Connect with us

Justisa & Krime

Jornalista Labele Tauk ho Denúnsia Kalunioza

Published

on

Hatutan.com, (22 Setembru 2023), Díli- Defensór Públiku Sérgio Quintas, husu komunidade mídia no jornalista sira labele tauk ho Kódigu Penál (KP) artigu 285 Denúnsia Kalunioza tanba jornalista iha lei komunikasaun sosiál ne’ebé regulariza servisu profisionál jornalista nian.

Lee Mós: MAPKOMS Halo Keixa “Denúncia caluniosa” Hasoru Xefe Redasaun Hatutan.com

Defensór Públiku, Sérgio Quintas. Foto/Dok.Hatutan.com

Defensór Públiku Sérgio Quintas hateten notifikasaun sei uza hodi bolu ema ruma atu tama ka partisipa iha aktu prosesuál iha artigu 91 númeru 1 Kódigu Prosesu Penál. Atu pesoál mak saida, se karik nia hanesan vítima ka suspeitu ka  arguidu tenke submete bá iha aktu prosesuál ne’e áa iha sede polísia ka Ministériu Públiku.

Iha Kódigu Prosesu Sivíl 190 númeru 1, informa ka fó hatene aktu ruma bá ema ruma, no aktu ne’e mak saida, se hanesan arguidu informa katak aktu ne’e krime ka lae, no husi ne’e mak polísia ka Ministériu Públiku bele rekolla.

Advertisement

PSIK no Ministériu Públiku nia notifikasaun ne’e fó impaktu ba jornalista sira-nia efeitu jurídiku ne’e iha, no iha artigu 59 kódigu Prosesu Penál dehan nune’e, nia sai hanesan arguidu iha prosesu penál ne’ebé iha ona devér balun no sujeita ona bá iha medida koasaun ruma no efeitu jurídiku  ne’e iha ona, se karik nia auzente iha nia hela fatin ka ba liur tenke fó hatene ba autoridade ne’ebé mak aplika hela medida kuasaun ba nia. Tamba ne’e bainhira iha jornalista ida mak hetan notifikasaun konserteza sai hanesan sujeitu ka partisipante prosesuál.

 Bá maluk jornalista sira bainhira, Sergio Quintas tenik, imi hetan notifikasaun ka xamada ruma, dala ruma temi de’it dehan Polísia ka autoridade Judisiária sira hanesan ema bai-bain dalaruma sente preokupadu no hakfodak ne’e hanesan sinál ameasadu ida.

“Denúnsia Kalunioza ne’e katak ha’u hato’o keixa falsu ruma bá, signifika ha’u konsiente katak keixa ne’ebé ha’u hato’o bá ne’e falsu, maibé ha’u hato’o bá para prejudika ema ne’e, no bainhira hato’o keixa bá mak ikus mai konkluzaun katak ne’e falsu laos denúnsia kalunioza,” Sérgio Quintas haktuir iha nia intervensaun bá iha forum diskusaun kona-bá liberdade imprensa no liberdade espresaun ne’ebé organiza husi Asosioasaun Jornalista Timor Lorosa’e (AJTL) ho Conselho de Imprensa ne’ebé hala’o iha salaun konferénsia CI, Quintal-Bo’ot, Díli, Sesta (22/09/2023).

Nia hatutan durante hala’o kna’ar nu’udár defensór públiku ne’ebé asiste no defende kazu barak iha Tribunál, nunka haree kazu denúnsia kalunioza no iha ida maibé ikus mai Tribunál absolve, ne’e signifika katak nunka akontese denúnsia kalunioza.

Denúnsia ne’e liafuan seluk dehan akuzasaun, kalunioza ne’e termu português dehan calunial signifika ema ruma ne’ebé hato’o keixa falsu bá autoridade Judisiáriu sira.

Advertisement

“Ha’u atu dehan de’it hanesan ne’e, ba maluk jornalista sira lalika tauk iha kualker momentu ho notifikasaun sira ne’ebé mai tamba denúnsia kalunioza, tamba tantu polísia no Ministériu Públiku dalaruma sira uza sira-nia kompeténsia hodi notifika maluk jornalista sira liu husi emite xamada ka notifikasaun sira, tamba sira hanoin katak sira iha kompeténsia atu hasai notifikasaun ofisiálmente no kualkér sidadaun ne’e sai sujeitu bá aktu prosesuál, lalika ta’uk ida tamba dalaruma sira hatudu de’it sira-nia forsa depois to’o tempu ida lakon de’it,” Sergio Quintas afirma.

Defensór Públiku ne’e argumenta katak prosesu too iha Tribunál ne’e la’ós buat fasil ida, sa tan jornalista sira ne’ebé iha lei rasik. Ba jornalista sira ne’ebé hasoru problema sira hanesan temi iha leten nia  prontu fó asisténsia tékniku gratuita bá se d’eit tamba hanesan defensór públiku.

Jornalista: Vito Salvadór

 

Advertisement
Continue Reading
Advertisement
Click to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Justisa & Krime

MI Hatun Ona Despaixu Ba Komandu Jerál PNTL Halo Investigasaun Ba Superintendente Asistente Polísia AQ

Published

on

By

Hatutan.com, (13 Novembru 2025), Díli-Ministru Interiór, Francisco da Costa Guterres, hatun ona despaixu ba Komandu Jerál  Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL)  atu halo investigasaun ba Superintendente Asistente Polísia AQ ne’ebé deskonfia falsifika  dokumentu veteran   hodi  hetan grau 8 a 14.

(more…)

Continue Reading

Justisa & Krime

PNTL Submete Ona Kazu Dirijente SNI Hatama Fugetes Ba Ministeriu Públiku

Published

on

By

Hatutan.com, (12 Novembru 2025), Díli– Polísia Nasional Timor-Leste (PNTL) submeter ona kazu importa sasan kontra bandu (fugetes) ne’ebé envolve husi dirijente Servisu Nasionál Intelijénsia (SNI) na’in-rua, foin lalais ne’e.  

(more…)

Continue Reading

Justisa & Krime

Injustisa Bainhira Husik Livre Dirijénte SNI Na’in-Rua Lori Sasán Kontra Bandu

Published

on

By

Hatutan.com, (11 Novembru 2025), Díli—Forum Organizasaun  Noun Governamentál Timor-Leste (FONGTL) konsidera  bainhira autóridade seguransa sira husik livre dirijénte nain-rua husi Servisu Nasionál Intelijénsia (SNI) ne’ebé hatama sasán kontra bandu (Fugete) hatudu injustisa boot.  

(more…)

Continue Reading

Trending