Connect with us

Nasionál

FONGTIL Identifika Irregularidade 10-resin Iha Eleisaun Suku

Published

on

Hatutan.com, (30 Outubru 2023), Díli—Forum Organizasaun Naun Govermentál Timor Leste (FONGTIL), identifika irregularidade kuaze sanulu-resin iha prossesu eleisaun suku ne’ebe hala’o iha loron 28 fulan Outubro tinan ne’e.

Diretór ezekutivu FONGTIL, Valentim da Costa Pinto ho ekipa hala’o konferénsia imprensa kona-bá irregularidade iha eleisaun suku tinan 2023, iha salaun FONGTIL, Caicoli, Segunda (30/10/2023). Foto: Leopoldina de Carvalho.

Identifikasaun ne’e FONGTIL deskobre liu hosi pessoál sira ne’ebé destakdu hodi halo monitorizasaun iha munisipiu sira inklui munisípiu Díli.

Lee Mós: Eleisaun Órgaun Suku Hatudu Programa Governu Loron 120 Falla

Irregularidade sanulu-resin ne’e mak hanesan:

Advertisement

Primeiru, Uza sistema manuál prezudika eleitór sira tenki forma kleur, nune’e  balun vota no balun la vota.

Segundu, Assesibillidade bá ema ho difisiénsia laiha, prezudika tebes maluk defisiente sira iha prossesu votasaun.

Terseiru, rekomendasaun polling staff sira bá kada estasaun votasaun mínimu nai’in-lima, maibé infelizmente na’in-tolu de’it nune’e susar atu bele atende votante ho númeru ne’ebé barak.

Kuartu, brigade no polling staff sira ladún halo jestaun di’ak no organiza di’ák iha sentru votasaun sira nune’e dezorganizadu tiha.

Kintu, laiha sosializasaun bá votante sira, nune’e sira la koñese kandidatu xefe suku, Xefe aldeia, delegadu no delegada ne’ebé naran hakerek de’it no laiha fotografia.

Advertisement

Sestu, eleisaun segunda ronde ne’ebé akontese iha tempu kalan la fó espasu ba katuas ferik no ema ho defisiente, inan isin rua sira bá vota.

Setimu, laiha tinta nune’e bele fó espasu ba eleitór sira hodi fasilmente atu halo manipulasaun liu hosi vota dupla.

Oitavu, Partisipasaun ofisiál hosi Sekretariadu Tékniku Asministrasaun Estatal (STAE) menus liu hosi nain lima iha sentru votasaun hotu-hotu.

Nono, komunidade barak la koñese bulletin de votu kontribui ba votu nulu barak no ida ne’e akontese iha suku Bairr-Pité, aldeia Moris ba Dame ho total votus nulu 40.

Désimu, deskobrimentu membru ONG iha munisipiu Ermera, postu admistrativu Ermera Vila, suku Riheu, Kandidatu Xefe suku, ida naran ho foto la tama iha bulletin de votu maski nia naran aprova ona nu’udár kandidatu xefe suku.

Advertisement

Désimu primeiru, iha munispiu Dili postu administrativu Dom Aleixo, suku Bairr-Pité, aldeia Moris ba Dame, kandidatu ba delegada feto na’in tolu, maibé iha ezemplu bulletin hakerek naran sala hodi prezudika kandidatu vensedór sai lakon.

Hosi Irregularidade hirak ne’e maka FONGTIL rekomenda bá Primeiru Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão atu halo avaliasaun bá prestasaun Ministru Admistrasaun Estatal (MAE) Tomas do Rosário Cabral ne’ebé hanesan responsável másimu ba eleisaun suku liuliu Sekretariadu Tékniku Admistrasaun Eleitoral (STAE) no Comissão Nacional das Eeleições (CNE) atu responsabiliza irregularidade hirak ne’e.

FONGTIL husu Prezidente CNE atu halo avaliasaun bá membru sira  ne’ebé observa direta eleisaun suku iha suku sira, nota katak pessoál CNE sira iha terrenu la hatene sira nia knaar loloos.

Rekomenda ba MAE atu assegura planeamentu suku inklui ba Jestaun lojistika, tempu kampaña no haforsa edukasaun sivika liu-liu ba grupu minoria hanesan ema ho defisiénsia, ferik, katuas, joven potensiál sira.

“FONGTIL Husu Parlamentu Nasionál atu halo revizaun ba Lei Eleisaun suku  numeru 9/2016 loron 8 fulan Juñu,” Diretór ezekutivu FONGTIL  Valentim da Costa Pinto hateten liu hosi konferénsia imprensa iha salaun FONGTIL, Caicoli, Segunda (30/10/2023).

Advertisement

Rekomendasaun hirak ne’e, bazeia ba observasaun FONGTIL nian iha terrenu ne’ebé  persiza Governu liu hosi MAE atu hadi’a nune’e labele mosu tán iha eleisaun segunda ronde.

Jornalista: Leopoldina de Carvalho

Continue Reading
Advertisement
Click to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Nasionál

AJTL Dezafia RTTL,E.P ho Tatoli, I.P Hatudu Editoriál Independente

Published

on

By

Hatutan.com, (13 Novembru 2025), Díli—Asosiasaun Jornalista Timor Lorosa’e (AJTL) dezafia média Estatál hanesan Rádiu Televizaun Timor-Leste, Empreza Públiku (RTTL.E.P) ho  Ajénsia Notísioza Tatoli, Institutu Públiku (I.P) hatudu editoriál Independete hodi garantia liberdade espresaun no liberdade imprensa iha  Estadu direitu Demokrátiku Timor-Leste nian.

(more…)

Continue Reading

Nasionál

Filipina Hato’o Agradese Bá Governu Timor-Leste Mas Momentu Ne’e Sira Presiza Liu Apoiu Materiál

Published

on

By

Hatutan.com, (13 Novembru 2025), Díli– Prezidente Filipina, Ferdinand “Bongbong” Romualdez Marcos Jr, kontaktu Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão, hodi hato’o agradesimentu ba solidariedade ho sira-nia situasaun dezatre naturál, maibé momentu ne’e sira seidauk presiza apoiu umanitária husi forsa tarefa kontijenten Timor-Leste nian, tanba sira-nia ekipa no rekursu sufisiente hela.

(more…)

Continue Reading

Nasionál

Timor-Leste Sei Fó Apoia Sanitáriu Ba Vítima Dezastre Naturál iha Filipina

Published

on

By

Hatutan.com, (06 Novembru 2025),Díli—Estadu Timor-Leste sei  fó apoiu umananitária bá vitíma dezestre naturál ne’ebé akontese iha   Estadu Filipina.

(more…)

Continue Reading

Trending