Connect with us

Lautem

Komunidade Com ho Illa Kisar Sei iha Relasaun Kulturál, Barak Ko’alia Fataluku

Published

on

Hatutan.com, ( 01 Abríl 2023), Lautem- Komunidade Suku Com, Postu Administrativu Lautem, Munisípiu Lautem, sei iha relasaun kulturál ho komunidade Illa Kisar, Provínsia Maluku-Indonézia.

Lee Mós : Povu Lautem Husu Estadu Harii Universidade Ida iha Lospalos

Portu Com, Postu Administrativu Lautem, Munisípiu Lautem. Foto/Elio dos Santos da Costa

Liuhosi diálogu komunitária ho Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta iha Com, Sesta (31/3/2023), komunidade no autoridade lokál sira pertense bá Suku Com nian fó sai katak dezde bei-ala sira-nia tempu komunidade Suku Com ho komunidade Illa Kisar sai ona hanesan família ida  iha aspetu kultura.

Sira dehan, komunidade Illa Kisar barak mak hatene ko’alia lian-materna Lospalos nian (Fataluku) no baibain iha lia kultura ruma, komunidade sira Illa Kisar sempre mai Com. Nune’e mós  lia balun iha Kisar, komunidade Com bá Kisar. Tanba bei-ala sira Com ho Kisar sei iha relasaun to’o jerasaun ohin loron.

Advertisement

Ho nune’e, liuhosi biban ne’e komunidade Com husu bá Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta, atu estabelese akordu diplomasia  ida hosi Indonézia hodi fasilita oinsá komunidade Com ho komunidade Kisar bele la’o bá malu la uza pasaporte.

Administradór Postu Administrativu  Lautem, Zared Alda da Silva, husu Governu  liu hosi Ministériu Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun (MNEK) atu halo akordu bilateral ida ho Indonézia, liuliu ho Governu Provínsia Maluku atu fasilita komunidade Illa Kisar ho komunidade Com bele livre vizita malu tanba illa Kisar ho Com  kulturalmente iha relasaun kultura iha tempu uluk to’o ohin loron.

‘‘Atu akresenta tan katak área parte Suku Com nian  illa oan ida Kisar ne’ebá tanba Alor ida ne’e kulturalmente nia iha relasaun kulturál ho Postu Administrative Lautem. Uluk ami bolu otowa-otowa sira mai halo ligasaun iha área refere sira fa’an gula merah ho razaun ida ne’e hotu husu bá MNEK bele aplika diplomasia kulturál oinsá bele halo  bilateral entre  illa oan Kisar ho Com tanba bele uza bero sira bele  hakat ona ba fatin ne’e,’’ nia hateten.

Xefe Suku Com, Sergio José Cristovão, hateten iha Illa Kisar ne’ebá komunidade kolia lian Fataluku barak loos mak hela iha ne’ebá, nune’e husu bá Na’i-ulun sira buka dalan oinsá hodi bele movimentu livre bá mai hodi relasaun ne’e metin nafatin iha futuru.

Hatán bá proposta komunidade Com nian ne’e, Prezidente Repúblika, José Manuel Ramos-Horta, sei buka dalan alternativu ida ho Governu  hodi rezolve problema situasaun sira-ne’e, hodi nune’e, sira husi Illa Kisar mai Com la presiza dokumentu, maibé mai fa’an de’it sasán  tanba Timor oan barak mak hela iha  ne’e.

Advertisement

Diálogu komunitária entre Prezidente Repúblika ho povu Lautem iha Suku Com, Sesta (31/3/2023). Foto/Elio dos Santos da Costa

‘‘Ne’e di’ak tebes, Uluk iha primeira prezidénsia kolia ona ida-ne’e, atu haree oinsá sira hosi Kisar bele mai Com ka Laga la presiza dokumentu, maibé mai fa’an de’it sasán sira iha bibi sira iha ai-fuan oi-oin sira bele lori osan ruma husi   ne’e, uluk tempu Portugés halo ne’e hosi Kisar mai to’o Laga, ha’u haree ho matan ema sira hosi Kisar mai ne’e. Iha 2003, ha’u Ministru Negósiu Estranjeiru  ha’u bá pasiar to’o Kisar ho  Ró ahi ha’u nian ida, haree Kisar mós uluk ki’ak loos iha tinan 15 liubá no maioria Timoroan lubuk ida mak iha ne’ebá,’’ Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta hateten.

Postu Administrativu Lautem iha suku 10 mak hanesan, Suku Euquise, Ililai, Daudere, Serelau, Baduro, Mahina I, Mahina II, Pairara, Parlamento ho Com.

Postu Administrativu Com kompostu hosi aldeia 46, total populasaun 23.613, uma-kain  5.189. Área Postu  Administrativu Lautem ho nia luhan 38.017 km2.

Jornalista : Elio dos Santo da Costa

 

 

Advertisement

Lautem

Tara-bandu iha Tutuala Hamenus Ema Kasa Balada Fuik

Published

on

By

Hatutan.com, (26 Abríl 2025), Lautem Aplikasaun lei tradisionál ka tara-bandu iha Postu Administrativu Tutuala kontribui tebes ba hamenus atividade kasa balada fuik iha área refere.

(more…)

Continue Reading

Lautem

Conselho de Imprensa Fasilita Formasaun Jornalizmu Ambientál iha Lautem

Published

on

By

Hatutan.com, (23 Abríl 2025), Lautem – Conselho  de Imprensa  de  Timor-Leste (CI), Fasilita formasaun jornalizmu ambientál  ba jornalista sira hodi hasa’e koñesimentu jornalista sira nian kona-bá oinsá atu hala’o kobertura ba área ambientál ho di’ak no kompriensivu.

(more…)

Continue Reading

Lautem

Com Beach Garden Ressort, Uluk Sai Fatin Favoritu Agora Abandonadu

Published

on

Hatutan.com, (19 Novembru 2024), Lautém-Tempu feriadu sira maka tempu ne’ebé ema hotu hein liu atu pasa tempu ho sira-nia amigu no família   sira hodi restaura sira husi kolen hotu hafoin tinan tomak nia laran enfrenta servisu.

(more…)

Continue Reading

Trending