Connect with us
Pakote Ahi

Justisa & Krime

Laiha Kampu Servisu no Folin Sasán Sa’e Kontribui bá Hamosu Problema Sosiál

Published

on

 Hatutan.com, (25 Janeiru 2023), Díli-Iha inísiu fulan-Janeiru 2023, mosu fenómena ne’ebé halo komunidade atensaun no pániku ho grupu organizadu halo asaltu bá ema nia kioske sira, inklui “na’ok” komunidade sira-nia animal hakiak.

Lee Mós : SIP Detein Joven Na’in-lima Ne’ebé Involve iha Kazu Na’ok Motór

Iha Kuarta (18/01/2023) oras 23:30 kalan, autoridade seguransa halo detensaun ba joven na’in-sia ne’ebé halo perturbasaun órden públika no tuda vítima sira nia uma, inklui lori tudik ho katana ta’a ema nia kerreta arbiru liu hosi área estrada iha Suku Akadiru-Hun, aldeia Kulu-hun de Baixo, Postu-Administrativu Na’in-Feto, Munisípiu Díli. Foto/PNTL

Iha bairru balun iha Munisípiu Baucau no munisípiu seluk, daudaun ne’e, joven sira hamutuk ho inan-aman sira kalan la toba ho hakmatek hodi se tilun bá “na’ok-teen” ne’ebé kualkér oras bele na’ok sira nia-sasán uma-laran, inklui animál hakiak, hanesan fahi, bibi, asu,  karau no kuda.

Kuaze kalan-kalan, hale’u tuku 22.00 Otl to’o fali tuku 02.00 madrugada, joven sira hamutuk ho sira-nia aman sempre duni “na’ok-teen” ne’ebé mai atu na’ok sira nia sasán no sira-nia animal hakiak.  

Advertisement

Iha Díli rasik,  Domingu (22/01/2023), Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL), liuhosi Departamentu Investigasaun Kriminál Nasionál junta ho Servisu Informasaun Polisia Nasionál (SIPN) kaptura autór na’in-tolu bá krime públiku no konsege asegura joven-ida iha área Dilitex Bebora ne’ebé envolve kazu na’ok sasán iha Aldeia Vale Lahane, Suku Lahane Orientál, Postu Administrativu Nain-Feto, Munisípiu Dili.

Kioske ida iha Aldeia 05 Caicoli, Suku Caicoli, Postu-Administrativu Vera-Cruz, “na’ok-teen” sira asalta iha tuku 03.45 dadeer, hodi “na’ok” tiha serveja Bintang lata kiik do’os tolu (3), sigarru L.A slop rua (2) no sigarru Sampoerna slop ida (1) ho balun.

Akontesimentu hanesan mós akontese iha Aldeia Vale Lahane, Suku Lahane Orientál Postu-Administrativu Nain-Feto, Munisípiu Díli. “Na’ok-teen” sira “na’ok” tiha sasán sira hanesan, Camera Canon 1100 DSLR ida, Canon 600 DSLR ida inklui memori card 35 GB rua ho baku rahun vidru hodi foti ho osan rahun iha luhu laran.

Suspeitu sira ne’ebé hala’o krime ne’e, autoridade polísia identifika no halo ona kapturasaun bá sira hodi responsabiliza sira-nia aktu tuir Lei mak vigora.

Komandante PNTL Munisípiu Díli, Superintendente Xefe Natérçia Eufrasia Martins Soares, konsidera situasaun ne’e mosu tanba kontribui hosi problema sosial ne’ebé barak.

Advertisement

“Problema sosial, mai hosi ekonómia la sufisiente atu sustenta família. Fatór ida fali maka, dezempregu, laiha serbisu, ne’e mós obriga ema para atu na’ok. Maibé, kazu sira ne’e balu, ita hetan ona ema, ita kaptura ona, agora iha ona prosesu nia laran,” Superintendente Xefe Polísia, Natérçia Eufrasia Martins Soares, hateten bá jornalista sira, foin lalais ne’e.

Laiha Kampu Traballu bá Joven

Reitór Universidade da Paz (UNPAZ), Adolmando Amaral, fó nia hanoin akadémiku katak situasaun sira ne’e akontese, tanba nesesidade uma-laran obriga.

Hanesan umana, Adolmando hateten, presiza iha buat oioin, núminu, presija han-hemu para bele moris. La’ós ne’e de’it, presiza fatin atu hela, hena atu hatais. Buat sira ne’e, ema bele iha resposta, enkuantu iha serbisu própriu. Sé laiha serbisu, depois nesesidade ne’e obriga, halo ema bele deside ema nia aan, bele bá komete krime sira ne’e, liu-liu krime organizadu sira, ho kategória oioin.

