Nasionál
Ritu Missa Ordenasaun Epískopal Dom Leandro Maria Alves
Published
10 months agoon
DIOCESE DE BAUCAU, CELEBRAÇÃO EUCARÍSTICA E ORDENAÇÃO EPISCOPAL, DOM LEANDRO MARIA ALVES
- Estando tudo devidamente preparado, organiza-se a procissão através da igreja em direcção ao altar, na forma do costume. Um diácono leva o livro dos Evangelhos, que será utilizado na Missa e na Ordenação; a seguir vão outros diáconos, se estiverem presentes; depois os presbíteros concelebrantes e, depois deles, o eleito, entre os presbíteros que lhe assistem; a seguir os Bispos ordenantes; por fim o Bispo ordenante principal e um pouco atrás dele os seus dois diáconos assistentes. Ao chegarem ao altar, depois de fazerem a devida reverência, todos se dirigem para os seus respectivos lugares. Todavia, ter-se-á o cuidado de mostrar claramente a distinção entre Bispos e presbíteros, até pela disposição dos lugares.
Entretanto canta-se a antífona de entrada com o respectivo salmo, ou outro cântico apropriado.
- Os ritos iniciais e a liturgia da palavra até ao Evangelho inclusive, fazem-se como de costume.
- Se o Bispo for ordenado na sua igreja catedral, após a saudação ao povo, um dos diáconos ou um dos presbíteros concelebrantes apresenta as Cartas Apostólicas ao Colégio dos consultores, na presença do chanceler da Cúria, o qual exara a respectiva acta. Depois, sobe ao ambão e lê as referidas Cartas, que todos escutam sentados; no fim, aclamam, dizendo: Graças a Deus ou outra aclamação adequada. Nas dioceses recentemente criadas, a comunicação das referidas Cartas é feita ao clero e ao povo reunidos na igreja catedral, e a acta é exarada pelo presbítero mais antigo de entre os presbíteros presentes.
- Após a leitura do Evangelho, o diácono coloca de novo reverentemente sobre o altar o livro dos Evangelhos, que aí ficará até ao momento de ser imposto sobre a cabeça do Ordenado.
CURRICULUM VITAE
Padre Leandro Maria Alves
Naran : Pe. Leandro Maria Alves
Moris iha : Ermera iha loron 10 fulan Maio tinan 1974
Familia : Padre Leandro Maria Alves, oan ba datolu hosi senhora Maria Santina da Costa Tilman no senhor Graciano Alves. Maun alin hamutuk 14 hanesan tuir mai:
- Maria Alves (matebian)
- Pedro Alves (matebian)
- Padre Leandro Maria Alves
- Cidalia Tilman Alves (kaben-na’in)
- Graciana Tilman Alves (kaben-na’in)
- Valentino Tilman Alves
- Bebé Alves (matebian)
- Noé Graciano Tilman Alves
- João Alves (matebian)
- Francisca Alves (matebian)
- Flora Santina Tilman Alves (kaben-na’in)
- Gregório Tilman Alves
- Mariana Beatriz Tilman Alves (kaben-na’in)
- Joana Paula Tilman Alves (kaben-na’in)
Hori ki’ik kedas hela ho avos maternos iha Ermera tuan.
ESTUDOS
1981- 1987 : Sekolah Dasar Negeri 2 Gleno – Ermera
1987-1990 : SMPK Imaculada Conceição Ermera
1990-1993 : SMAK St. Yosep Dili
1993-1994 : Ano Propedéutico
1994-1995 : Ano Espiritualidade São João Maria Vianey – Dare
1995-1998 : Faculdade de Filosofia e Teologia da Universitas Katolik Widya Mandira – Kupang (SAG).
1999-2001 : Ano pastoral no Seminário Menor Balide
2001-2004 : Estudo de Teologia no Instituto Superior de São Tomas Aquino Évora Faculdade de Teologia da Universidade Católica Portuguesa.
2014-2017 : Licenciado em Teologia Dogmática na Universidade Pontifício Urbaniana – Roma.
