Hatutan.com, (15 Outubru 2021), Balibo-Ministru Prezidénsia Konsellu Ministru, Fidelis Manuel Leite Magalhães, sai sasin prinsipál ida ba trajédia Balibo hadi haktuir nia aman saudozu Manuel Magalhães nia partisipasaun luta to’o mate militár Indonéziu sira kaptura no halo torturasaun to’o mate.

Notísia iha Releasaun : Família Vítima Trajédia Balibo Presiza Rekuperasaun Sosiál

Ministru Fidelis Magalhães Leite, sai sasin ba nia aman nia mate iha trajedia Balibo iha 1999. Foto/Hatutan.com

Ministru Fidelis, nu’udar oan mane ida hosi Saudozu Manuel Magalhães iha audiénsia públiku ne’ebé hala’o hodi komemora trajédia Balibo ba dala-46 iha Balibo, Munisípiu Bobonaro, Sesta (15/10/2021), haktuir katak nia lakohi atu konta serbisu ka kontribuisaun saida maka nia aman halo ba rai ida-ne’e atu evita espekulasaun oioin.

“Ha’u nia aman Manuel Magalhães lakohi atu ami haktuir saida mak nia halo tamba ida-ne’e hanesan segredu entre ami ho rai ida-ne’e,” Ministru Fidelis konfesa iha audensia públiku ne’ebé organiza hosi Centro Nacional Chega, Institutu Públiku (CNC,I.P) ho Conselho de Imprensa de Timor Leste.

Nia fó sasin katak hatutan hanesan kolaboradór rejiaun IV no sempre halo reuniaun rezisténsia hamutuk ho maluk rezisténsia seluk ikus mai militár Indonézia sira bolu GPK (Gerakan Pengacau Keamanan) no ikus mai tama kadeia.

Hafoin nia aman sai husi kadeia nafatin hetan intimidasaun husi militár Indonéziu no obriga familia tenke moris fahe-malu. Maibé tanba espíritu patriotizmu ba rai ida-ne’e, Saudozu Miguel Magalhães nafatin reziste to’o iha loron konsulta popular (Referendu) 1999 iha jináziu Maliana, hafoin liu tiha eleisaun iha loron 8 fulan setembru hetan oho  husi militár Indonéziu.

“Ha’u ho maluk seluk rona informasaun husi ema balun iha KODIM (Komando Distrik Militer) katak ha’u nia aman ho maluk sira seluk ba mate  iha Mulau no ami ba dunik iha fatin ne’ebá no ami hetan evidénsia hanesan roupa no sasán seluk.”

Tuir informasaun ne’ebé iha isin-mate husi saudozu sira ne’ebé mate iha Mulau ba so’e iha Batu Gade. “Ho informasaun sira ne’e ami ba buka dunik no iha informasaun husi maluk sira husi sorin katak ha’u nia aman komu boot liu maka ema tesi tiha nia ain, tesi nia kakorok no parte seluk husi nia isin lolin,” Fidelis hateten.

Ho matan-been Fidelis konta situasaun sira-ne’e liu tiha sente hanesan buat hotu nakukun no ho fuan boot iha responsabilidade simu todan hotu atu bele sustenta familia. Fidelis Magalhães rasik envolve iha Frente Klandestina iha grupu Sagrada Família iha Bairru Pité, Díli no iha kaixa Korrente Firme iha Maliana. 

Iha sesaun ikus liu, diretór ezekutivu CNC,I.P, Hugo Fernandes, hodi CNC,I.P nia naran hato’o profunda gratidaun ba vítima no familia sobrevivente tomak ne’ebé ho aten-brani, laran-luak no neon-boot hodi fahe moruk sira ne’ebé iha atu jerasaun ne’e bele hatene.

“Memória sira-ne’e hanesan fitar ne’ebé iha, maibé ita aprende husi istória sira-ne’e hodi la’o ba oin ho esperansa.” Hugo Fernandes hateten.

Jornalista : Vito Salvador