Connect with us

Justisa & Krime

Ministru Justisa Sérgio Hornai Kontinua Análize Kazu Fujitivu Kalumban Mali

Published

on

Hatutan.com, (02 Setembru 2025), Díli– Ministru Justisa, Sérgio da Costa Hornai kontinua   análize  kazu  fujitivu Kalumban Mali.

Lee Mós: Kazu Fujitivu Kalumban Mali, PGR Haruka Ona Dokumentu Konfidensiál Bá MJ

Fujitivu Kalumban Mali alias Leonardo Benigno Tilman. Foto/Repro. Stockist Dili.

Kalumban Mali, fujitivu Prokuradoria Nusa Tengara Timur (NTT) ho Prokuradoria Jerál Repúblika Indonézia nian dézde kedas tinan 2016. Nia orijen husi Lamaknen, Postu Administrativu Atambua, Provínsia Kupang, Indonézia,  ne’ebé deskonfia falsifia  dokumentu  hodi sai sidadaun Timorense ho naran Leonardo Benigno Tilman.

Fujitivu Kalumban  Mali,  hetan sentensa husi Painél Juis Tribunál Krime Korrupsaun ka  Pengadilan Tindak Pidana Korupsi (Tipikor) Kupang  tinan-15 prizaun efetivu iha tinan 2016. Maibé, prosesu julgamentu bá kazu ne’e ho karater  in-absénsia ho ajenda akuzasaun final,  Kalumban Mali halai lakon to’o ohin loron.

Advertisement

Kalumban Mali, envolve kazu fornesimentu adubu ka pupuk ho kuantidade tonelada  575 ho valor orsamentu millaun Rp. 976. Nia nu’udár Diretór CV Eka Cipta Persada ne’ebé hetan detensaun dezde loron 28 fulan-Fevereiru 2014. Molok ne’e, iha Jullu 2013, Kalumban Mali sai hanesan kandidatu membru lejislativu husi  Partidu Amat Nasonal (PAN) bá DPRD-NTT.

Ministru Sérgio da Costa Hornai, Tersa (02/09/2025),  hateten sé fujitivu Kalumban Mali halai mai  Timor-Leste  tanba  hasoru tiha hasoru judisáriu ruma iha Indonézia maka halai  Timor presiza buka hatene.

“Fasil atu deside, maibé ita tenke forma pensar sira, halo análize  kle’an depois maka foin halo  desizaun  tanba situasaun sira hanesan ne’e haree bá ema nia direitu  fundamentál,”  Ministru Justisa  Sérgio da Costa Hornai  hateten  bá Jornslista sira iha palásiu Prezidensiál, Díli.

Nia haktuir, kazu fujitivu Kalumban Mali alias Leonardo Benigno Tilman,  presiza  haree kle’an,  labele ohin tama la’ós halo irregularidade  ninia vistu iha Timor-Leste  maibé tanba nia hetan kondenasaun  entaun presiza chack In re-chack  bá kazu ne’e  molok iha bá  halo desizaun.

Ministru Sérgio Hornai esplika, prosesu bá kazu fujitivu Kalumban Mali tenke haree  mós iha  reseposidade Estadu Timor-Leste nian entre sidadaun estranjeiru ida  tama iha territóriu nasionál  ka iha área Timor nia judisionál.

Advertisement

“Ita haree sira nia prosesu penalizasaun  ka sansimatóriu sira ne’ebé maka aplika  bá sira ne’e halo nusá. Ida-ne’e maka  ita tenke haree hotu, ita la haree kada pedasuk,” Sérgio Hornai argumenta.

Fó hanoin fila fali katak, dokumentu   fujitivu Kalumban Mali alias Leonardo Benigno Tilman ne’ebé Prokuradó Jerál Repúblika (PGR-sigla portugés), Nelson de Carvalho haruka bá Minstru Justisa (MJ), Sérgio da Costa Hornai, seidauk halo disksaun serteza tanba dokumentu ne’e asuntu komfidensiál.

Prokuradór Jerál Repúblika Nelson de Carvalho hateten,  kona-bá dokumentu  ne’ebé fijitvu Kalumban Mali alias Leonardo Benigno Tilman ne’ebé haruka bá  Ministériu Justisa, nia la bele fó komentáriu tanba  konfidensiál.

“Klaru, sei ha’u haruka  dokumentu Kalumban Mali  ne’ebé ha’u hato’o  bá Minstru Justisa,  ha’u labele fó kometáriu tanba ne’e dokumentu ka asuntu konfidensiál. Sei prosesu ne’e nia natureza konfidensiál, ha’u la bele ko’alia sai,”  PGR Nelson de Carvalho hateten hodi responde Hatutan.com, hafoin remata reniaun komite revizaun orsamentu jerál esadu 2026 iha Minstériu Finansas,  Sesta (22/08/2025).

Dokumentu konfidensiál maka dokumentu ida ne’ebé kontein konteúdu importante ne’ebé tenke hatene de’it ba destinatáriu autorizadu sira no labele fó sai ba parte sira ne’ebé la autorizadu, hanesan dokumentu sira ne’ebé kontein dadus sensivel sira.

