Connect with us
Pakote Ahi

Justisa & Krime

Kazu Topu Honis, Joaquim Fonseca ho Bárbara Nazareth La Fó Relatóriu Bá Ema Seluk

Published

on

Hatutan.com, (08 Fevereiru  2022), Díli–Tribunal Distritál Díli (TDD), Tersa (08/02/2022), kontinua hala’o julgamentu ba krime violasaun segredu justisa ne’ebé deskonfia involve husi eis Diretór Komisaun Justisa no Paz (CJP, sigla portugés) Dioseze Dili, arguidu Padre Hermínio Fátima Gonçalves.

Notísia iha Relasaun: Relatóriu Topo Honis, Xanana Entrega Ba Barbara Liuhosi Joaquim Fonseca

Tribunál Distritál Dili (TDD). Foto/Hatutan.com

Iha kazu ne’e envolve mós arguidu na’in-tolu seluk, kompostu husi arguidu José Cardoso Moreira, Andre Gonçalves no Libania Martins Amaral, relasiona ho rezultadu relatóriu peskiza ba kazu Topu Honis.

Iha julgamentu kontinuasaun ne’e, sasin Joaquim António Maria Lopes da Fonseca deklara, nia parte simu rezultadu relatóriu CJP Dioseze Dili kona-bá kazu Topu Honis husi Kay Rala Xanana Gusmão ne’ebé entrega direitamente iha Xanana nia uma iha Lecidere iha loron 10 fulan-Setembru 2020.

Advertisement

Bainhira Xanana entrega husu atu sasin entrega ba nia fen Bárbara Nazareth Oliveira atu haree hodi esplika ba Xanana.

“Xanana husu atu ha’u fó ba ha’u nia fen Bárbara Nazareth ho finalidade husu ha’u nia fen atu esplika kona-bá kazu ne’e, maibé ha’u hatán karik nia (Bárbara) labele responde ho hakerek, maibé mai koalia no esplika ho konfidensiál ba Xanana, tanba ne’e, Xanana responde dokumentu ne’e mós konfidensiál,” Joaquim Fonseca haktuir iha audiénsia julgamentu iha TDD.

Sasin esklarese katak simu tiha dokumentu ne’e, iha loron 11 fulan-Setembru 2020 maka foin entrega ba nia ferik oan Bárbara, maibé Bárbara lee uitoan deit ho razaun hatene ona konteúdu husi relatóriu ne’e husi ema seluk, maibé nia la mensiona husi se?

Sasin deklara dokumentu ne’ebé nia hetan husi Xanana ne’e, to’o agora sei rai iha nia uma no la fó ba ema seluk.

Notísia iha Relasaun: Na’in Tempo Timor José Belo ho Jornalista António Sampaio Sasin Bá Kazu Relatóriu Topu Honis

Advertisement

Oportunidade nee, sasin Bárbara Nazareth Oliveira rekoñese hetan relatóriu fíziku husi nia la’en Joaquim Fonseca, ne’ebé entrega husi Xanana hodi husu atu esplika, maibé nia parte la konsege hasoru no esplika ba Xanana tanba konfidensiál, tanba ne’e, nia parte lee lalais de’it tanba antes ne’e nia hatene ona konteúdu relatóriu ne’e husi nia kliente.

“Ha’u entrega kopia ida ba núnsiu igreja nian, maibé nia dehan hetan ona, no ida ba padre iha SVD ho versaun rua tetun no ingles, maibé ba ema seluk ha’u la fó inklui Dinorah Grandaneiro, Komisaria ba Direitu Labarik nian,” Bárbara Nazareth hateten.

Funsionáriu JU,S Jurídiku Sosiál na’in-rua ba hasoru Dinorah Grandaneiru hodi esplika konteúdu relatóriu ne’ebé la asegura lezada sira nia identidade, maibé JU,S la entrega dokumentu ba Dinorah Grandaneiro.

Rona sasin na’in-rua, Tribunál adia hikas julgamentu ba loron seluk hodi tama ba alegasaun.

Relasiona ho dokumentu relatóriu  kazu Topu Honis nian ne’e maka iha lolon 6 fulan-Outubru 2020, Arsebispu Arkidioseze Metropolitana Díli, Mgr. Virgílio do Carmo da Silva, SDB, ezonera ona  Padre Hermínio Fátima Gonçalves, hosi nia kargu nu’udar Diretór CJP Dioseze Díli.

Advertisement

Tuir akuzasaun Ministériu Públiku, katak iha loron 19 fulan-Agostu 2020, arguidu simu labarik feto menoridade na’in-tolu ne’ebé arguidu la lembra naran no ema adultu na’in-rua; Liliana Tarung no Rano Karno maka akompaña fundasaun Honis iha Kutete no Mahata, Oé-Cusse no ema sira ne’e informa ba arguidu katak durante sira atravesa problema ne’ebé ligasaun ho labarik na’in-tolu ne’e maibé uma kreda Dioseze Díli la tau matan ba sira tamba ne’e sira mai husu protesaun ba Amu sira iha Dioseze Díli, tamba atividade saserdotál iha Rejiaun Administrativu Espesiál Oé-Cusse Ambeno (RAEOA) sei pertense ba Dioseze Dili.

