(Reflesaun Kinta-Feira Santa)

 Husi Francisco Belo Simões da Costa

Francisco Belo Simões da Costa

Uma Kreda Katóliku Universal, liuliu Uma Kreda Lokál Timor-Leste, Kinta, 14 fulan-Abríl, tinan 2022, selebra tradisaun importante kona-bá festa han kalan ikus Jesus Kristu hamutuk ho Nia Apóstolu sira.

Kinta-Feira Santa, nudár loron ida importante iha kalendáriu Igreja Katólika no nudár loron dahuluk iha loron Páskua nian, ne’ebé hahú iha tuku neen loro-kraik liuhusi selebrasaun misa kalan no Padre Selebrante fase sarani sira-nia ain hodi hanoin hikas Jesus fase Apóstolu sira-nia ain iha festa han kalan ikus nian, nudár knaar servisu ikus nian iha mundu antes terus no mate iha krús atu kasu ita nia salan.

Iha Misa Kinta-Feira Santa, Jesus ne’ebé fase Apóstolu sira-nia ain no padre sira fase mós sarani sira nia ain, hodi hatudu virtude haraik-an nudár atan no servidór loloos.

Lee Mós: Povu no Rai Ne’ebé Foin Ukun-An ho Polítika Ódiu-Vingansa iha Palku Polítika no Ukun

Nia Jesus nudár Maromak-oan, Mestre no Liurai Lalehan no Mundu nian, hatudu hela eransa domin-boot. Nia ho laran-luak no hakraik-an, fase Nia Apóstolu sira-nia ain. Nia hatudu sai lider ne’e hanesan sai atan hodi serbí ema seluk.

Iha Evanjellu ohin nian foti husi São João 13: 1-15, kona-bá han kalan ikus ne’ebé refleta haraik-an no domin-boot Jesus Kristu Nian ba ita bainhira Nia fase Apóstolu sira-nia ain.

“Molok tama ba festa Páskua, Na’i Jesus hatene loos katak, to’o ona loron Nia atu husik daudaun rai-klaran hodi liu ba Aman Maromak; tan Nia hadomi tebetebes nia emar sira   ne’ebé moris hela iha rai-klaran, Nia hadomi duni sira to’o rohan. Sira sei tuur hela hodi han, Diabu hatatan Judas Escariotes, Simão nia oan, nia ulun atu saran Jesus ba mate. Hatene tiha ona katak Aman Maromak tau iha Nia liman sasán tomak, hatene tiha mós katak, Nia mai hosi Maromak, Nia atu fila hikas ba Maromak, Na’i Jesus Kristu hamriik, rai tiha Nia unuk, hola hena-mutin naruk ida, kesi iha knotak, fui bee iha basia ida hahú fase Apóstolu sira ain, tuir mai Jesus hamaran sira ain hodi hena mutin bobar iha Nia knotak……(…)”

“Se Ha’u Maromak no Mestre, ne’ebé fase imi-nia ain, maka imi mós iha obrigasaun atu fase imi-sira seluk nia ain. Tanba ha’u hatudu ona dalan ba imi atu imi halo tuir.”

Refleta ba ita-nia situasaun ohin loron, liuliu iha ámbitu eleisaun prezidensiál atu hili Prezidente Repúblika ba períodu 2022-2027 iha Tersa, 19 fulan-Abríl ne’e, saida maka povu no ita nudár sarani Katóliku hakarak husi rezultadu eleisaun ida-ne’e.

Ita iha kandidatu ba Prezidente Repúblika na’in-rua; José Manuel Ramos-Horta ho Francisco Guterres “Lú Olo”. Sira na’in-rua potensiál, matenek, kompetente no determinadu.

Durante tempu kampaña husi loron 02 to’o mai loron 13 fulan-Abríl ne’e, ita-nia lider na’in-rua ne’e aprezenta sira-nia matéria kampaña bainhira sira eleitu karik atu halo saida ba rai no povu ida-ne’e tuir knar no kompeténsia Prezidente Repúblika nian ne’ebé hatada iha Konstituisaun Repúblika Demokrátika Timor-Leste (K-RDTL).   

Buat hotu ne’ebé maun-boot na’in-rua hanesan lider nasionál aprezenta mesak kmanek de’it. Mesak, ida-ne’ebé povu hakarak hotu. Maibé hanesan timoroan no hanesan ema fiar na’in, hakarak liu saida?  

Hanesan ita hatene no haree daudaun, tipu ka karaterístika lider iha mundu oioin. Iha lider  karizmátiku, lider autoritáriu, lider demokrátiku,  lider burokrasia  no seluk-seluk tan.

Tuir Disionáriu Nasionál Ba Tetun Ofisiál, lia-fuan lider katak ema ne’ebé hesi, diriji ka manda iha kontestu polítiku. Baibain mós ema temi dehan na’i-ulun.

Haree, akompaña no koñese besik liu aktu no pratika lideransa Ramos-Horta ho lideransa Lú Olo nian durante ne’e iha Timor nia istória, sira-na’in rua, kuaze la hatudu modelu lideransa ne’ebé  Jesus hanorin hela, katak “lideransa servidór”  (servant leadership).  

Haree husi lisaun ne’ebé Jesus hatudu iha han kalan ikus ho Nia Apóstolu sira ne’e, fó hanoin no esperansa boot mai ita katak ita Timor presiza duni lider ka Prezidente Repúblika ida ne’ebé brani haraik-an, sai servidór no sai atan hodi sakrifika nia an ba povu nia di’ak no povu nia prosperidade.

Prezidente Repúblika ida ne’ebé hatene povu nia terus, terus hamutuk ho povu bainhira povu terus, hatene serbí povu bainhira povu enfrenta situasaun oioin ne’ebé prejudika povu nia moris. Sai lider labele sai fali “mandór” hodi manda de’it, maibé sai servidór hanesan atan loloos.

Hakerek na’in, Jornalista no Xefe Redasaun Hatutan.com