ORDEM SACRA
2005 : Ordenação Diaconal
2006 : Ordenação Sacerdotal, 8 de Dezembro.
SERVIÇOS
2004-2005 : Pastoral iha Paróquia Turiscai.
2006-2007 : Vigário Paroquial da Sé Catedral.
2008-2011 : Perfeito da disciplina no Seminário Maior de São Pedro
e São Paulo, Fatumeta.
2009-2014 : Diretor da Fundação de São Paulo da Diocese de Dili.
2009-2014 : Diretor Executivo de CONECTIL.
2010-2012 : Secretário do Conselho Presbiteral da Diocese de Dili.
2011-2014 : Reitor do Seminário Menor de Nossa senhora de Fátima – Balide.
2011-2014 : Diretor da escola Secundária Católica de Nossa Senhora de Fatima –Balide.
2017-2018 : Vigário paroquial da paróquia de Catedral, Dili.
2018-2023 : Secretário executivo da Conferência Episcopal Timorense (CET).
2023 : Pároco da paróquia de Catedral, Dili.
INTRODUÇÃO
Maun-alin no feton sira!
Ohin Timor Leste tomak haksolok tamba Na’i Maromak hili nia oan mane ida tan hodi entrega knaar boot Na’i Maromak Nia reino, nudar bibi atan hodi bali Na’i Nia bibi sira iha Diocese Baucau. Ksolok boot nebé ohin Timor oan tomak sente no orgulho, Na’i Maromak haraik liu hosi Diocese Baucau, nebé liu ona tinan ida ho balu mak Kreda no sarani tomak titu bibi atan foun hodi hatutan knaar santo nebe maktoban Dom Basílio do Nascimento, Bispo ba dala uluk Diocese Baucau nian husik hela. Ita nia ksolok sei hato’o de’it ho lia fuan “Obrigado Na’i”, no ita nia oração hasa’e ba Na’i hodi promete atu lao hamutuk ho ita nia Bispo foun, iha Na’i Nia reino ida ne’e ho ita nia identidade rasik, liu-liu nudar sarani nebé hetan ona Bispo foun, ita sei hafoun mos ita nia fiar no ita nia moris. Ho espírito Liturgia ohin nian, mai ita hananu ho harohan.
RITOS INICIAIS
Celebrante : Hodi Padre, hodi Filho, hodi Espírito Santo sira Naran,
Todos : Amen.
Celebrante : Na’i Jesus Cristo Nia graça, Aman Maromak nia domin
hamutuk iha Espírito Santo, horik ho imi.
Todos : Rahun-di’ak ba Maromak be halibur ita, iha Cristo nia domin.
Celebrante : Maun-alin no feton sira,
atu hala’o loloos mistério santo sira,
hanoin lai katak ita ema maksalak.
Confessa ita sala
Todos : Ha’u confessa ba Maromak Kbiit-tomak na’in
no ba imi maun-alin no feton sira,
katak ha’u sala fila-fila,
hodi hanoin no hateten,
hodi hahalok no la hala’o ha’u knaar,
ha’u sala, ha’u sala tebes duni.
Tan ne’e, ha’u husu ba Santa Maria, Virgem nafatin,
ba Anjo no Santo sira hotu,
no mos ba imi, maun-alin no feton sira,
atu harohan ba Maromak, ita Na’in, mai ha’u.
Celebrante : Maromak kbiit-tomak Na’in,
Sadi’a ita ba, perdua ita salan,
lori ita ba moris rohan-laek.
Todos : Amen.
KIRYE
Kyrie Eleison;
Christe Eleison;
Kyrie Eleison.
GLORIA
Glória in excélsis Deo
Et in terra pax homínibus bonæ voluntátis.
Laudámus te,
benedícimus te,
adorámus te,
glorificámus te,
grátias ágimus tibi propter magnam glóriam tuam,
Dómine Deus, Rex cæléstis,
Deus Pater omnípotens.
Dómine Filii Unigénite, Iesu Christe,
Dómine Deus, Agnus Dei, Fílius Patris,
qui tollis peccáta mundi, miserére nobis;
qui tollis peccáta mundi,
súscipe deprecatiónem nostram.
