Connect with us
Pakote Ahi

Nasionál

Governu Presiza Haree Komisáriu CAC Foun Ne’ebé Bele iha Konsensu Bankada Parlamentár

Published

on

Hatutan.com, (02 Marsu 2023), Díli- Prezidente Repúblika (PR), José Ramos-Horta, husu  Governu bele halo alterasaun hodi buka kandidatu Komisáriu Comissão Anti Corrupção (CAC) foun hodi haruka bá Parlamentu Nasionál atu bele iha konsensu entre líder bankada sira nune’e bele  prienxe kuorum plenária PN hodi avansa bá eleisaun.

Lee Mós : Hili Komisáriu CAC Foun Presiza Konsensu Bankada Parlamentár

Governu liuhosi reuniaun Konsellu Ministru, iha loron 25 fulan-Janeiru 2023 dezigna antigu Prokuradór Jerál Repúblika José Ximenes da Costa,  hodi troka  Komisáriu CAC Sérgio de Jesus Fernandes da Costa Hornai ne’ebé nia mandatu termina tiha ona.

Advertisement

Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta. Foto/Elio dos Santos da Costa

Proposta ne’e aprezenta direta hosi  Primeiru-Ministru Taur Matan Ruak no tuir lejislasaun ne’ebé vigora Parlamentu Nasionál sei halo análise no vota bá naran komisáriu CAC ne’ebé hatoo husi Governu no nia dezignasaun sei nesesária bá maioria absoluta husi deputadu reprezentante sira ne’ebé prezente, pelumenus baluk tolu hosi deputadu sira ne’ebé hala’o hela funsaun iha Parlamentu Nasionál.

Hafoin Parlamentu Nasionál halo ajendamentu bá votasaun  Komisáriu CAC foun ne’ebé iha bankada CNRT hili dalan abandona plenária ho razaun la aseita ho kandidatu ne’ebé Governu aprezenta, José Ximenes da Costa, atual asesór jurídiku Gabinete Primeiru-Ministru.

Prezidente Repúblika José Ramos-Horta hateten, nia sempre buka kolabora ho Parlamentu Nasionál liuhosi kolabora ho Prezidente Parlamentu Nasionál rasik, buka haree solusaun ruma relasiona ho eleisaun bá komisáriu CAC foun, baibain iha sistema hotu-hotu kuandu kandidatu ida rezeitadu dala hira ona buka kandidatu seluk ne’ebé bele konsensual.

“Há’u sei haree ida-ne’e ho servisu hamutuk ho Prezidente Parlamentu Nasionál ho bankada sira no ho Governu para haree, bele iha kandidatu seluk karik, tamba funsaun ne’e importante no urjente atu haree ida ne’e,” Prezidente Repúblika José Ramos-Horta bá jornalista sira iha Palásiu Prezidensiál, Kinta (02/03/2023).

Biban hanesan Prezidente Parlamentu Nasionál, Aniceto Longuinhos Guterres informa bá Xefe Estadu kona-bá funsionamentu Parlamentu Nasionál espesiál uituan kona-bá situasaun eleisaun Komisáriu CAC ne’ebé seidauk realiza, no informa mós áa Prezidente Repúblika atu akompaña no oinsá buka solusaun atu prosesu ne’e bele la’o nafatin ba oin.

Nia afirma medida saida mak Prezidente PN ne’e atu hola insiativa ruma mós labele, nia fasilita deputadu sira ezerse sira nia kompeténsia no póder tantu bankada, deputadu, ne’e lá’os kestaun hakarak ka lakohi, ne’e lá’os kestaun maiória ka minoria kestaun ne’e interese Estadu nian ne’ebé implisitamente lei ne’e dehan korum presija 49 ne’e signifika bankada sira presija intende malu mós.

Advertisement

“Ha’u la dehan konsensu ne’e satan figura, ha’u la dehan imposivel atu hetan konsensu kona-ba figura, tanba ne’e ida-diak ninian mak di’ak liu entaun buat hotu la la’o. Entidimentu ida atu orgaun estadu sira ne’e ita trata tuir nia dalan to’o iha eleisaun mak votu mak determina, votu senkretu hanesan bai-bain bainhira hili ona ema iha Parlamentu Nasionál ita boot sira akompaña votu sekretu la’ós uza kartaun ka foti liman,” Aniceto Longuinhos Guterres hateten.

