Connect with us

Ekonomia

Grupu Traballu Adezaun TL bá OMK  Konklui Reuniaun Da-neen

Published

on

Hatutan.com (12 Outubru 2023), Díli—IX Governu Konstitusionál  liuhusi Vise-Primeiru-Ministru, Ministru Koordenadór Asuntus Ekonómikus no Ministru Turizmu no Ambiente, atuál Xefe Negosiadór adezaun Timor-Leste (TL) nian bá Organizasaun Mundiál Komérsiu (OMK), Fransisco Kalbuadi Lay hamutuk ho delegasaun Timor-Leste konklui ona reuniaun daneen iha loron 11 Outubru 2023 iha Jenebra, Suísa.

Reuniaun Daneen Grupu Traballu iha loron 11 Outubru 2023 iha Jenebra, Suísa. Foto: Grupu Traballu.

Momentu importante ne’e  nu’udár pasu krusiál iha jornada Timor-Leste nian hodi sai membru  plenu ba organizasaun komersial globál ne’e.

Lee Mós: Prezensa TL iha Reuniaun Grupu Traballu OMK Hametin Diplomasia Komersiál

“Ofisialmente  Timor-Leste aprezenta pedidu formál hodi  sai membru OMK  iha fulan Novembru 2016. Nunee iha loron 7 Dezembru 2016, Konsellu Jerál OMK hahú kria Grupu Traballu hodi  ezamina pedidu Governu Timor-Leste  nian hodi  adere ba Organizasaun  Mundiál Komérsiu  haktuir hosi  artigu XII hosi Akordu Marraquexe nian ne’ebé institui OMK,” Hatutan.com sita komunikadu.

Advertisement

Durante reuniaun ne’e,  Timor-Leste hetan oportunidade hodi aprezenta progressu bá  reforma no kompromissu  nesesáriu  antes Timor-Leste sai membru OMK.

Permite mós diskusaun ho país  membru atuais OMK sira seluk kona-bá  termus kondisoens adezaun  Timor-Leste nian ba organizasaun ne’e.

Ajenda  Reuniaun Daneen  Grupu Traballu  inklui diskusaun kona-bá  várius tópiku, hanesan polítika komersiais, kuadru  jurídiku no kompromisu asesu bá merkadu. 

Reuniaun Daneen Grupu Traballu nu’udár reuniaun kuntinuasaun hosi reuniaun hirak ne’ebé Governu Timor Leste hala’o tiha ona hahú kedan hosi Reuniaun Dahuluk Grupu Traballu nian ne’ebé  realiza iha loron 1  Outubru 2020, daruak iha loron 29  jullu 2021, datoluk iha loron 29  Abril  2022, daha’at iha loron 30 Setembru  2022 no Dalima iha loron 20  Abril  2023.

Depois remata reuniaun, iha sesaun lorokraik Vise-Primeiru-Ministru, Ministru Koordenadór Asuntus Ekonómikus no Ministru Turizmu no Ambiente, atual Xefe Negosiador adezaun Timor-Leste nian ba Organizasaun Mundial Komérsiu (OMK), Fransisco Kalbuadi Lay kontinua konklui negosiasaun bilaterais  kona-bá asesu  ba merkadu ho Embaixadora Katherine Tai hosi  Estadu Unidus liuhosi asinatura  akordu bilaterais entre pais rua ne’e. 

Advertisement

Antes ne’e Governu Timor-Leste, finaliza tiha ona akordu bilaterais kona-bá asesu bá merkadu ho país  membru OMK 7 sira seluk hanesan Australia, Nova Zelándia, Japaun, Kambodia, Uniaun Europeia, Philipina no Kanada.

Nune’e, iha fulan hirak oin mai, Timor-Leste ho dilijente sei esforsu hodi  finaliza kestaun pendentes  hodi  fornese dokumentu  adisionál inklui finaliza mos akordu bilaterais ho nasaun membru OMK sira seluk mak hanesan Indonázia no Tailándia.

Durante realizasaun Reuniaun Daneen iha Jenebra, Vise-Primeiru-Ministru, Ministru Koordenadór Asuntus Ekonómikus no Ministru Turizmu no Ambiente, atual Xefe Negosiador adezaun Timor-Leste nian ba Organizasaun Mundial Komérsiu (OMK), Fransisco Kalbuadi Lay hetan akompañamentu hosi Ministru Transportes no Komunikasaun, Miguel Marques Gonçalves Manetelu no Ministru Komérsiu no Indústria, Filipus Nino Pereira.

IX Governu Konstitusionál kontinua empeña hodi konstrui  ekonomia ne’ebé metin no  sustentável  hodi benefisia ninia povu ne’ebé sei  kontribui ba komérsiu rejional no internasional bainhira Timor-Leste sai duni Membru OMK. 

Nune’e, adezaun Timor-Leste  ba OMK konsideradu nu’udár pasu fundamentál hodi alkansa  objetivu oinsa  mellora  perspetiva ekonómikas, promove mos lasus  mais forte ho komunidade internasionál.

Advertisement

Ikusliu, prezensa Timor-Leste iha OMK, signifika  dedikasaun Timor-Leste nian ba komérsiu  internasionál ne’ebé abertu no  transparente,  promove diversifikasaun  ekonómika hodi  mellora  ambiente  negósiu.

Jornalista: Leopoldina de Carvalho

Continue Reading
Advertisement
Click to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Ekonomia

Timor-Leste iha Difikuldade Kompete Kuantidade Produtu iha Merkadu ASEAN

Published

on

By

Hatutan.com, (06 Novembru 2025),Díli— Vise-Ministra bá Asuntu ASEAN, Milena Rangel rekoñese  Timor-Leste  iha difikuldade kona-bá kuantidade produtu lokal atu kompete iha merkadu nasaun sira Estadu membru ASEAN.

(more…)

Continue Reading

Ekonomia

Debate OJE 2026 iha Jeneralidade, Komisaun C Hato’o Rekomendasaun Forte Bá Governu

Published

on

By

Hatutan.com,  (05 Novembru 2025),Díli—Debate  Orsamentu Jerál Estadu (OGE-sigla portugés) 2026 iha faze jeneralidad, Kuarta (05/11/2025),  Komisaun C  Parlamentu Nasionál ba asuntu Finansas Públika  hato’o rekomedasaun forte bá IX Governu Konsititusionál  hodi anota no sai hanesan prioridade.

(more…)

Continue Reading

Ekonomia

SEFOPE Sei Fó Anúnsiu Publikú Kona-bá Hasa’e Saláriu Minimu

Published

on

By

Hatutan.com, (27 Outubru 2025), Díli- Sekretáriu Estadu Formasaun Profisionál no Empregu   (SEFOPE), Rogério Araujo Mendonça , informa iha komemorasaun loron traballadór ne’ebé monu iha loron 01  fulan-Maiu,  sei fó anúnsiu públiku kona-bá hasa’e saláriu minimu.

(more…)

Continue Reading

Trending