Qui sedes ad déxteram Patris, miserére nobis.
Quóniam tu solus Sanctus, tu solus Dóminus,
tu solus Altíssimus,
Iesu Christe, cum Sancto Spíritu
in glória Dei Patris.
Amen.
ORAÇÃO COLECTA
Terminando o hino, o Bispo Ordenante principal, de mãos juntas, diz:
Mai ita harohan:
Maromak hun no rohan-laek, kbiit-na’in,
hodi kmanek wa’in basuk Ita graça nian,
ohin Ita-Boot hakara tau iha Kreda Diocese Baucau nia oin Ita atan na’ilulik Leandro Maria Alves;
haraik tulun ba nia
atu nia halo didi’ak knaar bispo siran
no tuir nafatin Ita hakaran iha buat hotu,
hodi ukun povo be saran ona ba nia
ho liafuan no hahalok banati.
Hodi ami Na’in Jesus Cristo,
Ita Oan be Maromak ho Ita, hamutuk iha Espírito Santo.
Todos : Amen.
LITURGIA DA PALAVRA
1ᵃ LEITURA Ex. 11, 10-12,14
Lia hosi Livro Éxodo
Iha loron hirak nebá, Moisés ho Aarão halo buat foun barak iha Faraó nia oin. Maibé Maromak hatoos nia fuan hodi la husik Israel oan sira sai hosi nia liman. Nune’e, Na’i dehan ba Moisés ho Aarão iha Rai Egipto: “Fulan ida ne’e, sai ba imi, fulan ba dala uluk fulan hotu nian; imi halo fulan ida ne’e sai fulan ba dala uluk tinan ida nian. Imi fo hatene ba povo Israel, hodi dehan: Iha loron sanulu fulan ne’e nian, família ida-idak buka bibi-malae ida, uma ida bibi ida. Família ki’ik karik, la bele han hotu bibi ida, sei libur-an hamutuk ho família seluk nebé hela besik nia tuir número ema nian. Imi sura kedas ema na’in hira mak bele han bibi ida. Sei hili bibi oan aman tinan ida nian, nebé laiha aat buat ida. Imi bele hili bibi malae eh bibi timur. Imi sei hein to’o loron sanulu resin haat fulan ne’e nian; to’o loron ne’e, família ida-idak sei oho bibi oan ne’e iha loro-kraik ne’e kedas: Hasai nia ran uitoan hodi tada odamatan uma nian nebé hodi han bibi ne’e. Bibi ne’e imi sei han hotu kedas iha kalan ne’e. Na’an tunu de’it, han ho du’ut moruk ho pão la tau fermento. Imi sei la han na’an ne’e matak eh te’in ho wee, maibé tunu de’it iha ahi ho ulun, ain no baluk sira hotu. Imi la bele husik baluk ruma ba loron aban; baluk ruma hela karik sunu mutuk hotu kedas. Imi sei han nune’e: Kesi futu-kabun iha knotak, tau sandálias iha ain no kaer ai-tonka iha liman. Imi sei han lalais, basá, ne’e Na’i nia Páscoa. Iha kalan ne’e kedas, Ha’u sei liu iha rai tomak Egipto nian; Ha’u sei oho hotu ema Egipto nia oan mane kawa’ik sira, no balada oan aman kawa’ik sira, no balada oan aman kawa’ik sira. Ha’u sei fo castigo ba Egipto sira nia maromak, basá, Ha’u rasik, mesak de’it mak Na’i. Ran nebé kose iha odamatan uma nian nebé imi hela ba, nu’udar sinal ida. Wainhira Ha’u haré hetan ran ne’e, Ha’u sei liu de’it, susar sei la kona imi be iha uma laran ne’e, wainhira Ha’u oho ema sira iha rai Egipto. Loron ne’e, loron boot ba imi; imi sei hanoin nafatin loron ne’e hodi celebra festa atu hahí Na’i. Imi nia oan no bei-oan sira sei halo mos festa ne’e nu’udar lei ba nafatin.
Na’i nia Futar-Lia.
Todos : Agradece ba Maromak.
