kuru de’it iha bee matan ho distánsia ne’ebé dook mós.

Komunidade sira hosi Aldei Ra’ano nian iha Bohimau enfrenta mós  problema  hanesan kona-ba bee-moos, maske iha tempu okupasaun Indonézia, ema kanaliza ona, maibé oras ne’e kondisaun ladi’ak hotu ona.

Molok ne’e, Denózio haktuir, nia parte hato’o ona pedidu liuhosi Programa Nasional Dezenvolvimentu Suku (PNDS) atu haree took orsamentu ruma hodi kanaliza ba bee-moos ba komunidade, maibé seidauk iha orsamentu.

Advertisement

Kondisaun estrada ligasaun hosi Postu Lautem ba Suku Serelau, no mós ho suku rua seluk hanesan, Suku Maina II, Baduru, inklui mós aldeia haat hosi Suku Maina I ninian, kondisaun oras ne’e aat no grave tebes.

Ekipa hosi ILO ho parte Obras Públikas nian ba halo ona  levantamentu, maibé tanba implementasaun obra la tuir rekizitu ne’ebé bele ajuda komunidade sira ho kualidade, ikus mai komunidade lakohi simu, no husu atu hapara tiha reabilitasaun estrada iha diresaun ne’e.

Xefe Suku Serelau, Denózio Soares. Foto/Hatutan.com

“Ida ne’e mak agora problema ne’ebé ami enfrenta ne’e, estrada kondisaun aat tebetebes,” nia hateten.

Enkuantu, kona-ba eletrisidade, iha Suku Serelau, maioria komunidade asesu hotu ona, maibé iha tempu udan ho anin boot, sempre akontese ahi mate-lakan, tanba instalasaun fiu hosi tékniku sira ladún kualidade.

Suku Serelau, kompostu hosi Aldeia Ra’ano, Poruvari, Adavari, komunidade hamutuk 1781, totál Uma-kain iha 300-resin.

Suku Maina II enfrenta mós problema hanesan

Advertisement

Xefe Suku Maina II, Marcelo Duarte Cristovão, iha dada-lia ho Hatutan.com, hateten, iha nia suku, komunidade sira enfrenta problema ne’ebé hanesan, mak estrada nia kondisaun kontinua aat no presiza halo duni atensaun hodi parte kompetente sira.

Problema seluk, maka eletrisidade, tanba Suku Maina II, iha aldeia lima, maibé aldeia rua iha rurál mak seidauk asesu ba naroman eletrisidade.

Seluk fali, tuir Marcelo Duarte Cristovão, bee-moos. Tanba durante ne’e halo kanalizasaun hotu, maibé balu hanesan paradu ona, balu presiza reabilitasaun.

Xefe Suku Maina II, Marcelo Duarte Cristovão. Foto/Hatutan.com

Kona-ba saúde nian, iha aldeia rua presiza duni postu saúde ki’ik ida atu bele atende komunidade sira. tanba bainhira komunidade balun moras tenke lori de’it mai postu saúde Lautem ho kilómetru 20-resin.

Eskola tolu

Iha Suku Maina II, eziste eskola tolu mak hanesan, Eskola Filiál Lereadu, lokaliza besik liubá komunidade sira iha aldeia rua nian, no mós eskola Báziku Filiál iha Laikara, no eskola Filiál iha suku antigu Maina II ne’ebé kondisaun infraestrutura aat ona.

Advertisement

Suku Maina II, lokaliza iha parte leste, Postu Administrativu Lautem, Munisípiu Lautem, ho aldeia lima, mak hanesan Aldeia Kodo, Kedoluro, Oirata, Lereadu no Le-Era, ho uma-kain 525, no totál abitante rihun 200-resin.

 OJE 2021 ba MS ezekuta ona 56.3%

Gastu Orsamentu MS nian iha OJE 2021. Dok. Timor-Leste nia Portal ba Transparénsia Orsamentál

Dadus ka relatóriu ne’ebé publika iha  Timor-Leste nia Portal ba Transparénsia Orsamentál hatudu katak, Orsamentu Jerál 2021nian ne’ebé aloka ba MS ezekuta ona 56.3%.

OJE 2021 nia orsamentu orijen ba MS ho montante $56,767,505.95, kompromisu sira $6,024,769.08, obrigasaun sira $2,411,337.74, atuál $29,558,874.71, no saldo $18,772,524.42. (ger) 

Klick iha  kraik-ne’e kona-ba Gastu MS nian

_Gastu_sira_2021_Detaila_husi_orsamentu.doc

Advertisement

Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Lautem

Sentru Saúde Iliomar Presiza Tebes Rekursu Umanu

Published

on

Hatutan.com (5 Dezembru 2023), Lautém—Sentru Saúde iha Postu Administrativu Iliomar, Munisípiu Lautém presiza tebes rekursu umanu hodi bele funsiona ho di’ak.

(more…)

Kontinua Le'e

Lautem

Programa Integradu Saúde To’o Ona Lautém

Published

on

Hatutan.com, (04 Dezembru 2023), Lautem—Programa Integradu Saúde hosi Ministériu Saúde (MS) ne’eb’e ho nia konteúdu atu halo akvokasia no lori informasaun kle’an bá komunidade iha baze hodi prevene moras da’et, la hada’et, tuberkoluze, dengue no mos moras sira seluk, to’o ona munisípiu Lautém.

(more…)

Kontinua Le'e

Lautem

Rede Telekomunikasaun ho Bee-Moos Sai Beibeik Preokupasaun Turista Sira bá Illa Jaco

Published

on

Hatutan.com (06 Outubru 2023), Lospalos-Turista sira; lokál no estranjeiru, preokupa tebes kona-bá rede telekomunikasaun ho asesu bee-moos ne’ebé difisil tebetebes iha fatin turizmu Illa Jaco, Postu Administrativu Tutuala, Munisípiu Lautem.

(more…)

Kontinua Le'e

Trending