Connect with us
Pakote Ahi

Nasionál

Tempu Ona TL Halo Balansu ba Direitu Traballadór Doméstika

Published

on

Hatutan.com, (14 Juñu 2022), Díli—Prezidente Repúblika (PR), José Manuel Ramos-Horta prontu atu kolabora ho órgaun Estadu sira seluk, hodi apoia planu protesaun ba direitu traballadór doméstika iha  Timor-Leste (TL) nune’e iha balansu ba vensimenntu traballadór sira nian tuir kualifikasaun no produtividade servisu.

Semináriu nasionál ne’ebé organiza hosi organizasaun Working Women Centre Timor Leste (WWCTL) hamutuk ho ONG Forum Timor-Leste hodi komemora loron internasionál Traballadór ho tema “Valoriza no Fo Protesaun Legál ba Traballadór Doméstika iha Timor-Leste” iha Salaun Luz Clarita, Díli, Tersa (14/06/2022).

José Ramos-Horta  hato’o asuntu ne’e iha semináriu nasionál ne’ebé organiza hosi organizasaun Working Women Centre Timor Leste (WWCTL) hamutuk ho ONG Forum Timor-Leste hodi komemora loron internasionál Traballadór ho tema “Valoriza no Fo Protesaun Legál ba Traballadór Doméstika iha Timor-Leste”.

Xefe Estadu rekoñese katak, Timor-Leste seidauk ratifika tratadu ne’ebé proteze no fó-protesaun ba traballadór doméstika sira.

Maski nune’e, iha KRDTL no adezaun ne’ebé Timor-Leste halo ba deklarasaun Universál Direitus Umanus ne’ebé ko’alia kona-bá Dignidade Umana fó kondisaun mínima ba ema ida-idak bele moris iha kontektu direitu sivíl, polítika, ekonómika, sosiál no hosi de’it direitu fundamentál sira ne’e, bele ona fó kondisaun atu Timor-Leste tenke tau konsiderasaun ba direitu traballadór doméstika sira.

Advertisement

“Vensimentu ba traballadór doméstika tenke korresponde ba situasaun rua. Ida maka kualifikasaun no ida seluk maka produtividade servisu, labele ezize previléjiu ka obrigasaun hosi empregadór no la korrespondente ba valores seluk,” Ramos-Horta hateten iha Salaun Luz Clarita, Díli, Tersa (14/06/2022).

Xefe Estadu promete atu buka solusaun no hein rezultadu konferénsia ida-ne’e hosi espesialista, ativista, NGO no Governu rasik ne’ebé partisipa atu bele lori rezultadu diskusaun ba iha Prezidente Repúblika atu hamutuk ho órgaun Estadu sira seluk, hanesan Governu no Parlamentu Nasionál liu hosi líder Bankada sira hamutuk ho asosiasaun traballadór doméstika sira atu haree saida mak di’ak liu hodi proteze traballadór doméstika sira ne’e nia direitu.

Hamutuk buka solusaun ho kakutak hodi haree tanba dalaruma hakarak fó vantajen de’it ba traballadór sira maibé depois seitór familiar ka seitór privadu ne’ebé simu traballadór doméstiku laiha biban tanba situasaun ekonómiku hanesan oras ne’e Timor Leste enfrenta.

“Ha’u sei rona didi’ak haree oinsa Timor Leste halo buat ne’ebé nia obrigasaun mak primeiru ratifika tratadu ne’ebé tenke refleta ho ita nia lei no nia implementasaun sira, tanba dalaruma ita assina tratadu oin-oin maibé laiha lei ne’ebé korrespondente ba tratadu sira ne’e,” José Ramos-Horta hateten.

Xefe Estadu husu atu empreza ka familia sira ne’ebé sei halo rekrutamentu ba traballadór doméstika tenke tau kondisaun feto sira nian, tanba traballadór doméstika bai-bain ema feto.