Salmo Responsorial Slm. 115 (116), 12-13, 15-16bc, 17-18
Ref. Ha’u sei foti cálice maksoin nian,
hodi bolu Na’i nia naran.
Oinsa ha’u sei agradece Na’i,
tan buat hotu nebé Nia halo mai ha’u?
Ha’u sei foti cálice maksoin nian,
hodi bolu Na’i nia naran.
Iha Na’i Futar-Oin, folin tebes duni
Ninia belun sira nia mate.
Na’i, ha’u Ita atan, Ita atan feto nia oan,
Ita silu tohar ha’u besi-dadur.
Ha’u sei hasa’e ba Ita karan-mutun hahí nian,
hodi bolu Ita naran,
Ha’u sei halo tuir duni ha’u lia-hakotu ba Na’i,
iha povo hotu nia oin.
2ᵃ LEITURA Act. 10, 34-43
Lia hosi Livro haktuir Apóstolo sira nia hahalok.
Iha loron hirak nebá, Pedro hamriik, ko’alia nune’e: “Liu tiha João Batista nia Batismo imi hatene ona sa los mak mosu iha rai Judeia tomak, hahú hosi Galileia: Maromak halo Espírito Santo tun ba Jesus Nazaré hodi haraik kbiit wa’in ba Nia. Jesus Nazaré la’o lemo rai hodi halo di’ak no fo matenek oi-oin ba ema hot-hotu nebé moris hela iha diabo nia liman tan Nia ho Maromak la’o hamutuk. Ami hirak ne’e, Jesus Nazaré nia sasin: Ami fo lia sasin konaba Jesus Nazaré Nia hahalok iha rai Judeia, iha Jerusalem. Ami fo lia sasin katak ema sira hedi mate Nia iha Cruz. Maibé, Maromak haraik ba Nia moris-hi’as, liu de’it loron tolu. Maromak haraik mos, Nia atu mosu, la’os ba ema tomak, maibé ba sasin sira nebé Maromak fihir kedas hori uluk, katak mosu de’it mai ami, ami nebé han-hemu hamutuk ho Nia, wainhira Nia moris-hi’as tiha. Jesus haruka ami hanorin Lia-Foun ba povo; Nia haruka mos ami, atu fo hatene katak Maromak foti duni Nia, nu’udar ema mate no ema moris sira nia tesilia-na’in. Lia hotu nebé Profeta sira fo tadak konaba Jesus mak ida ne’e: Tan Jesus nia naran, ema hot-hotu nebé fiar Nia, hetan duni perdão ba sira salan”.
Na’i nia Futar-Lia.
Todos : Agradece ba Maromak.
PROCLAMAÇÃO DO EVANGELHO
Ref: Aleluia, Aleluia!
Imi ba hanorin nação hot-hotu,
sarani sira, hodi Aman,
hodi Oan no hodi Espírito Santo sira Naran.
Diácono : Na’i horik ho imi
Todos : Horik mos ho ita
EVANGELHO Mat. 28, 11-20 (16-20)
Diácono : Na’i Jesus Cristo nia evangelho
tuir s. Mateus
Todos : Na’i, Glória ba Ita.
Iha tempo nebá, Escolante na’in sanulu resin ida la’o ba Galileia, ba foho-oan nebé uluk Jesus hatudu. Wainhira sira haré Nia, sira tuku-tuur ba rai hodi adora Nia; maibé sira laduun fiar. Jesus ba besik sira hodi dehan: “Kbiit iha Lalehan no rai fo tomak mai Ha’u. Ne’e duni, imi ba hanorin nação hot-hotu, sarani sira, hodi Aman, hodi Oan no hodi Espírito Santo sira Naran, no hanorin sira hodi halo tuir buat hirak hotu nebé Ha’u haruka. Ha’u horik ho imi nafatin, to’o tempo nia rohan.”
Lia Maksoin.
Todos : Cristo, ami hahí Ita.
Comentário:
Maluk sarani sira, tuir mai ita tama iha Rito Ordenação ba Bispo foun Padre Leandro Maria Alves. Ita hotu sei hakmatek no acompanha ho oração iha celebração santa ida ne’e.
