Connect with us
Pakote Ahi

Internasionál

Governu Aprezenta Vizaun Estratéjika Hitu Kona-bá Pos-Adezaun Timor-Leste Bá OMK

Published

on

Hatutan.com, (25 Fevereiru 2024), Abu Dhabi– Iha ámbitu konferénsia interministeriál dala-13 ne’ebé hala’o iha Sentru Espozisaun Nasional Abu Dhabi (ADNEC), Abu Dhabi, Emiradus Arabes Unidus (EAU), hosi loron  26 to’o 29 Fevereiru 2024, Timor-Leste hetan biban hodi aprezenta ninia vizaun estratéjika sira, saida de’it mak presiza halo, molok ofisializa nu’udár membru plenu 166 iha Organizasaun Mundial Komérsiu (OMK).

Lee Mós: Konferénsia Parlamentár iha Abu Dhabi Foku Bá Asuntu Lejislasaun Komérsiu no Investimentu

Governu Aprezenta Vizaun Estratéjika Hitu Kona-bá Pos-Adezaun Timor-Leste Bá OMK. Foto/Rogério Pereira Cárceres

Aprezentasaun ida ne’e hato’o direta hosi I Vise Primeiru-Ministru, Ministru Koordenadór bá Asuntu Ekonómiku, Ministru Turizmu no Ambiente, Francisco Kalbuadi Lay, liuhosi Meza Redonda kona-ba Pós-Adezaun  Timor-Leste nian bá OMK ho títulu “Timor-Leste nian Adezaun bá OMK: Trasa  ekonomia  diversifikada ne’ebé reziliente, inkluziva no sustentável através hosi  integrasaun ekonomia globál”.

Jornalista Hatutan.com, Rogério Pereira Cárceres hosi Abu Dhabi relata katak, pillar sira-ne’ebé reprezenta Timor-Leste nia komponente prinsipál sira atu implementa durante faze pos-asesaun, kompostu hosi: i) Dezenvolvimentu Setór Privadu, ii) Transparénsia no Notifikasaun kumprimentu, iii) Dezenvolvimentu Infraestrutura, iv) Presiza asisténsia téknika no kapasitasaun, v) Mekanizmu Koordenasaun: vi) internu no esternu, Polítika, peskiza, análize & informasaun, vii) no OMK kumprimentu.

Advertisement

Maski pillar hirak-ne’e importante tebes atu suporta faze implementasaun pos-adherensia, maibé presiza apoiu maka’as bá fundasaun sira hanesan: Sustenta vontade polítika no hametin mandatu tékniku.

Vise Primeiru-Ministru reprezenta Governu Timor-Leste atu asina adezaun Timor-Leste nian bá OMK, Francisco Kalbuadi Lay esplika, sesaun ida ne’e, hanesan parte importante ida bá TL, hodi hato’o nia vizaun ka mensajen ne’ebé maka hosi Xefe Estadu, José Ramos-Horta, depois rona mós hanoin ruma hosi parseiru sira, liu-liu reprezenta hosi Embaixadora Xiangchen Zhang, Vise-Diretóra-Jeral, no Diretora Divizaun Adezaun, Madam Maika Oshikawa, Bernardo Ivo Cruz, Sekretáriu Estadu Komérsiu Internasional no Investimentu Estranjeiru Portugal nian.

“Ha’u atan rasik, hato’o ita-nia programa post-adezaun. Kerdizér, depois de adezaun ida ne’e, saida de’it mak Timor-Leste atu halo, no atu prepara. Ne’e mak pontu hitu, ha’u hato’o tiha ona, depois prepara mós bá aban dadeersan, atu halo ona asinatura bá iha serimónia ofisiálmente, Timor-Leste sai ona membru plenu bá OMK, Francisco Kalbuadi Lay, hateten bá jornalista sira.

Foto hamutuk hafoin sesaun Timor-Leste aprezenta vizaun estratejiku hitu bá masaun sira membru OMK. Foto/Rogério Pereira Cárceres

Kona-bá pontu importante hitu iha leten, Governante ne’e afirma, vizaun sira-ne’e hetan apoiu maka’as hosi vizaun jerál Governu Konstitusional bá da-IX ne’ebé iha kompromisu tomak atu hametin no otimiza setór governasaun no sira-nia rekursu sira, hodi hamenus dalan ne’ebé deskreve ona atu transforma vizaun Ajenda Dezenvolvimentu Sustentável bá tinan 2030 no Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu bá tinan 2011-2030 bá realidade.

Governu nia mandatu mós sei hetan apoiu hosi prosesu inkluzivu konstrusaun estadu nian, ne’ebé envolve hotu-hotu hosi parte-interesada sira iha konstrusaun Estadu nian no buka progresu hodi hadi’a prestasaun servisu públiku nian ba públiku.