Advertisement

Prokuradór Jerál Repúblika ne’e afirma katak, prosesu kazu  fujitivu Kalumban Mali alias Leonardo Benigno Tilman sei paradu, seidauk loke bá prosesu kontinuasaun.

Iha Kuarta, 05 fulan-Juñu 2023,  hale’u tuku 16:00 Otl, Polísia Sientífika Investigasaun Kriminál (PCIC, sigla portugés) halo kapturasaun no detensaun ba  Kalumban Mali  iha nia rezidénsia iha Fomento, Díli.

Autoridade PCIC kaptura no detein fujitivu Kalumban Mali relasiona ho informasaun katak nia kaer ilegalmente dokumentu sidadania Timor nian  hodi troka nia naran ba  Leonardo Benigno Tilman husi Munisípiu Bobonaro.

Iha detensaun no kapturasaun ne’e, PCIC asegura dokumentu importante sira hosi Kalumban Mali alias Leonardo Benigno Tilman, hanesan sertidaun Nascimento ne’ebé deaskunfia atribui  husi indivíduu ida iha Ministériu Justisa Timor-Leste, Bilhete Identidade Timor-Leste ka KTP no sertidaun kazamentu husi Parókia ida ne’ebé hola parte iha Arkidioseze Metropolitana Díli.

Polísia Sientífika Investigasaun Kriminál (PCIC, sigla portugés) konfirma prova dokumentu sira husi Kalumban Mali hatudu katak nia iha dupla sidadania ka sidadania rua; ida, nia hanesan sidadania Indonéziu no ida seluk hanesan sidadania Timor-oan.
Iha entrevista ida ho Hatutan.com, Kinta 27 fulan-Jullu 2024, Diretór Nasionál PCIC,  Vicente Fernandes e Brito, hateten PCIC seidauk konklui buat ida hosi kazu ne’e. Faze investigasaun talvés la’o hela depois mak haree took iha konkluzaun ikus ne’e bazeia ba indísiu ba prova ne’e hatudu  saida, sidadaun Timoroan ka sidadaun Indonézia.

Advertisement

Diretór Nasionál PCIC,  Vicente Fernandes e Brito, haktuir prosesu fujitivu Kalumban Mali nian ne’e iha hela Autoridade Judisiál, remete ona ba Tribunál tan ne’e PCIC seidauk simu delegasaun kompeténsia hodi halo investigasaun iha faze enquire, ida ne’e mak faktu sumáriu ne’ebé mak bele fó sai ba públiku.

“Maske kazu ne’e la’o ho prosesu ida ne’ebe kleur, maibé PCIC la iha kompeténsia atu akompaña bá kazu ne’e rasik tanba ne’e PCIC nia kompeténsia ida maka iha prosesu inisia depois  lori ba iha autoridade judisiária, agora prontu autoridade judisiária mak sei deside ba destinu kazu ida-ne’e atu akuza ka arkiva ne’e sira mak hatene, maibé prosesu hotu-hotu la’o tuir nia tempu,” Diretór Nasional PCIC, Vicente Fernandes e Brito informa.

Vicente Fernandes e Brito hateten tuir prova sira ne’ebe PCIC hatene katak Kalumban Mali ne’e fez parte iha sidadania rua; ida mak sidadaun Indonéziu no ida seluk mak sidadaun Timor.

Jornalista: Marcelino Tomae

 

Advertisement

 

Continue Reading
Advertisement
Click to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Justisa & Krime

MI Hatun Ona Despaixu Ba Komandu Jerál PNTL Halo Investigasaun Ba Superintendente Asistente Polísia AQ

Published

on

By

Hatutan.com, (13 Novembru 2025), Díli-Ministru Interiór, Francisco da Costa Guterres, hatun ona despaixu ba Komandu Jerál  Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL)  atu halo investigasaun ba Superintendente Asistente Polísia AQ ne’ebé deskonfia falsifika  dokumentu veteran   hodi  hetan grau 8 a 14.

(more…)

Continue Reading

Justisa & Krime

PNTL Submete Ona Kazu Dirijente SNI Hatama Fugetes Ba Ministeriu Públiku

Published

on

By

Hatutan.com, (12 Novembru 2025), Díli– Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) submeter ona kazu importa sasan kontra bandu (fugetes) ne’ebé envolve husi dirijente Servisu Nasionál Intelijénsia (SNI) na’in-rua, foin lalais ne’e.  

(more…)

Continue Reading

Justisa & Krime

Injustisa Bainhira Husik Livre Dirijénte SNI Na’in-Rua Lori Sasán Kontra Bandu

Published

on

By

Hatutan.com, (11 Novembru 2025), Díli—Forum Organizasaun  Noun Governamentál Timor-Leste (FONGTL) konsidera  bainhira autóridade seguransa sira husik livre dirijénte nain-rua husi Servisu Nasionál Intelijénsia (SNI) ne’ebé hatama sasán kontra bandu (Fugete) hatudu injustisa boot.  

(more…)

Continue Reading

Trending