Advertisement

Protesaun ba traballadór doméstika iha Timor-Leste FONGTIL no sindikatu lubuk ida hamutuk ho governu halo ona esforsu lubuk ida atu proteze sira nia direitu liuliu ba vensimentu tanba iha familia barak selu traballadór sira ladún dignu, servisu balun todan liu kondisaun ne’ebé iha no situasaun ne’e halo kondisaun ekonómiku, sosiál, traballadór doméstika sira nian difisil liután.

Iha fatin hanesan diretora WWCTL, Ricar Pascoela hateten iha diferente boot molok WWCTL halo intervensaun ba kondisaun servisu traballadór doméstika sira nian.

Tanba, antes ne’e vensimentu ne’ebé traballadór doméstika sira simu la tuir saláriu mínimu ne’ebé governu no iha traballadór balun fulan rua ba tolu mak simu vensimentu dala ida no dalarum traballadór balun hetan violasaun verbál no fíziku no pior liu balun to’o hetan violasaun seksuál.

Dadus ne’ebé WWCTL iha, hatudu traballadór doméstika iha munisipiu Díli maioria 56% migrante hosi munisipiu no barak liu maka Munisipiu Ermera, Aileu no Oecusse tanba empregadór barak mós bainhira telefone ba iha WWCTL husu liu traballadór sira hosi munisípiu tolu ne’e.

“Bainhira ami hahú halo intervensaun ba sira nia kondisaun servisu, ami koko halo aprosimasaun públiku hodi hasa’e koñesimentiu públiku nian kona-bá traballadór doméstika atu sira bele hetan tratamentu ne’ebé dignu no iha kondisaun servisu ida disente no bele iha vensimentu tuir padraun saláriu mínimu tuir lei laborál ne’ebé iha,” Ricar Pascoela, hateten.

Advertisement

Semináriu nasionál ba komemorasaun loron traballadór doméstika ne’e nu’udár meius ida ne’ebé WWCTL utiliza hodi fó-hanoin ba governu atu esforsu hodi hatama mós traballadór doméstika sira iha eskema protesaun sosiál hanesan siguransa sosiál.  

Jornalista: Vito Salvadór

Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Nasionál

Sei Foti Hotu Veíkulu Estadu Ne’ebé Estasiona iha Kargu Xefia Sira-Nia Uma

Published

on

Hatutan.com, (26 Abríl 2024), Díli-Ekipa fiskalizasaun konjunta sei bá foti obrigatóriu veíkulu (karreta ho motór)  Estadu nian ne’ebé durante ne’e estasiona iha utilizadór sira-nia rezidénsia privadu.

(more…)

Kontinua Le'e

Nasionál

Papél Mídia Importante Hodi Kontribui bá Prezerva Memória Pasadu

Published

on

Hatutan.com, (24 Abríl 2024), Díli-Centro Nacional CHEGA! Institutu Públiku (CNC, I.P) konsidera mídia ka jornalista sira-nini papél importante tebes atu bele halo kobertura kona-bá akontesimentu sira istóriku hodi bele kontribui bá prezerva memória sira pasadu nian.

(more…)

Kontinua Le'e

Nasionál

Posibilidade Governu Aprezenta Kandidatu Foun Komisáriu CAC

Published

on

Hatutan.com, (23 Abríl 2024), Díli– Vise-Ministru Asuntu Parlamentár,  Áderito da Costa Hugo, informa proposta Lei, 2ª alterasaun bá Lei n°8/2009, 15 de jullu kona-bá Komisaun Anti-Korrupsaun (CAC siglá portugés), aprova  final global ona iha Parlamentu Nasionál iha loron 22 fulan-Abríl,  ho nune’e, Governu sei haree fali timoroan feto ka mane ne’ebé prenxe rekizitu hodi kandidatu  bá komisáriu CAC atu aprezenta bá Parlamentu Nasionál hodi hakat bá eleisaun.

(more…)

Kontinua Le'e
Advertisement

Trending