Iha loron  11  fulan-Janeiru 2024, nasaun sira   membru OMK sira konkorda liuhosi konsensu, ad referendum, kona-bá termu adezaun Timor-Leste bá OMK. Momentu ne’e sai mós sinais bá  país menus dezenvolvidu sira (PMD) hodi adere bá  organizasaun ne’e. Nune’e  pakote adezaun  Timor-Leste nian bá OMK sei submete liuhosi  Konferénsia Ministerial XIII (MC13) ne’ebé sei realiza iha loron 26 Fulan-Fevereiru 2024 iha Abu Dhabi.

Advertisement

Observasaun Hatutan.com iha sesaun meza redonda ne’e, nota katak, hafoin rona tiha vizaun estratéjika sira mak aprezenta hosi Vise PM Francisco Kalbuadi Lay, hetan reasaun apoiu nian ne’ebé mak maka’as tebes mai hosi país amigu no estadu membru sira mak hanesan, Australia, Portugal, Estadus Unidus Amérika, Indonézia, Nova Zelándia, Laos PDR, Xina, Filipina, Ángola, Singapura, Comoros, Índia,  no mós hosi Devika Rajeev, nu’udár Trade Policy Officer EIF nian.

Iha meza redonda Timor-Leste nian ne’e, hetan intervensaun direta hosi PR Ramos-Horta, Vise PM Kalbuadi Lai, Prezidente Parlamentu Nasionál (PPN), Maria Fernanda Lay, no partisipante sira mak hanesan, Vise Ministra Asuntu ASEAN, Milena Rangel, Ministru Agrikultura no Peskas (MAP), Marcos da Cruz, Ministru Transportes no Komunikasaun (MTK), Miguel Marques Manetelo.

Ministru Interior (MI), Francisco da Costa Guterres, Vise Ministru Komérsiu no Indústria (MCI-Sigla Português), Augosto Junior Trindade, Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál (SEKOMS), Expedito Dias Ximenes, Diretór SERVE I.P, Governador BCTL, Helder Lopez, Sekretáriu jerál G7+, Elder da Costa.

Partisipa mós hosi Segundu Vise PPN, Alexandrino Afonso Nunes, Sekretária Meza Virgínia Ana Belo, Xefe bankada CNRT, Duarte Nunes, Xefe Bankada FRETILIN, Aniceto Guterres, Xefe Bankada PD, Xefe Bankada PLP, Maria Angelina Sarmento Lopes, Xefe Bankada KHUNTO, Olinda Guterres, inklui Deputada Cedeliza Faria.

La’ós ne’e de’it, mai mós hosi Setór Privadu Nasional, kompostu hosi Prezidente bá Kámara Komérsiu no Indústria Timor-Leste (CCI-TL), Jorge Manuel  de Araújo Serrano, Vise CCI-TL, Gali Soares de Aráujo, emprezária Timoroan, Clarícia Lay, Prezidente ANC, ekipa tékniku sira bá adezaun Timor-Leste iha OMK nian, ne’ebé mak lidera hosi Embaixadóra Lurdes Bessa. ***

Advertisement

Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Internasionál

Ramos-Horta bá Portugál-EUA, Partisipa Aniversáriu Revolução dos Cravos

Published

on

Hatutan.com, (22 Abríl 2024), DíliPrezidente Repúblika (PR), José Ramos-Horta hamutuk ho delegasaun semo bá Portugál hodi partisipa aniversáriu Revolução dos Cravos bá dala-L (50).

(more…)

Kontinua Le'e

Internasionál

Xanana Konvida Sylvia Earle Atu Fahe Esperiénsia bá TL Kona-bá Kuidadu Tasi

Published

on

Hatutan.com, (20 Abríl 2024), Díli— Primeiru-Ministru (PM), Kay Rala Xanana Gusmão konvida Péritu American Marine Biologist and Oceanographer, Sylvia Earle atu hala’o vizita mai Timor-Leste (TL) hodi fahe esperiénsia kona-bá diviorsidade tasi nian.

(more…)

Kontinua Le'e

Internasionál

PM Xanana ho PM Dominica Roosevelt Skerrit Diskute Kooperasaun Rai-Rua

Published

on

Hatutan.com, (20 Abríl 2024), Díli—Primeiru-Ministru (PM), Kay Rala Xanana Gusmão akompaña hosi Embaixadór Timor-Leste iha Brusselas, Jorge Trindade de Camões no ekipa Gabinete Fronteira Marrítima no Terrestre hala’o enkontru ho Primeiru-Ministru (PM) Commonwealth of Dominica, Roosevelt Skerrit hodi deskute kooperasaun bilaterál entre rai rua nian ne’ebé sei estabelese iha tempu besik.

(more…)

Kontinua Le'e
Advertisement

Trending