Simu tiha ema sira-ne’e arguidu Hermínio informa kedas ba Amu Bispu, nune’e Amu Bispu mós fó autorizasaun verbal ba arguidu hamutuk ho arguidu sira seluk dezloka ba Oé-Cusse hodi halo enkontru ho vítima sira husi prosesu NUC 0022/19.PGGCC ho nia krime abuzu sexual ba menór.

Enkontru sira ne’ebé arguidu halo ho vítima ho inan-aman sira-nia rezulta maka arguidu relata ona iha eskrita ne’ebé tau títulu Relatóriu Peskiza ho logotipu CJP Dioseze Díli.

Iha relatóriu ne’ebé asina husi arguidu Hermínio iha loron 07 fulan-Setembru  2020, arguidu revela informasaun ne’ebé ligasaun ho investigasaun, liu-liu iha faze ezame genital ba vítima iha prosesu investigasaun iha faze Polísia nian no iha Ministériu Públiku ka Prokuradoria Distritál  Oé-Cusse, inklui naran husi vítima ba kazu abuzu sexual ba menór no pornografia infantíl.

Arguidu Hermínio distribui nia relatóriu ne’e ba Amu Bispu, Kay Rala Xanana Gusmão no Amu sira iha kongregasaun SVD nian iha Kuluhun para atu halo tradusaun ba lian Ingles no ikus mai relatóriu ne’e sai konsumu públiku no Komisaun Direitu ba Labarik ne’ebé halo knar hodi halo protesaun ba vítima sira hato’o partisipasaun ba Prokuradór Jerál Repúblika (PGR, sigla portugés) hodi loke inkéritu kontra arguidu Hermínio ho arguidu seluk hanesan Jose Cardoso, Andre Gonçalves no Libania Martins.

Advertisement

Iha loron 07 fulan-Setembru 2020, prosesu NUC 0022/19.PGGCC ho nia krime abuzu sexual ba menór no pornografia infantíl ne’ebé ninia vítima maka labarik sira ne’ebé nia naran balu iha lista ne’ebé arguidu publika iha nia relatóriu sei iha prosesu investigasaun nia laran nune’e faktu sira ba kazu ne’e sei iha vinkulasaun segredu justisa nia laran.

Nune’e kazu ne’e, labele publika sai maibé arguidu Hermínio publika ona husi peskiza relatóriu ne’ebé nia prodús ho nia konsekuénsia katak públiku hatene uluk prosesu investigasaun ne’ebé lao no sem kauza justu fó sai aktu prosesuál ne’ebé tama iha segredu justisa.

Ministériu Públiku akuza arguidu sira ba pratika krime violasaun ba justisa nia segredu ne’ebé previstu iha artigu 291 husi Kódigu Penal Timor Leste.

Audiénsia julgamentu preside husi juiz singular Evangelino Belo, MP reprezenta husi Prokuradór Matias Soares no arguidu sira hetan asisténsia legal husi Advogadu privadu Miguel Faria.

Jornalista: Carmelita Isaac

Advertisement

Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Justisa & Krime

Tribunál Rekursu Absolve António “Kalohan” Hosi Pena Prizaun Tinan-Lima

Published

on

Hatutan.com, (12 Abríl 2024), Díli – Advogadu privadu, Pedro Camões ne’ebé fó asisténsia legal bá arguido António da Conceição ‘Kalohan’, informa  katak iha Kinta, 11 fulan-Abríl 2024, Tribunál Rekursu hasai ona desizaun hodi absolve pena prizaun efetivu tinan-lima (5) bá nia kliente Antonio da Conceição ‘Kalohan’.

(more…)

Kontinua Le'e

Justisa & Krime

Halo Investigasaun Profunda bá Pesoál PCIC Husu Osan bá Oan Mane Fujitivu Teves Jr

Published

on

Hatutan.com, (11 Abríl 2024), Díli– Komisaun B  Parlamentu Nasionál (PN),  ne’ebé trata asuntu Seguransa hein katak parte kompetente tenke halo investigasaun  ida profunda bá bá pesoál membru Polísia Sienteifika Investigasaun Kriminál (PCIC, sigla portugés) ne’ebé mak ho irresponsabilidade halo kobransa ka husu osan bá fujitivu Arnolfo Teves Jr  nian oan hodi fó seguransa bá fujitivu ho nasionalidade Flipina ne’ebé kumpre hela prizaun preventiva iha prizaun Becora, Díli.

(more…)

Kontinua Le'e

Justisa & Krime

PCIC Suspende no Averigua Membru Ne’ebé Deskonfia Husu Osan bá Oan Mane Fujitivu Alnolf Teves Jr

Published

on

Hatutan.com, (09 Abríl 2024), Díli—Polícia Ciêntífica e de Investigação Criminal (PCIC) liu hosi ekipa investigadór sira hahú loke prossesu averiguasaun hasoru membru ho inisiál OdCA ne’ebé deskonfia husu osan bá fujitivu Arnolf Teves Jr nia oan-mane liuhosi gravasaun audio iha média sosiál WhatsApp foin lalais ne’e.

(more…)

Kontinua Le'e
Advertisement

Trending