Hatutan.com, (01 Fevereiru 2023), Díli—Xefe suku Serelau, Dionisio Soares hato’o keixa bá Provedoria Direitus Humanus no Justisa (PDHJ), tanba autoridade hosi Planu Dezenvolvimentu Nasionál Suku (PNDS) munisípiu Lautém halo intervensaun hodi hapara Konstrusaun Uma Kbi’it Laek (UKL), iha suku Serelau, postu administrativu Lautém, munisípiu Lautém ho razaunbenefisiáriu ne’e dada bandeira CNRT iha uma leten no kanta Hino Nasionál Patria.

Benefisiáriu Uma Kbiit Laek, António da Cruz hosi suku Serelau, postu administrativu Lautém, munisípiu ne’ebé ho moras mentál dada bandeira CNRT iha uma leten no kanta Hino Nasionál Patria. Foto/Facebook.

Xefe suku Serelau, Deonisio Soares  hateten, benefisiáriu UKL ho naran António da Cruz, ema ne’ebé vulnerável tebes, tanba ne’e Governu liu husi autoridade lokál hili nia atu iha direitu bá UKL, maibé tanba nia kondisaun ho moras mentál nune’e nia dada hela Bandeira Partidu CNRT nian iha uma kakuluk UKL nian ne’ebé foin iha faze kontrusaun.

Hosi ne’e, nia halo vídeo kómiku hodi hakilar viva CNRT no kanta Hino Nasionál Patria-Patria no labarik sira fó-sai iha média sosiál.

Hanesan autoridade lokál hetan kedan xamada atensaun hosi Administradór Postu, nune’e bá hamutuk ho komunidade ne’ebé dada bandeira CNRT ne’e deside hatun tiha Bandeira ne’e hosi UKL nia leten.

Komunidade halo tuir no hatun tiha Bandeira ne’ebé iha no iha loron 28 fulan janeiru ne’e kedan Diretór PNDS munisípiu Lautém bá foti Bandeira CNRT lori mai iha Postu no iha loron 31 fulan Janeiru PNTL eskuadra Lautém ba kaer duni benefisiáriu António da Cruz lori ba halo investigasaun iha eskuadra Lautém no lori liu kedan bá iha Komandu munisípiu Lautém hodi halo investigasaun.

Tanba ne’e, hanesan autoridade lokál lamenta tebe-tebes ho asaun ne’ebé mak Diretór PNDS munisípiu Lautém halo no karik iha ema ruma mak haruka Diretór PNDS munisípiu Lautém halo asaun ida-ne’e moralmente ema ne’ebé halo ida ne’e fuan laiha.

“Há’u konsidera katak asaun ida-ne’e viola direitu sidadaun ida nian, viola direitu konunidade nian liu-liu António da Cruz ne’ebé konsideradu vulnerável, tanba hanesan xefe suku ne’ebé hola parte iha kuadru partidu politiku seluk nunka deskrimina há’u nia povu, povu ne’e nafatin povu, laiha povu CNRT, povu FRETILIN, PLP no KHUNTO ka seluk tanba povu ne’e ida deit,” Xefe Suku Serelau hateten iha edifísiu PDHJ, Caicoli, (01/02/2023).

Autoridade lokál ne’e hatutan, tanba de’it interesse polítika sira deskrimina povu hodi hapara konstrusaun UKL no ida-ne’e orientasaun mai direta hosi Diretór PNDS munisípiu Lautém no mais pior lori tán komunidade benefisiáriu inklui bada’en sira ne’ebé servisu ba uma refere ba halo tán investigasaun iha eskuadra PNTL munisípiu Lautém.

Xefe suku Serelau, Dionisio Soares.

“Ho razaun sira ne’e mak motiva ha’u hanesan autoridade lokál atu lori keixa ne’e mai hato’o iha PDHJ tanba PNDS munisípiu Lautém viola ona direitu benefisiáriu nian ba UKL no halo kapturasaun ba sidadaun sira seim iha karta mandadu hosi Tribunál no laiha koñesimentu mós husi ami hanesan autoridade lokál,” nia lamenta.

Xefe suku ne’e mós haktuir katak, Problema dada bandeira CNRT ne’e rezolvidu ona no hanesan autoridade fó hanoin ba sidadaun sira liu-liu benefisiáriu sira UKL katak bainhira konstrusaun hotu mak imi bele dada bandeira partidu nian tuir imi nia partidu mais problema ne’e sai tiha problema bo’ot, tanba ne’e ohin mai iha PDHJ atu husu tulun, husu justisa ba benefisiáriu ne’ebé nia konstrusaun ba UKL hapara hosi autoridade PNDS munisípiu Lautém nian.

“Ohin keixa ne’ebé hato’o ne’e direta ba PDHJ no keixa ne’e reprezenta há’u nia komunidade ne’ebé lian laek, tanba ne’e ohin mai hatutan komunidade sira nia ibun, sira nia lian no PDHJ simu dunik keixa no PDHJ sei halo prosesu atu haree no ami sei simu karta notifikasaun bainhira prosesu sira ne’e la’o ba oin,” nia informa.

Kona-bá ne’e, Diretór PNDS munisípiu Lautém, Alcino da Silva ba Hatutan.com via telefónika hateten programa UKL ne’e programa governu nian no PNDS mak halo ezekusaun ba politika ne’e hodi halo konstrusaun ba benefisiáriu sira.

UKL ne’ebé oras-ne’e iha suku Serelau sei iha faze konstrusaun no haree katak iha individu balun ne’ebé hakarak atu politiza sasan sira ne’e,  hodi dada bandera partidu polítiku nian hanesan CNRT tanba ne’e hanesan Diretór PNDS munisípiu Lautém la autoriza atu partidu ne’ebé de’it atu politiza sasan sira ne’e relasiona ho UKL.

“Konstrusaun UKL ba benefisiáriu ida iha suku Serelau la’ós hapara totál la’e, provizoriu de’it atu ita buka hatene motivu saida mak ema ka oknum balun ba politiza fali konstrusaun ho bandeira partidu nian. Benefisiáriu ita la fó sala tanba nia moras mental. Ita husu mak ema sira ne’ebé gosta politiza sasan ne’e. Tanba ne’e konstrusaun la’ós atu hapara maibé sei kontinua aban ka bainrua traballadór sira bele hahú servisu fali,” nia hateten.

Saida mak xefe suku deklara hodi ba hato’o keixa ne’e Alcino da Silva dehan la loos tanba antes ne’e hanesan Diretór PNDS munisípiu Lautém fó ona orientasaun ba administradór postu no xefe suku sira atu rezolve maibé xefe suku mak hola inisiativa mesak ikus mai lori keixa ba PDHJ.

Jornalista: Vito Salvadór