Connect with us
Pakote Ahi

Defeza & Seguransa

Koñese Deviza PNTL no Formasaun atu Lidera Eskuadra to’o Komisáriu

Published

on

Hatutan.com, (15 Novembru 2021), Dili—Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL), hanesan instituisaun seguransa ne’ebé hari’i iha tinan 2000 ho lema ‘serví no proteze povu tuir lei ho órden”.

Komandante Centro Fórmação Policia (CFP), Superintendente Xefe Polísia, Arquimino Ramós. Foto/Hatutan.com.

Instituisaun ne’ebé to’o oras-ne’e iha membru hamutuk 4.089, komesa hosi deviza Ajente to’o nível superiór, partisipa ona iha fórmasaun oioin atu kapasita an iha área lideransa, atu  lidera ekipa, seksaun, eskuadra, munisípiu to’o sai komisáriu PNTL.

Notísia iha Relasaun:PNTL Aloka Rihun $100-resin Hadi’a Ró UPM

PNTL iha deviza hamutuk 13, hahú hosi Ajente, Ajente Prinsipál, Ajente Xefe, Sarjentu, Primeiru Sarjentu, Sarjentu, Inspetór Asistente (besi-ida), Inspetór (besi-rua), Inspetór Xefe (besi-tolu), Superintendente Asistente (ai-funan ida), Superintendente (ai-funan rua), Superintendente Xefe (ai-funan tolu), no Komisáriu (fitun-ida).

Advertisement

Komandante Centro Fórmação Policia (CFP), Superintendente Xefe Polísia, Arquimino Ramós esplika, fórmasaun ne’ebé hala’o ba membru, hotu-hotu liuhosi odamatan ka rekrutamentu ida de’it.

Primeiru tenke liuhosi fórmasaun fulan neen (6) ba membru polísia fóun sira ho deviza sei Ajente, depois maka to’o tempu ida hasa’e tuir rejimentu promósaun nian.

Membru sira ne’ebé ho deviza Ajente, sira la asume kargu ruma. Sira ne’ebé merese atu assume uluk kargu maka sira ne’ebé ho deviza Sarjentu.

Komandante Jerál PNTL, Komisáriu Polisia Faustino da Costa no Ofisiais Superiór balun akompaña Vise Ministru Interiór aprezenta Orsamentu Jerál Estadu (OJE) 2022 ba Komisaun B Parlamentu Nasionál (PN) iha (05/11/2021). Foto/PNTL.

Kritériu ida maka, Sarjentu sira tenke partisipa iha fórmasaun ka eskola durante fulan sia (9), ne’ebé oferese hosi instrutór sira iha komandu PNTL, liuhosi CFP iha Akademia Komoro, no bele mós iha kada munisípiu.

Matéria ne’ebé aprende iha fórmasaun ne’e maka, ko’alia kona-bá lideransa no jestaun, tuir kompeténsia ema ho devizia Sarjentu nian, atu bele komanda ekipa no komanda eskuadra.

Bainhira atu to’o iha nível Ofisiál Inspetór, Asistente Inspetór ida, Sarjentu no Sarjentu Xefe sira presija eskola to’o fulan sia (9) nafatin, tanba  iha nível ida-ne’e, ko’alia ona kona-bá jestór iha nível médiu nian, hodi bele sai hanesan Asistente Inspetór, Inspetór, no to’o Inspetór Xefe.

Advertisement

“Sira komanda kompañia, komanda pelutaun, tanba ne’e maka sira ne’e iha ona formasaun fulan sia (9) ba iha nível Asistente Inspetó, kursu xefia, lideransa, kursu komandu. Kada kursu, koñesimentu ne’ebé sira tenke iha maka, kona-bá jestaun no lideransa, koñesimentu ba lei, prosedimentu sira PNTL ninian, regulamentu dixiplinár, étika deontolojia. Depois de formasaun, sira ne’e hotu atu kapasita ofisiál sira ne’e ba assume kargu,” Komandante CFP, Superintendente Xefe Polísia, Arquimenio Ramos, hateten ba Hatutan.com iha knaar fatin Akademia Polísia, Komoro.

Kona-bá Ofisiál Superiór, hahú hosi besi-ida, besi-rua, besi-tolu, atu promove bá Superintendente Asistente (ai-funan ida), presija eskola iha kursu ida hanaran Curso Promoção da Oficial Superiores (CPOS).