ORDENAÇÃO DO BISPO
- Proclamando o Evangelho, começa a Ordenação do Bispo. Estando todos de pé, canta-se o hino Veni Creator Spiritus, ou outro hino apropriado, segundo os costumes locais.
1. Veni Lumen Cordium Veni Sancte Spiritus 2. Veni Lumen Cordium Veni Sancte Spiritus 3. Veni Lumen Cordium Advertisement
Veni Sancte Spiritus.
|
Veni, Lumen Cordium
- Depois, o Bispo ordenante principal e os outros Bispos ordenantes aproximam-se, se for necesário, das sedes preparadas, e sentam-se, de mitra.
——————————————————————————————————————-
APRESENTAÇÃO DO ELEITO
- O Eleito é conduzido, pelos presbíteros que lhe assistem, à presença do Bispo ordenante principal, e faz-lhe reverência.
- Um dos Presbíteros assistentes do candidato dirige-se ao Bispo Ordenante principal com estas Palavras:
Reverendíssimo Padre:
Santa Kreda Diocese Baucau
husu ita atu ordena ba Bispo,
na’ilulik Leandro Maria Alves.
O Bispo Ordenante principal interroga-o, dizendo:
Imi iha mandato Apostólico?
Aquele responde:
Ami iha.
O Bispo ordenante principal:
Lê ba!
——————————————————————————————————————-
FRANCISCO BISPO, MAROMAK NIA ATAN SIRA NIA ATAN
Ba oan doben LEANDRO MARIA ALVES, hosi Clero Dili nian, to’o oras ne’e dau-daun, Pároco Catedral nian no Secretário Conferência Episcopal Timor-Leste nian, nebé hili ona ba Bispo Diocese Baucau,
SAÚDE NO BÊNÇÃO.
Na’i Jesus hatudu tiha ona Maromak nia domin boot ba ema sira wainhira iha fase ain Maromak halo nia-An rasik ba ema sira nia atan, hodi hatudu nune’e sentido sarani moris nian. Nia hamamuk tiha-An rasik, hodi halo nia-An fali ba Atan (Fil. 2, 7), no fo mai ita banati ida atu, nu’udar Nia halo uluk mai ita, ita mos bele halo tuir (Jo 13, 15).
Wainhira haré katak ami nia solicitude pastoral mak serviço tau-matan ba Igreja Universal, ami fila ami nia hanoin ho domin aman nian ba necessidade espiritual sira comunidade eclesial Baucau nian, nebé, hafoin sira nia Bispo ikus-maun-alin doben Basílio do Nascimento-mate tiha, hein lerek Bibi-atan foun no mata-dalan ba Diocese nia moris.
Tan ne’e, Ami hanoin kona ba o, oan doben, nebé nabilan iha fiar metin, lala’ok moris nakonu ho virtude sira, prudência, devoção no doutrina loos. Nune’e, rona tiha opinião di’ak husi Dicastério Evangelização nian ho ami nia Autoriedade Apostólica, ami fihir no foti o ba
BISPO DIOCESE BAUCAU NIAN
ho direito no dever sira tomak, nebé prevê nanis ona.
O sei halo profissão da fé tuir norma sira ritual nian no mos o sei haklaken juramento fidelidade nian mai ami no ba ami nia saseluk sira tuir fórmula sira nebé estabelece nanis. Konaba ordenação episcopal, o bele simu iha naran fatin ida do’ok husi cidade Roma no hosi Bispo católico naran ida tuir norma sira Liturgia nian.
Ami hakarak o fo hatene-sai ami nia decreto ida ne’e ba Clero no ba povo tomak Diocese Baucau nian, nebé sei simu o nu’udar mestre doutrina nian, Na’ilulik culto sagrado no ministro be haraik-an comunidade nian. Ami reza ba Na’i Maromak atu, ho harohan da’et rahun kmanek Virgem Maria no Santo António Lisboa nian, haraik tulun halo o tau-matan, ho laran-kmaan, ba klamar sira, halo caridade ba ema kiak sira no fo tulun ba sarani hot-hotu iha dalan espiritual ho laran-luak nakonu ho hahalok kmanek sira.
