Hatutan.com, (30 Agostu 2025), Oé-Cusse– Lucia Falo (idade tinan 20), nu’udár abitante ida husi Aldeia Makela, Suku Taiboko, Postu-Administrativu Pante Makasar, Rejiaun Administrativu Oé-Cusse Ambeno (RAEOA) moris susar no mukit loos iha baraka ki’ik ida.
Lee Mós: Xefe Estadu Entrega Uma Mahon ba Inan-Faluk ho Oan Na’in-rua iha Oé-Cusse
Lucia toba de’it iha bite simples ida iha rai leten iha baraka ki’ik ida ne’ebé nia horik no hamana aan ba husi loron manas no udan.

Asesór Prinsipal Quintiliano Moniz Carvalho vizita maluk defisíensia mental Lucia Falo iha Aldeia Makela, Suku Taiboko, Postu-Administrativu Pante Makasar, RAEOA. Foto/Juvinal Cabral dos Santos
Iha baraka ki’ik ne’ebé halo deit husi tali-tahan no tali-sanak, Lucia Falo enfenta nia dezafiu moris hanesan ema defisíensia mental. Mésmu, ema ho defisíensia sira seluk hetán direitu subsídiu husi Estadu, maibé Lucia Falo la sente no nunka asesu ba direitu ne’ebé konsagradu iha Lei.
Reprezenta família Francisca Punef haktuir oan ki’ak Lucia moris mai husi ki’ik kedas sofre mental ka defisíensia mentál, maibé antes ne’e seidauk grave liu.
Bainhira Lucia Falo nia inan mate husik hela nia hamutuk ho iha nia aman Domingos Falo no maun-alin na’in-tolu, maibé sira deside hharii baraka kiik ida ba Lucia Falo hela ketak ho kondisaun defisíensia mental.
Lucia nia aman Domingos Falo ho idade avansadu kondisaun hanesan defisiensia fiziku nia labele halo ona servisu hodi apoiu ba oan.
“Ami sempre hato’o defisíensia ne’e nia problema ba autoridade lokal, baibain sira mai foti dadus, maibé atu hetan apoiu ruma ne’e seidauk,” Francisca Punef hateten ba jornalista sira Aldeia Makela, Suku Taiboko, Postu-Administrativu Pante Makasar, Oé-Cusse, Sesta (29/08/2025).
Lucia Falo sofre kondisaun defisíensia mental ne’e kuaze tinan-20 ona, maibé parte relevante sira mai vizita de’it defisíensia ne’e, mas kona-bá apoiu subsídiu defisíensia ruma husi Institute Nasionál Seguransa Sosiál (INSS) no apoiu ruma husi Ministeriu Solidaridade Sosiál no Inkluzaun (MSS) seidauk to’o agora.
Iha fatin hanesan Unidade Servisu Sosiedade Sivíl no Assuntu Sosiál Prezidénsia Repúblika lidera husi Asesór Prinsipal Quintiliano Moniz Carvalho, vizita defisíensia Lucia Falo no nia aman Domingos Falo, kompromete atu halo uma mahon ida ba família ne’e.
Parte sira Prezidénsia Repúblika nian sei koordena ho autoridade lokál sira hodi trata defisíensia nia dokumentu, atu nune’e submete proposta ba iha Prezidénsia Repúblika.
“Imi hree nia, agora atu halo uma ida ba nia no ba imi hotu, la’ós ba nia de’it tanba nia mesak ne’e, se halo ba nia de’it aban bainrua nia la iha se mak atu hela uma ne’e,” Asesór Quintiliano Moniz Carvalho hateten ba Domingos Falo no família sira.
Iha vizita ne’e ekipa Prezidénsia Repúblika fahe mós nesesidade bazika ba defisíensia Lucia ho nia aman Domingos Falo, hanesan mina, foos, manu-tolun, inklui osan.
Jornalista: Juvinal Cabral dos Santos