Hatutan.com, (02 Jullu 2025), Díli–Membru Conselho de Imprensa Timor-Leste, Benevides Correia Barros ne’ebé reprezenta CI iha enkontru ho Vise Prezidente Senadu Parlamentu Malázia, Nur Jazlan bin Mohamed, iha Otél Timor, hateten no husu ba Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál (SEKOMS) Expedito Dias Ximenes, atu hapara ona atitude sira “buka oin” hodi halo intervensaun ba independénsia editorial media sira nian, inklui mídia Estatál Rádiu Televizaun Timor-Leste (RTTL,E.P) ho Ajénsia Notisioza Timor- Leste TATOLI,I.P.
Lee Mós: Levantamentu Conselho de Imprensa: SEKOMS Expedito Dias Ximenes Halo Duni Interferénsia bá Redasaun RTTL,E.P

Membru CI, Benevides Correia Barros aprezenta panorama Mídia Timor-Leste, Kuarta (02/07/2025). Foto/Zita Menezes
Iha aprezentsaun slide kona-bá “Panorama Média iha Timor-Leste”, membru CI Benevides Correia Barros, fundamenta intervensaun ida husi Governu bá área komunikasaun mak SEKOMS Expedito Dias Ximenes halo ba redasaun RTTL,E.P iha tinan kotuk.
“Intervensaun SEKOMS Expedito Dias Ximenes nian ba RTTL,E.P ne’e la’ós rumor tanba depois CI simu keixa no akompaña publikasaun sira husi Hatutan.com, ami husi CI forma ekipa halo investigasaun, rekolla informasaun no rekolla dokumentu komprovativu, hatudu faktu katak iha intervensaun direta husi SEKOMS Expedito Dias Ximenes ba redasaun RTTL,E.P,” Benevides Correia Barros membru CI ho espesialidade iha área jurídiku ne’e re-iteira hodi responde Hatutan.com.
Membru Konsellu Imprensa ne’e afirma kazu ida maka kona-bá kazu konkreta plájiu ne’ebé SEKOMS halo ba Livru Planu Estratéjiku Conselho de Imprensa nian.
Faktu seluk, Benevides Barros hateten mézmu CI la hetan lamentasaun husi TATOLI,I.P kona-bá intervensaun SEKOMS nian ba independénsia redasaun TATILI,I.P nian, maibé TATOLI,I.P mós iha problema, katak iha intervensaun bá TATOLI, I.P nia servisu liuliu jornalista sira.
“Ami mós hetan informasaun katak SEKOMS Expedito Dias Ximenes mós halo intervensaun atu bá to’o iha Hatutan.com. Entaun, ami halo prosesu liuliu kazu primeiru hanesan intervensaun iha RTTL,E.P no plájiu, ne’e ami hateten katak ne’e la bele, tanba ne’e viola. Asaun ne’ebé Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál (SEKOMS) halo ne’e viola Konstituisaun no viola lei komunikasaun sosiál, husu para SEKOMS evita atu kontrola, no tenta atu kontrola mídia sira,” Konselleiru Benevides Correia Barros afirma tan.
Tuir nian komparasaun mandatu SEKOMS tinan hirak bá kotuk, figura sira ne’e, la halo intervensaun bá mídia nia servisu, ne’e mídia sira la’o di’ak hela, inklui figura importante hanesan Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão no Prezidente Repúblika José Ramos-Horta sira la halo intervensaun, maibé SEKOMS halo intervensaun bá mídia sira momoos loos.
“Ha’u haree problema ne’e SEKOMS maka tenke muda nia atitude ida tenta atu buka oin iha Primeiru-Ministru no buka oin iha Prezidente Repúblika, gosta halo jestu sira ne’ebé inkumprimentu bá lei komunikasaun sosiál no konstituisaun. SEKOMS nia hakarak de’it no buka oin, problema buka oin ne’e mais sakrifika tiha maluk jornalista sira ne’ebé livre atu halo kobertura bá informasaun sira ne’ebé loos ho ezatidaun,” Jurista Timor-oan ne’e hateten.
Membru Conselho de Imprensa ne’e hateten problema buka oin pesoál ne’e afeta bá liberdade mundu jornalizmu nian, liuliu produtu Jornalístiku no afeta mós bá índise Liberdade Imprensa husi publikasaun Repórteres Sem Fronteiras (RSF) iha tinan kotuk 2023 iha klasifikasaun 10 no tinan 2024 tuun bá klasifikasaun 20 iha nivel mundiál.
“Ami la konkorda, ha’u rasik no ami na’in liman membru plenária CI períodu 2021-2025 ami la konkorda atitude ne’e no ami rasik halo ona karta ofisial no husu SEKOMS labele ona halo intervensaun direita no indireta ba independénsia editorial mídia sira-nian, inklui RTTL ho TATOLI,” Benevides informa.
Nune’e membru Conselho de Imprensa ne’e husu karik mosu tan intervensaun iha redasaun mídia sira, liuliu mídia estatál hanesan RTTL ,E.P no TATOLI, I.P bele halo keixa ba CI, nune’e CI bele fó hatene katak lei la autoriza atu halo intervensaun iha sala redasaun no prinsípiu komun iha mundu jornalizmu ne’ebé Timor-Leste adopta bandu halo intervensaun, inklui konvensaun internasionál liuliu kona-bá mídia nian katak mídia ne’e livre husi intervensaun poder polítiku no podér ekonómiku.
Fó hanoin fali katak Sekretariu Estadu Komunikasaun Sosiál (SEKOMS) Expedito Dias Ximenes, iha nia entrevista ho mídia no jornalista sira, sempre dezmente katak nia parte la halo intervensaun ba independénsia mídia sira, inklui independénsia redasaun RTTL,E.P ho TATOLI,I.P.
SEKOMS Expedito Dias Ximenes ho nia asesor prinsipál sira mós ba halo deklarasaun iha mídia estatál RTTL,E.P ho TATOLI,I.P, inklui iha mídia privadu sira, katak SEKOMS la halo plájiu ba livru planu estratéjiku Conselho de Imprensa nian, maibé planu estratéjiku SEKOMS nian kauze hanesan ho planu Estratéjiku CI nian tanba parte rua nia natureza servisu hanesan hodi tau-matan no apoiu dezenvolve mídia iha Timor-Leste.
Lee Mós: SEKOMS Halo Plájiu, Krime Tanba Kontra Kódigu Direitu bá Autór
Jornalista : Zita Menezes