Hatutan.com, (18 Maiu 2022), Díli—Timor-Leste (TL) hanesan país ida ne’ebé riku iha fiar, hamrik metin iha prinsípiu no valór relijiozu no tradisionais ne’ebé hatudu identidade Timoroan nian.

Prezidente Repúblika Eleitu, José Manuel Ramos Horta partisipa misa agradesimentu iha Katedrál.

TL tama ona ba tinan 20 restaurasaun independénsia no ida-ne’e nu’udár momentu ida atu ema hotu-hotu haree hikas ba kotuk hodi hakat ba oin ho vizaun ida ne’ebé loos, hodi hafoun moris sosiedade atu tau konfiansa iha Maromak.

Lee Mós: Papa Francisco Hato’o Parabens ba Prezidente Eleitu no Povu TL

Atu selebra tinan 20 restaurasaun independénsia ne’e, komisaun organizadora ba eventu nasionál ne’e, organiza missa agradesimentu ne’ebé prezide hosi Arsebispu Arkedioseze Metropolitana Díli, Dom Virgílio do Carmo da Silva SDB no hetan partisipasaun hosi Prezidente Eleitu José Manuel Ramos Horta, Prezidente Tribunál Rekursu, Deolindo dos Santos, membru VIII governu konstituisionál, Reprezentante Povu hosi Parlamentu Nasionál no funsionáriu públiku, Sivil no Militár no relijiozu-relijoza sira.

Dom Virgílio do Carmo da Silva iha nia omilia sita Evangellu ne’ebé ko’alia kona-bá domin, furak oinsa atu ko’alia kona-bá domin iha loron ne’ebé Timor Leste komemora nia aniversáriu restaurasaun independénsia ba dala XX.

Hodi festeza loron ksolok ida-ne’e povu doben ida-ne’e ba dala-uluk liu labele haluhan no nega Maromak nia domin ba povu no nasaun ida-ne’e.

Povu ida ne’ebé iha nia luta no iha nia istória naruk la dezanima tanba tau nia esperansa iha ida ne’ebé as liu buat hotu, buat hotu ne’ebé bele haree hanesan bei-ala sira dehan rai, tasi, fatuk no foho nia na’in no ba buat ne’ebé labele haree matebian no espiritu sira ne’ebé horik iha foho lulik sira leten nia na’in mak ida de’it Maromak Santissima Trindade, Aman, Oan no Espíritu Santu.

Povu ida-ne’e dezde uluk nia rekursu la barak, maibé riku iha nia fiar, povu ne’e konsiente importánsia Maromak la’o hamutuk ho povu no sai mata-dalan ba nia istória la’ós de’it iha tempu invazór sira nian, maibé liuliu iha tempu ukun-an ida-ne’e, liu ona dekade rua Maromak kontinua tau matan ba rai lulik ida ne’e, povu doben ida ne’e.

Tanba ne’e, povu ida-ne’e povu Maromak nian ho haraik an mai tuku tuur hodi agradese ba domin ne’ebé laiha rohan hodi hasa’e nia obrigadu ba domin ne’ebé Maromak haraik.

Misa agradesimentu ba restaurasaun independénsia TL ba dala 20 iha Katedrál, Kuarta (18/05/2022).

Komemorasaun loron restaurasaun independénsia ba tinan ida-ne’e espesiál tebes ba povu doben Timor-Leste tanba komemorasaun ne’e monu loos iha luta Timor Leste nian ba hasoru inimigu invisivel Covid-19 maski seidaauk to’o rohan no sei nafatin ezize atu matan moris nafatin iha komunidade nia leet.

“Ita nia todan ne’ebé ita sei lori maka todan oinsa ema la hakaribi violénsia, egoismu, arogánsia, ódiu no vingansa domina no hirak ne’ebé terus mak kiik, ki’ak no inosente sira,” Dom Virgílio do Carmo da Silva, hateten iha Katedral, Villa Verde, Kuarta (18/05/2022).

Liu hosi missa ne’e, keta taka fuan maibé hanoin harohan ba povu no rai ida-ne’e, ne’ebé luta hela ba sira nia direitu.

Hanoin mós rai no povu hotu ne’ebé seidauk goza liberdade hanesan Timor Leste. Ukun an ida-ne’e mai hosi esforsu Timoroan hotu nian, katuas ferik, feto mane, sira ne’ebé eskola no la eskola no fiar Timoroan hotu nian iha lema ne’ebé dehan “adeus violénsia” maski iha dekada rua ne’e Timor Leste hamrik no monu, maibé luta nafatin atu elimina violénsia iha komunidade nia leet.

“Esforsu boot sira halo tiha ona, maibé presiza ema hotu nia apoiu di’ak liután atu halo Timor Leste transforma no ho korazen de fraternidade,” nia dehan.

Iha tinan 20 ne’e povu rasik sai sasin ba progressu no dezenvolvimentu oin-oin ne’ebé la’o iha nasaun doben ida-ne’e, merese dunik atu fó parabens ba governante no ukun na’in sira hotu hosi kedan primeiru governu konstutuisionál to’o governu atuál ba buat barak ne’ebé halo ona atu povu ne’e koko no sente daudaun.

Povu tenke iha humildade no korazen atu admite katak atu hatán ba ezizénsia sira mundu ohin loron no hatan ba nesesidade povu nian ne’ebé sei halerik ba estrada, bee moos, ahi no sira seluk tan.

Ukun na’in sira tenke hamutuk ho povu iha korazen atu halakon buat ne’ebé la presiza no hamos buat ne’ebé foer.

Selebrasaun ohin nian la’ós de’it atu agradese maibé atu purifika Timoroan hotu nia hanoin, hakarak ne’ebé obriga ema haree liu ba interese grupu, pessoál do que interese komun povu ida ne’e nian.

Líder másimu hosi órgaun soberanu Tolu hanesan Primeiru Ministru Taur Matan Ruak, Prezidente Repúblika Francisco Guterres Lú Olo no Prezidente Parlamentu Nasionál Aniceto Longuinhos Guterres mak la marka prezensa iha missa agradesimentu ida-ne’e.

Jornalista: Vito Salvadór