Fo sai iha Roma, iha Laterão, iha loron 26 fulan Abril, tinan Na’i nian 2023, tinan sanulu resin ida ami nia ukun nu’udar Papa.
FRANCISCO PP
Então lé-se o mandato, estando todos sentados. No fim de lido, todos exprimem o seu assentimento à eleição do Bispo, dizendo:
Agradece ba Maromak.
HOMÍLIA
O Bispo ordenante principal faz a homilia.
PROMESSA DO ELEITO
- Terminada a alocução, o Eleito levanta-se permanece de pé, diante do Bispo ordenante principal que o interroga com estas palavras:
Hakerek nanis ona iha regra antiga
Santo Padre sira nian katak,
iha povo sira oin,
sei husu ida nebé mak
atu ordena ba Bispo,
konaba ninia propósito
atu cuidado fiar no
atu hala’o ninia ministério.
Ne’e duni, alin doben,
o hakarak saran o nia-an to’o mate,
ba ministério episcopal
nebé ami simu hosi Apóstolo sira
no liu hosi ami nia tula-liman,
nebé sei hatutan ba o,
ho graça Espírito Santo nian?
O eleito responde:
Ha’u hakara!
O Bispo ordenante principal:
O hakara haklaken Cristo nia Evangelho,
ho fidelidade no constância?
O eleito:
Ha’u hakara!
O Bispo ordenante principal:
O hakara cuidado didi’ak,
halo tomak no moos nafatin
depósito fiar nian,
hanesan Kreda simu ona
hosi Apóstolo sira,
hodi rai nafatin iha Kreda
no iha fatin hot-hotu?
O eleito:
Ha’u hakara!
O Bispo ordenante principal:
O hakara harí Kreda, Cristo nia Isin-Lolon,
hodi horik nafatin iha ninia unidade
ho Ordem Bispo sira,
tuir Apóstolo São Pedro nia saseluk nia ukun?
O eleito:
Ha’u hakara!
O Bispo ordenante principal:
O hakara obedece nafatin
ba Apóstolo São Pedro nia saseluk?
O eleito:
Ha’u hakara!
O Bispo ordenante principal:
O hakara, ho domin aman nian,
ho o nia na’ilulik no diácono sira nia tulun,
tau-matan didi’ak ba Maromak nia povo,
lori sira liu hosi dalan maksoin?
O eleito:
Ha’u hakara!
O Bispo ordenante principal:
O hakara, hodi Na’i nia Naran,
hatudu laran-di’ak no laran-luak
ba kiak sira,
ba sira be husik hela sira fatin,
no sira hotu be kuran?
O eleito:
Ha’u hakara!
O Bispo ordenante principal:
O hakara, hanesan Cristo Bibi-Atan Di’ak,
buka bibi sira be namkari,
hodi hesi sira ba Na’i nia bibi-luhan?
O eleito:
Ha’u hakara!
O Bispo ordenante principal:
O hakara harohan nafatin ba Maromak,
Aman kbiit-tomak-na’in,
hodi husu tulun ba povo santo,
hala’o tuir loloos
knaar na’ilulik-boot-liu-hotu nian?
O eleito:
Ho Maromak nia tulun, ha’u hakara!
O Bispo ordenante principal:
Maromak lori to’o rohan ba,
kmanek nebé hahú ona iha o.
SÚPLICA LITÂNICA
(Ladainha dos Santos)
- Depois os Bispos depõem a mitra e todos se levantam. O Bispo ordenante principal, de pé, de mãos juntos, voltado para povo, convida à oração:
Maun-alin no feton doben sira,
mai ita harohan atu
Maromak bele-buat-tomak nia laran-di’ak,
nebé ho matenek tau-matan ba ninia Kreda nia di’ak,
haraik graça wa’in
ba ida be Nia hili ona.
