Hatutan.com, (05 Jullu 2022), Díli—Timor-Leste (TL) liu hosi eventu internasionál ida hanaran Forum Rejionál Organizasaun Asosiasaun Nasoins Sudeste Aziátiku (ARF sigla inglés), partilla esperiénsia rasik rezolve konflitu iha TL, ba nasaun membru sira iha Estadu Unidus Amérika (EUA).
Timor-Leste (TL) liu hosi eventu internasionál ida hanaran Forum Rejionál Organizasaun Asosiasaun Nasoins Sudeste Aziátiku (ARF sigla inglés), partilla esperiénsia rasik rezolve konflitu iha TL, ba nasaun membru sira iha Estadu Unidus Amérika (EUA). Foto/MI.
Pontu fokál Planu Asaun Nasionál, Rezolusaun Konsellu Seguransa Nasaun Unidas 1325 Feto Paz no Seguransa (PAN RKSNU 1325), Julião Fernandes, esplika forum ne’e ko’alia mós kona-bá polítika, seguransa no defeza iha nível multilaterál.
Lee Mós: Rede Nasionál Prevensaun Konflitu Tenke Komunga Interese Nasionál
“Ita hamutuk ho parseiru UN WOMEN, ONG Belun, ACBIT, MNEK no Ministériu Interiór partisipa enkontru Asean Rejionál Forum (ARF) iha Honolulu, hodi fahe esperiénsia ho nasaun membru sira kona-bá Rezolusaun Konsellu Seguransa Nasoens Unidas 1325 Feto Pas no Seguransa,” Hatutan.com sita deklarasaun Julião Fernandes iha komunikadu, Segunda (04/07/2022).
Forum ne’e ninia objetivu atu promove diálogu konstrutivu ida kona-bá kestaun polítika sira no kestaun seguransa nian sira iha nível rejionál no internasionál.
Hahú hosi tinan 2015, Timor-Leste sai hanesan membru Forum ida-ne’e nian ho direitu tomak, atu halo aprezentasaun kona-bá rezolusaun konflitu tanba iha tinan 2020 liu bá Timor-Leste mós sai uma-na’in ba forum refere ne’ebé hala’o iha Dili durante loron rua.
TL konsidera oportunidade ida-ne’e di’ak tebes hodi esplora forma sira ne’ebé bele hametin kapasidade atu prevene konflitu ho eskalaun internasionál, diplomasia preventiva, alerta sedu atu rezolve konflitu inklui fahe atividade hosi rezultadu implementasaun PAN 1325 ho ninia implementasaun no progresu ne’ebé durante ne’e Ministériu Interiór halo ona ho parseiru sira.
Membru ARF ne’ebé partisipa iha forum ne’e envolve nasaun sira hanesan Brunei, Kamboja, Indonézia, Laos, Malázia, Burma, Filipina, Singapura, Tailándia no Vietname, ne’ebé hanesan membru sira ASEAN (Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) nian.
Austrália, Kanadá, Xina, Uniaun Europeia, Índia, Japaun, Nova-Zelándia, Repúblika Koreia, Rúsia no EUA ne’ebé sai hanesan uma-na’in, inklui nasaun observadór sira organizasaun ne’e nian, hanesan Papua Nova-Giné no Timor-Leste rasik fahe esperiénsia hosi porta-voz kada nasaun membru.
Jornalista: Rogério Pereira Cárceres