Hatutan.com, (04 Abríl 2023), Díli- Prezidente Repúblika (PR), José Ramos-Horta, deklara nia la komprende liu VIII Governu Konstitusionál nia servisu, liuliu Ministériu Justisa (MJ) nia servisu to’o kaderneta pasaporte de’it mós laiha.
Lee Mós : Laiha Kaderneta Pasaporte, Atleta Taekwondo Timor-Leste Labele Partisipa SEA GAMES Kambodia

Prezidente Repúblika (PR), José Ramos-Horta. Foto/Elio dos Santos da Costa
Xefe Estadu husu bá VIII Governu Konstitusionál ne’ebé lidera hosi antigu Jenerál Taur Matan Ruak, atu tau seriedade rezolve problema kaderneta pasaporte tanba kaderneta pasaporte ne’e hola parte ba interese nasionál no seguransa nasionál Timor-Leste nian iha mundu internasionál.
Problema laiha kaderneta pasaporte difikuldade tebes sidadaun sira atu trata sira-nia pasaporte hodi halo viajen bá estranjeiru, no difikulta mós sidadaun sira ne’ebé atu halo renovasaun bá pasaporte hodi bá eskola ka servisu iha nasaun seluk tuir akordu ne’ebé governu iha, situasaun ne’e halo Xefe Estadu mós preokupa.
“Ha’u la komprende liu Governu nia servisu liuhosi Ministériu Justisa nia kna’ar ida-ne’e, ha’u nunka rona rai ida iha mundu ne’ebé pasaporte falta. Buat sira ne’e simples loos, enkomenda husi li’ur no fasil mós atu halo iha Timor laran, sosa mákina prodús iha Timor-Leste la presiza halo iha li’ur. Karik ita laiha uma ka rekursu umanus atu halo, kontratu ema husi rai-li’ur mai halo prodús kaderneta pasaporte iha ne’e. Tinan 20 ona, buat sira ne’e se mak atu simu responsabilidade,” Prezidente Repúblika José Ramos-Horta haktuir bá jornalista sira iha Aldeia Sukalau, Fatsuka Suku Dare, Tersa (04/04/2023).
Lee Mós : 2021-2023, Abitante Sira Kontinua Forma Naruk Trata BI ho Sertidaun RDTL
“Ha’u mós rona no la hatene sira ne’e los kl ae? Mais ha’u rona kaderneta pasaporte foun hamutuk 150,000 lakon. Ha’u rona ida-ne’e, se lakon dunik ne’e perigozu, ne’e grave no tenke husu lakon tanbasá. Se ema halo pasaporte falsu? Ne’e problema boot bá Estadu Timor.”
Ramos-Horta hateten, sé kaderneta pasaporte lakon dunik Prokuradór Jerál Repúblika tenke investiga ida-ne’e.
Xefe Estadu husu mós atu Polísia Sientífika Investigasaun Kriminál (PCIC) loke investigasaun ba kaderneta pasaporte lakon tanba ne’e bele bá ema aat nia liman, maka Estadu Timor sei iha tan problema boot no lori konsekuénsia bá Estadu Timor.
“Pasaporte Timor nian pasaporte ida di’ak, ita bele hetan visa onoráriu iha rai- 80, maibé ho problema nune’e, ita bele tun to’o kraik liu, tanba buat pasaporte ne’e seguransa boot ida, ha’u la komprende ida-ne’e, signifika Governu la tau matan loloos, la haree pasaporte hanesan buat ida interese nasionál no seguransa nasionál,” Ramos-Horta afirma.
Agora Governu hateten atu halo estensaun bá pasaporte sira inválidu to’o 2024, ne’e mós bele rai balu halo nune’e, maibé Prezidente Repúblika (PR), José Ramos-Horta, lahatene oinsá ho Timoroan sira ne’ebé atualmente hela iha Inglaterra, Irlanda, Korea Súl, Austrália no rai sira seluk tan.
Lee Mós : Membru PN Husu Investiga Kaderneta Passaporte Rihun 150 Ne’ebé Deskonfia Lakon
Jornalista: Vito Salvadór