Komandante PNTL Munisípiu Manufahi ho espoza hamutuk ho Polísia feminina Sira hotu partisipa iha seremónia loron Nasionál Feto Timor Leste iha Luak Dom Boaventura Same, (03/11/2021). Foto/PNTL.

Iha kursu CPOS ida ne’e, sempre iha formasaun konjunta entre PNTL ho FALINTIL Fórsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL) iha Instituto de Defeza Nacionál (IDN) nian.

Kursu CPOS ne’e, ninia temátika sira ko’alia liu kona-bá jestaun, lideransa, lei sira, kona-bá rejiliénsia nasionál, ko’alia kona-bá planu estratéjiku.

Tanba ne’e, ba Ofisiál Superior ne’e, preparadu liu bá konseitu jestaun, konseitu estratéjiku, ba lei defeza nasionál, lei seguransa nasionál, lei seguransa interna nian, sira tenke domina oinsá mak halo koordenasaun institusionál, oinsá mak hanoin kona-bá organizasaun ne’e tama iha nível ida estratéjiku nian.

“Ida ne’e mak Ofisiál Superior sira tuir kursu iha Curso Promocão da Oficial Superiores,” Superintendente Xefe, Arquiminio Ramos, hateten tán.

Advertisement

Iha interna PNTL nian, kria mós diploma ida ba Ofisiál Superiór sira kona-bá jestaun ezekutivu polísia. Diploma ida ne’e, presija eskola durante tinan ida resin, no bainhira konfere ba grau, sira tama iha nível 2 nian, iha área jestaun ezekutivu polisiál.

Komandante PNTL Munisípiu Manufahi simu ekipa Inspesaun Jeral husi Komandu Jerál PNTL Lidera hosi Superintendente Xefe Octavio de Araújo kontinua kedan ho atividade inspesaun ba Armas, (26/10/2021). Foto/PNTL.

Kursu kona-bá jestaun ezekutivu polisiál ne’e, hala’o tanba hetan akreditasaun hosi Governu liuhosi Ministériu Edukasaun Juventude no Desportu (MEJD), Ajénsia Nasionál ba Avaliasaun Akreditasaun Akadémiku (ANAAA), mak fó akreditasaun.

Tanba ne’e, iha nível hotu-hotu, aleinde fórmasaun bai ha diploma ne’e, iha mós fórmasaun espesializada ida kona-bá área investigasaun kriminál, área intelijénsia, área polisiamentu komunitária, tránzitu no seguransa rodoviária, kursu kona-bá ordém públika, sempre hala’o bebeik bazeia ba nesesidade unidade sira nian, hodi fó atualizasaun bebeik.

Komandante Arquiminio Ramós esplika tán, diferensa matéria fórmasaun ba nível Ajente, Sarjentu to’o Ofisiál sira ne’e maka, Sarjentu sira tama iha nível first line manager, ka jestór ida primeiru nian.

Iha matéria kona-bá jestaun liña primeiru ba deviza Sarjentu sira ne’e, ko’alia de’it kona-bá oinsá lidera ekipa, seksaun, ka balun bele lidera eskuadra ne’ebé ki’ik iha Postu Administrativu sira ne’ebé la’ós boot hanesan Munispiu Dili nian. Tanba atu assume kargu komandante iha Dili, tenke ema hotu ho deviza Ofisiál mak bele lidera.

Tanba ne’e, formasaun ba Sarjentu sira, ninia nível koñesimentu to’o de’it iha supervizór, katak oinsá halo supervizaun, sai xefe ekipa, team leader. Ho nune’e maka sira nia nível konseitu ne’e mak menus liu.

Advertisement

“Sira ne’e, formasaun téknika maka barak liu, maibé bá lideransa ho jestaun ne’e oitoan, tanba sira ne’e maka servisu ekipa ho ajente sira servisu loro-loron iha terrenu, katak koñesimentu téknika ne’e 75%, 25% maka ba área jestaun no lideransa,” Arquimino, subliña.

Bataliaun Ordem Publika Companha Alpha (BOP COP A ) hala’o treinamentu hasoru demonstarasaun sira uza karreta waterkenon iha Kompanha Unidade Espasial Polisia (UEP) Bebora Dili, (21/10/2021). Foto/PNTL.

Bainhira to’o ona iha nível Inspetór, Asistente Inspetór, sira nia nível koñesimentu ne’e fifthy-fifthy. Pursentu lima-nulu (50%) iha tékniku, no koñesimentu kona-bá jestaun lideransa nian, iha 50%, tanba iha parte nível Ofisiál ninia papél maka atu lidera iha nível jestaun médiu “midle management”. Tanba ne’e, sira iha hotu koñesimentu tékniku nomós koñesimentu jestaun lideransa nian.