- Em seguida, o eleito prostrar-se por terra e cantam-se as ladainhas, às quais todos respondem, de pé, nos domingos e durante o tempo pascal; e de joelhos, nos outros dias. Neste caso o diácono diz:
LADAINHA
Diácono:
Ita hotu hakne’ak.
Solistas e assembleia:
Na’i, sadi’a ami Na’i, sadi’a ami
Cristo, sadi’a ami Cristo, sadi’a ami
Na’i, sadi’a ami Na’i, sadi’a ami
Santa Maria Maromak nia Inan harohan mai ami
Santa Maria kreda nia Inan harohan mai ami
Santa Virgem sira Inan harohan mai ami
São Miguel harohan mai ami
Maromak nia Anjo santo sira harohan mai ami
São João Baptista, harohan mai ami
São José, harohan mai ami
São Pedro no São Paulo harohan mai ami
Santo André, harohan mai ami
São Tiago, harohan mai ami
São João Evangelista harohan mai ami
São Tomé, harohan mai ami
São Tiago, harohan mai ami
São Filipe, harohan mai ami
São Bartolomeu, harohan mai ami
São Mateus, harohan mai ami
São Simão, harohan mai ami
São Tadeu, harohan mai ami
São Matias, harohan mai ami
Santa Maria Madalena, harohan mai ami
Santo Estêvão, harohan mai ami
Santo Inácio de Antioquia, harohan mai ami
São Lourenço, harohan mai ami
Santa Perpétua e Santa Felicidade, harohan mai ami
Santa Inês, harohan mai ami
São Gregório, harohan mai ami
Santo Agostinho, harohan mai ami
Santo Atanásio, harohan mai ami
São Basílio, harohan mai ami
São Martinho, harohan mai ami
São Bento, harohan mai ami
São Francisco no São Domingos, harohan mai ami
São Francisco Xavier, harohan mai ami
São João Maria Vianney, harohan mai ami
Santa Catarina de Sena, harohan mai ami
Santa Teresa de Jesus, harohan mai ami
Santo António de Lisboa, harohan mai ami
São João Bosco, harohan mai ami
Santa Madalena de Canossa harohan mai ami
São João Paulo II harohan mai ami
São Leandro harohan mai ami
Maromak nia Santo no Santa sira hotu harohan mai ami
Na’i laran-luak Na’i, sadi’a ami
Hasai ami hosi aat Na’i, sadi’a ami
Kasu ami salan Na’i, sadi’a ami
Hosi mate aat Na’i, sadi’a ami
Hodi Ita nia halo-An ba Ema Na’i, sadi’a ami
Hodi Ita nia terus no moris-hi’as Na’i, sadi’a ami
Hodi Espírito Santo nia tulun Na’i, sadi’a ami
Mai Ami ema maksalak Na’i, rona ami
Ukun no tahan santa Kreda Na’i, rona ami
Tulun Santo Padre no Na’i-ulun sira
Santa Kreda nian iha knaar santo Na’i, rona ami
Haraik bênção ba ida nebé Ita-Boot fihir ona Na’i, rona ami
Haraik bênção, hodi halo Santo ema ida ne’e,
nebé Ita-Boot fihir ona Na’i, rona ami
Haraik bênção, halo Santo no halulik ema ida ne’e,
nebé Ita-Boot fihir ona Na’i, rona ami
Haraik dame atu povo sira hotu dame malu Na’i, rona ami
Hatudu Ita futar laran-luak ba sira hotu be hetan susar Na’i, rona ami
Haksolok ami, tulun ami hala’o nafatin Ita knaar santo Na’i, rona ami
Jesus, Maromak moris nia Oan. Na’i, rona ami
Cristo, rona ami Cristo, rona ami
Cristo, simu ami Cristo, simu ami.
- Terminado o canto das ladainhas, O Bispo Ordenante principal, de pé, de braços abertos diz:
Na’i, ami nia Maromak:
rona netik ami nia harohan:
hasuli ba Ita atan ida ne’e,
graça tomak na’ilulik nian,
haraik Ita kbiit bênção nian ba nia.
Hodi ami Na’i Jesus Cristo, Ita Oan,
be moris no ukun ho Ita, hamutuk iha Espírito Santo,
Maromak tinan ba tinan nafatin.
