Hatutan.com, ( 04 Abríl 2024), Díli—Empreza nasionál aéreu, Aero Dili, iha fulan ida kotuk, 20 fulan-Marsu 2024, halo tinan ida operasaun. Iha tinan-ida ne’e nia-laran,  Aero Dili ho nia aviaun komersiál Airbus A320 halo ona atendimentu bá pasajeiru sira ne’ebé hala’o viajen bá-mai Denpasar-Díli no Díli-Denpasar.

Lee Mós: Prezidente Repúblika Apresia Aviaun Aero Díli Ne’ebé Ho Bandeira TL Semo bá Mundu

Aviaun Komersiál Timor Oan nian ho marka Airbus A320 tun ona iha iha Aeroportu Internasionál Prezidente Nicolau Lobato, Comoro, Díli, Segunda (20/03/2023). Foto/Elio dos Santos da Costa.

Hodi kompleta tinan-ida iha fulan kotuk (20 fulan-Marsu 2023-2024), Aero Dili mós loke ona atendimentu vou hosi Díli bá Suingapura no Singapura mai Dili. Ho nune’e, bá oin, Aero Dili sei loke tan vou  komersiál bá Austrália.

“Dau-daun ne’e ami trata hela dokumentu bazeia bá pedidu oinsá halo operasaun bá Austrália ne’ebé bele dhean atinje ona 90%, lais liu iha fulan-Jullu 2024, Aero Dili bele halo operasaun bá Austrália”  Diretór Ezekutivu Aero Dili, Lourenço de Oliveira  informa bá jornalista sira iha Díli, Kinta (04/04/2024).

Emprezáriu Timoroan ne’e esplika operasaun Aero Dili nian durante ne’e la’o di’ak tebes no hetan entuziazmu no apresiasaun hosi entidade oioin, nasionál ho internasionál, mezmu durante ne’e foin halo operasaun bá nasaun ida deit mak Indonézia. Maibé,  hahú iha fulan-kotuk (Marsu), Aero Dili hahú operasaun tan iha nasaun rua; Indonézia ho Singapura.

“Operasaun la’o ho dia’k, atu aumenta tan operasaun daruak bá tan Singapura, maibé tanba pasajeiru  sei menus tanba Singapura tuir estimasaun pasajeiru sidauk atinje to’o 20%,” Lourenço de Oliveira haktuir.

Nia  relata durante ne’e operasaun bá Denpasar-Bali, Indonésia foin atinje 40% tanba aviaun komersiál rua (2) mak halo operasaun, tanba ne’e pasajeiru sei menus, diferente bainhira iha tempo natal mak pasajeiru foin bele atinje 61%.

Kona-bá rekursu umanus ne’ebé hetan  formasaun hosi kompañia Aero Dili rasik mak hanesan bá pilotu, mekániku, no mós aeromosa.  Formasaun ne’e mak hanesan hasa’e kapasidade aeromosa sira-nian hodi haruka aeromosa sira halo estudu iha Jakarta-indonézia, Fransa no India.

Aeromosa  na’in-10 ne’e dau-daun ne’e halo knar hela iha Aereo Dili hanesan aeromosa.  Enkuantu mekániku na’in-tolu (3) halo estudu iha Airbus centre, no remata ona, inklui ho funsionáriu balun hosi governu nian tanba  parte aviasaun sivíl Timor-Leste  sidauk iha inspetór mekániku ne’ebé remata ona kursu no daudaun ne’e iha hela faze prátiku.

Diretór Ezekutivu Aero Dili, Lourenço de Oliveira. Foto/Leopoldina de Carvalho

Kona-bá pilotu, Lourenço de Oliveira hateten, dau-daun ne ‘e iha rekursu na’in-rua mak sei kontinua estudu no ida hahú ona, enkantu ida seluk sei tuir. Na’in-rua ne’e sei hasai kursu kona-bá rating Airbus no sei hala’o kursu iha Airbus Center.

“Maske hasoru dezafiu no difikuldade oin-oin maibé kontínua avansa hodi forma Timoroan sira prepara ba tinan-lima nian mai,” Lourenço de Oliveira hateten.

Kooperasaun entre Airbus ho Aero Dili durante ne’e la’o ho di’ak  no bainhira  ekipa Aero Dili halo aprezentasaun iha Singapura hetan apresiasaun hosi ekipa Airbus hodi delega enjeñeiru mekániku 1 hodi apoiu enjeñeiru Aero Dili dezde hahú operasaun.

Enjeñeiru Aero Dili hamutuk na’in-haat (4); mekániku na’in-tolu (3) no pilotu na’in-ida  (1) ne’ebé remata ona kursu no dau-daun ne’e hala’o hela servisu iha Dili.

Liga ho informasaun katak governu sei hatama tan Aviaun foun, Lourenço fo hanoin katak ne’e sei aumenta dezafiu tanba ho numeru pasajeiru ne’ebé foin atinje 40%, dau-daun ne’e ho operasaun aviaun rua  (2) enkuantu aumenta tan aviaun mak aviaun  ida  sei taka, tanba aviaun tolu (3) labele halo operasaun bá pasajeiru 40%, ne’e mínimu liu.

“Ida ne’ebé forsa liu, osan barak mak sei eziste. Seluk tenke mate, se nune’e bainhira mak ita bele forma ita-nia ema, se bainhira aviaun seluk mai hamate tiha ita-nia aviaun no automátika hamate vontade investimentu timoroan nian hodi absorve Timoroan servisu no transfere skill ka abilidade bá timoroan rasik.

Lourenço rekoñese katak la fasil investe iha  aéreu tanba bazeia ba esperiénsia hatudu esforsu durante tinan-10 mak bele iha aviaun ida Airbus A320.

PR José Ramos-Horta ho aviaun Aero Dili iha nia vizita bá Nova Iorke, Sesta (15/09/2023). Foto/Elio dos Santos da Costa

“Maibé bainhira ita halo investimentu ba ita nian rasik ne’e la buat ida, maibé se ita lori fali ema seluk mai hamate fali ita ne’e laloos,” Lourenço esklarese

Lourenço rekoñese durante ne’e Governu no Estadu Timor-Leste fó apoiu makas bá ezisténsia Aero Dili  hodi prodús dekretu lei ida, Ho nune’e, retornu husi Aero Dili bá Governu mós la’o ho di’ak no  kada fulan Aero Dili selu $60,000-resin bá iha aeroportu.

Nia afirma, maske hasoru dezafiu barak maibé la hamate  sentimentu nasionalizmu hanesan Timoroan hodi bele investe iha aéreu.  Tanba esperensia hatudu ona katak, dezde Timor-Leste restaura independénsia tinan-20 ona (20 Maiu 2002-2024), empreza aériu hosi estranjeiru ne’ebé hala’o operasuna iha Timor-Leste kuaze lori sai Timoroan nia osan millaun $400-resin. 

Jornalista: Leopoldina de Carvalho