To’o iha diviza Ofisiál Siuperiór, aprende barak liu kona-bá konseitu jestaun ezekutivu ka lideransa, ho konseitu estratéjiku. Tanba hafóin formasaun, sira bele lidera ona munisipiu, unidade.

Bainhira to’o ona iha nível deviza Komisáriu nian, la’ós ona kargu profesionál, maibé konfiansa hosi polítika.

Signifika, Goveru ne’ebé kaer ukun, sei fihir ofisiál ka deviza Superintendente Xefe, ne’ebé iha prestasaun di’ak, sei nomeia sai Komisáriu Polísia ka sai komandante jerál PNTL nian. 

“Ida ne’e la’ós kompetisaun, la’ós loke vaga atu kompete, ne’e laiha. Ne’ebé promosaun karreira ne’e to’o de’it Superintendente Xefe, Ai-funan tolu ne’e ikus ona. Agora, ba komisáriu, ne’e tenke asume komandante jerál ka segundu komandante jerál. Entaun, ida-ne’e nomeasaun polítika. Tanba ne’e, promosaun ba Komisáriu ne’e, ho nomeasaun politika, la’ós ona kompetisaun hanesan iha promosaun karreira ne’e laiha ona,” Arquimino Ramos esplika.

Advertisement

Deviza PNTL.

Komandu PNTL, liuhosi CFP, instala ona sentru formasaun iha munisípiu hamutuk 12, la inklui Munispiu Dili, tanba eziste hela CFP Akademia iha Komoro.

Tipu kursu atualizasaun koñesimentu ba membru sira, bele hala’o de’it iha kada munisípiu, nune’e bele poupa orsamentu ka hamenus despeza.

Hosi sentru formasaun ne’ebé estabelse ona iha kada munisípiu, no unidade sira, komandu rasik liuhosi CFP, prepara ona mós instrutór ka formadór na’in-rua ne’ebé komandu treina to’o iha sertifikadu 4 iha kursu kona-bá pedagojia nian oinsá mak sira bele hatene metodolojia iha hanorin.

Tanba ne’e, kada munisípiu ka unidade sira-ne’e, iha ema na’in-rua no sira ne’e preparadu atu halo manuál, planu lisaun, planu sesaun power point sira ne’e, sira iha formasaun hotu ona.

Nune’e, kursu kona-bá atualizasaun nian, formadór sira bele halo de’it ona iha munisípiu, no CFP iha Dili ne’e, fasilita de’it ba iha kursu boot sira hanesan promosaun.

Tuir planu, iha loron 14 Novembru 2021, komandu PNTL liuhosi CFP, sei halo inkorporasaun ba ofisiál sira no iha (15/11), sei halo abertura kursu ida kona-bá promosaun deviza ninian ba segundu Curso Promoção Ofisál e Inspetór (CPOI) nian.

Advertisement

Unidades Espesial Polisia (UEP) liu husi Seksaun Comando Operasaun Espesial (COE) hala’o treinamentu kona-bá Armas (21/10/2021). Foto/PNTL.

Sarjentu sira ne’e hetan previléjiu oitoan ba eis komandante munisípiu sira no unidade sira ne’ebé uluk lidera hela munisípiu ho unidade, promosaun ida iha 2010 to’o 2013, ne’e sira la konsege pasa, entaun polítika komandu jerál nian, halo proposta ba Governu, no Primeiru Ministru (PM), hanesan Ministru Interiór (MI) aprova vaga 35 ne’ebé atu inisia kursu iha loron 15 Novembru semana oin.

Tipu kursu kona-bá promosaun ne’e, ho konsidera hanesan kursu estra-ordináriu ida ba Sarjentu sira, durante fulan rua resin de’it, tanba sira ne’e hanesan eis komandante, ne’ebé uluk kedan lidera komandante munisípiu no unidade-sira.

Sira ne’ebé laiha sorte pasa iha ezame promosaun 2010 ho 2013 ne’e maka, komandu konsidera sira nia servisu iha anteriór, entaun fó oportunidade ba sira atu bele tuir kursu ba promósaun ne’e, la liu hosi teste ne’ebé rigor, maibé sira partisipa iha kursu promósaun ne’e atu promove sira ba asisténsia inspetór.

Kursu ba Ajente rekrutamentu nian maka komandu redús ona ba fulan neen (6), maibé kursu ba Sarjentu sa’e ba Ofisiál Assistente Inspetór no CPOS mós durante tempu fulan sia (9).