Kestaun kona-bá krime sívil, Adolmado dehan, iha Timor akontese, pelumenus loron bá loron aumenta. Situasaun ne’e akontese tanba númeru dezempregu iha Timor, hosi loron bá loron aumenta. Ema susar tebetebes atu hetan rendimentu para depois bele responde bá nesesidade iha kada uma-kain.

Advertisement

“Sá tán, nia familia, iha fen, iha oan, sira presiza hahan, oan sira bá eskola, ferik-oan nia presiza, buat sira ne’e hotu, obriga ema, entaun, iha responsábilidade para atu fó resposta bá ita-nia ezijénsia sira ne’e hotu, enkuantu serbisu laiha, nia bele halai bá halo asaun sira hanesan problema sosiál. Bele bá na’ok, bele bá buat sira ne’e hotu. Ne’e tanba de’it menus kampu de traballu,” Reitór UNPAZ, Adolmando Amaral, hateten bá Hatutan.com.

Reitór UNPAZ ne’e husu ema hothotu atu bele atensaun, oinsá, Governu ninia papél, setór privádu nia papél, sai forsa ida para depois konsentra atu bele redús númeru dezempregu ne’e.

Tuir nia, kazu krime sira hanesan “na’ok” ne’e mosu, tanba haree bá inflasaun sasán nia folin iha merkadu ne’ebé sa’e, kresimentu ekonómia ne’ebé negativu, depois númeru dezempregu ne’ebé aas, entaun, ikus mai, obriga ema bele halo nia atividade, krime sira hanesan ne’e. Bele dehan, krime sira ne’e mosu, tanba de’it situasaun sosial iha rai-laran.

PPN husu Públiku Lalika Hakfodak

Prezidente Parlamentu Nasional (PPN), Aniceto Longuinhos Guterres, husu públiku atu lalika hakfodak ho situasaun krime sira ne’ebé mak oras ne’e mosu iha rai-laran, liu-liu iha kapitál Díli. Tanba tuir Aniceto, situasaun iha Timor, parese di’ak liu País balu.

Advertisement

“Ita lalika hakfodak, kuandu iha akontesimentu sira hanesan ne’e. Ne’e aktus kriminál. Parese ne’e fenómeno sosial ida, ne’e la’ós fenómeno politiku. Fenómeno sosial, iha rai barak, iha fatin barak mak akontese hanesan ne’e. Hanesan ema ne’ebé aprende lei, direitu, kuandu kriminalidade aumenta, aktus kriminais. Kriminalidade aumenta ne’e, fenómena sosiál. Agora, ita buka hatene fenómeno sosial ne’e saida, no oinsá atu fó solusaun,” PPN Aniceto Guterres, hateten.

Jornalista: Rogério Pereira Cárceres

Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Justisa & Krime

Absolve “Kalohan” Hosi Pena Efetivu Tinan-Lima La’ós A-favór bá Korrupasaun

Published

on

Hatutan.com, (24 Abríl 2024), Díli—Prezidente Tribunál Rekursu (PTR), Deolindo dos Santos konsidera desizaun Tribunál Rekursu (TR) nian hodi absolve Sekretáriu Jerál Partidu Demokrtátiku (PD), António da Conceição “Kalohan” hosi pena prizaun efetivu tinan-lima, la’ós a-favór bá korrupsaun maibé ne’e fundamentasaun hosi Lei.

(more…)

Kontinua Le'e

Justisa & Krime

Fujitivu Arnolfo Teves Jr Submete Rekursu bá TR

Published

on

Hatutan.com, (24 Abríl 2024), Díli-Fujitivu Arnolfo “Arnie” Alimpit Teves Jr submete ona rekursu bá Tribunál Rekursu (TR) kona-bá prosesu sira liga ho estradisaun ne’ebé Ministériu Públiku sei halo hamutuk ho Tribunál Estadu Filipina.

(more…)

Kontinua Le'e

Justisa & Krime

FONGTIL Preokupa Autoridade Sira Nonook ho Kazu Ró Tranship II no Expo Dubai

Published

on

Hatutan.com, (22 Abríl 2024), Díli– Forum ONG Timor-Leste (FONGTIL) preokupa ho prosesu transparénsia hosi Ministériu Públiku (MP) kona-bá kazu Ró Tranship II ho Expo Dubai ne’ebé FONGTIL submete to’o agora la iha follow-up no MP nonook tiha de’it.

(more…)

Kontinua Le'e
Advertisement

Trending