Prezidente Parlamentu Nasionál, Aniceto Longuinhos Guterres. Foto/Elio dos Santos da Costa

Prezidente Parlamentu Nasionál hatutan tanba interese orgaun Estadu nian, ohin dadeer realiza enkontru  líder bankada, no bankada CNRT mós tuir no rona sira nune’e fó tempu semana rua tan atu Bankada parlamentár sira bele buka malu, ko’alia bá malu kona-bá asuntu ida-ne’e no prazu semana rua.

“Entaun durante semana rua ne’e sei laiha ajendamentu ba ajenda ida ne’e, liu tiha semana rua, ha’u hein rezultadu ka buat ruma kona-bá bankada sira ninia hanoin sira nia entendimentu halo nusa,” Nia informa.

Komunikasaun ne’e komunikasaun polítika ne’ebé informal tanba lei la dehan kandidatu ne’e tenke mai husi Parlamentu Nasionál, la’ós Parlamentu Nasionál konkorda tiha mak haruka bá governu, governu haruka fali mai ne’e la’e, lei ne’e dehan governu mak aprejenta kandidatu, se la intende ba ko’alia ho governu ida-ne’e CNRT la halo.

Aniceto Longuinhos Guterres argumenta kandidatu Komisáriu CAC agora ne’e merese ka la merese ne’e deputadu ida-diak mak orsida halo nia juizu, satan agora julga tiha ona ema sira ne’e estraga tiha ona ema nia figura antes saida ne’e la vale buat ida.

“Ha’u hakarak husu sé mak iha rai ne’e moos loos, aprejenta mai, ita komesa ko’alia ona figura satan ida ne’e la di’ak, ida ne’e hanesan ne’e no ida ne’eba hanesan ne’eba, bainhira ita aprejenta ita-boot nian, ida ne’eba mós hanesan ne’e entaun bainhira mak ita hili Komisáriu CAC, husik hela mamuk, se hanesan ne’e ita disolve de’it CAC , la presiza iha tanba ita iha Ministériu Públiku,” Aniceto Guterres subliña.

Advertisement

Jornalista: Vito Salvadór

 

c

Advertisement
Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Nasionál

Posibilidade Governu Aprezenta Kandidatu Foun Komisáriu CAC

Published

on

Hatutan.com, (23 Abríl 2024), Díli– Vise-Ministru Asuntu Parlamentár,  Áderito da Costa Hugo, informa proposta Lei, 2ª alterasaun bá Lei n°8/2009, 15 de jullu kona-bá Komisaun Anti-Korrupsaun (CAC siglá portugés), aprova  final global ona iha Parlamentu Nasionál iha loron 22 fulan-Abríl,  ho nune’e, Governu sei haree fali timoroan feto ka mane ne’ebé prenxe rekizitu hodi kandidatu  bá komisáriu CAC atu aprezenta bá Parlamentu Nasionál hodi hakat bá eleisaun.

(more…)

Kontinua Le'e

Nasionál

Eviksaun, Rede bá Rai Hato’o Ejizénsia 11 bá Governu

Published

on

Hatutan.com, (22 Abríl 2024), Díli— Rede bá Rai (RbR) hato’o ejizénsia 11 bá IX Governu Konstitusionál liuliu bá Sekretáriu Estadu Asuntu Toponímia no Organizasaun Urbana (SEATOU), Germano Santa Brites Dias, atu bele konsidera durante prosesu eviksaun bá komunidade ne’ebé okupa rai Estadu iha kapitál Díli.

(more…)

Kontinua Le'e

Nasionál

Jornalista Estajiáriu Na’in-11 Partisipa Kolókiu Públiku Molok Tuir Ezame Atu Hetan Karteira Profisionál

Published

on

Hatutan.com, (22 Abríl 2024), Díli– Conselho de Imprénsa (CI) Timor-Leste, Segunda (22/04/2024), kontinua fasilita formasaun liuhosi  atividade kolókiu públiku bá jornalista estajiáriu na’in-11 hodi hasa’e liután sira-nia abilidade profesionál no abilidade tékniku molok tuir ezame aptidaun atu hetan karteira profisionál.

(more…)

Kontinua Le'e

Trending