Komandante PNTL munisipiu Ermera hala’o abertura ba formasaun Ofisiál Polisia Suku (OPS) no membru sira hosi investigasaun VPU ba mundu ida ho zero violénsia kontra feto no labarik feto, (26/10/2021). Foto/PNTL.

Enkuantu, kursu ba Ofisiál Polisia Suku (OPS) sira mós, sempre halo hodi hakle’an koñesimentu no karik lei foun ruma mosu, sempre halo atualizasaun ba sira, hala’o bebeik.

Politika Governu nian mós, orienta PNTL atu halo formasaun kursu kapasitasaun lei, ne’ebé sei hala’o iha munisipiu hotu-hotu no tuir planu sei realiza iha iha 22 Novembru mai.

Maibé, tanba ho orsamentu ne’ebé limitadu, nune’e hala’o de’it durante semana rua, no kada semana ema na’in 25 iha munisípiu.

Advertisement

Tinan ne’e, aprova de’it ba munisipiu tolu mak hanesan, Likisá, Manufahi no Manatuto. Maibé, iha tinan oin komandu sei kontinua to’o munisípiu hotu, tanba kursu kapasitasaun ba lei ne’e, sai prioridade ba Governu atu la’o.

Estatístika tuir deviza, konjuntu elementu PNTL

Oras-ne’e daudaun Inatituisaun PNTL iha Komisáriu na’in haat (4), maioria mane. Superintendente Xefe iha na’in 15, feto ida (1), mane 14.

Superintendente 27, feto rua (2), mane 25. Superintendente Asistente 25, feto ida (1), mane 24. Inspetór Xefe iha 86, feto ualu (8), mane 78. Inspetor 174, feto 21, mane 153. Inspetor Asistente 54, feto ualu (8), mane 46.

Sarjentu Xefe 191, feto 33, mane 158. Primeiru Sarjentu 690, feto 132, mane 558. Sarjentu 116, feto 12, mane 104.

Advertisement

Ajente Xefe 1.503, feto 328, mane 1.175. Ajente Prinsipál 496, feto 22, mane 474. Ajente 708, feto 44, mane 664.

Nune’e, hosi númeru totál membru ne’ebé oras-ne’e iha instituisaun PNTL, sura hosi deviza komisáriu tun to’o Ajente sira, totál hamutuk 4.089, feto 612, mane 3.477.

Jornalista: Rogério Cárceres

Advertisement
Kontinua Le'e
Advertisement
Hakarak Hato'o Komentariu?

Husik Hela Komentariu

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Defeza & Seguransa

Membru PNTL ho F-FDTL Ne’ebé Viola Lei Kódigu Estrada Sei Simu Konsekuénsia

Published

on

Hatutan.com, (22 Abríl 2024), Díli-Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) liuhosi Departamentu Tránzitu Nasionál (DTN) sei aplika sansaun administrativa bá membru PNTL ho membru FALINTIL-Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL)  ne’ebé viola Lei Númeru 03/2006, kona-bá Kódigu Estrada durante halo sirkulasaun iha territóriu nasionál.

(more…)

Kontinua Le'e

Defeza & Seguransa

Forsa Konjunta Preende Tabaku Pohon Sagu Kaixa 320 iha Tasi-Tolu

Published

on

Hatutan.com, (19 Abríl 2024), Díli—Forsa konjunta kompostu hosi Polisia Nasionál Timor-Leste (PNTL) liuhosi Departamentu Investigasaun Kriminál (DIK), Servisu Informasaun Polisia (SIP), FALINTIL Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL) liuhosi Unidade FALINTIL (UF) no Servisu Nasionál Intelijénsia (SNI), halo apreensaun bá evidénsia tabaku ho marka Pohon Sagu hamutuk kaixa 320 iha área Tasi-tolu, Díli.

(more…)

Kontinua Le'e

Defeza & Seguransa

Komandu PNTL Distribui Karreta 47 bá Munisípiu no Unidade Sira

Published

on

Hatutan.com, (18 Abríl 2024), Díli—Komandu Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) iha Kinta 18 Abríl distribui tán karreta unidade hamutuk 47 bá komandu munisípiu 12, Rejiaun Administrativa Espesiál Oecusse Ambeno (RAEOA), Unidade Espesiál Polísia (UEP), Unidade Polísia Marítima (UPM) ho Unidade Patrullamentu Fronteira (UPF).

(more…)

Kontinua Le'e

Trending