Todos:
Amen.
O Diacono, se antes convidou ajoelhar, diz:
Hamriik ba.
E todos se levantam.
IMPOSIÇÃO DAS MÃOS E ORAÇÃO DE ORDENAÇÃO
- O eleito levanta-se, aproxima-se do Bispo ordenante principal que está de pé, com a mitra, e ajoelha diante dele.
- O Bipso ordenante principal impõe as mãos sobrea cabeça do eleito, sem dizer nada. Seguidamente, todos os Bispos se aproximam um por um, e impõe as mãos ao eleito sem dizer nada. Terminada a imposição das mãos, os Bispos ficam junto do Bispo ordenante principal até ao fim da Oração de Ordenação, mas de modo que a acção litúrgica possa ser facilmente vista pelos fiéis.
- Então o Bispo ordenante principal recebe o livro dos Evangelhos de um dos diáconos e coloca-o aberto a cabeça do eleito, dois diáconos, de pé, um à direita e outro à esquerda do eleito, sustentam o livro dos Evangelhos sobre a cabeça do eleito até ao fim da Oração de Ordenação.
- O Bispo ordenante principal, sem mitra, tendo a seu lado os outros Bispos ordenantes, também sem mitra e diante de si o eleito, de joelhos, profere, de braços abertos, a Oração de Ordenação:
Na’i Maromak,
ami Na’i Jesus Cristo nia Aman,
Aman laran-luak rohan-laek,
Maromak ksolok hot-hotu nian:
Ita be horik iha Lalehan,
no haré ba ki’ik sira,
Ita hatene nanis buat hot-hotu
molok sira iha.
Hodi Ita futar-liafuan
no Ita rahun-kmanek,
Ita-Boot harí Kreda
ho ninia ukun-fuan sira;
hori uluk kedas,
tinan ba tinan Ita-Boot fihir nanis
ema di’ak sira
nebé moris hosi Abraão;
Ita-Boot harí
no foti na’i ulun no na’ilulik sira,
no la husik knaar sira mamuk lerek
iha Ita fatin Santo;
no hori mundo hahú,
Ita-Boot hakara
ema sira be Ita rasik hili,
haliban Ita.
A parte da Oração que se segue é proferida por todos os Bispos ordenantes, de mãos juntas, em voz baixa, para se ouvir claramente a voz do Bispo ordenante principal:
Oras ne’e,
haraik ba ida be Ita-Boot hili tiha ona,
kbiit nebé mai hosi Ita,
Espírito ukun nian
nebé Ita-Boot fo ona
ba Ita Oan Doben Jesus Cristo,
kbiit nebé Nia haraik ba rahun-kmanek Apóstolo sira,
be harí Igreja iha mundo tomak
nu’udar Ita kadunan santo,
ba glória no hahí Ita nia Futar-naran.
Continua só o Bispo Ordenante principal:
Aman Santo,
Ita-Boot be hatene ema sira laran,
tulun Ita atan be Ita-Boot hili ona
ba knaar Bispo nian,
atu tau-matan didi’ak
ba Ita nia povo santo,
hala’o loloos knaar na’ilulik boot
iha Ita Futar-Oin
hodi serbí Ita kalan loron;
nune’e ida be hili ona
bele hetan nafatin Ita laran-luak,
hodi hasa’e ba Ita,
rahun-kmanek sira Ita Santa Kreda nian.
Haraik tulun,
atu, hodi kbiit Espírito na’ilulik boot nian,
nia hetan kbiit atu perdua salan sira,
tuir Ita ukun haruka,
nia bele fahe knaar sira Kreda nian tuir Ita hakaran,
nia bele halakon buat hotu nebé dadur tan salan,
ho kbiit nebé Ita-Boot haraik
ba rahun-kmanek Apóstolo sira.
Na’i, halo nia monu ba Ita laran,
hodi laran-kmaus no laran-moos,
atu hasa’e ninia moris nu’udar karan ba Ita,
hodi Ita Oan, Jesus Cristo
tan Nia mai hasa’e ba Ita
hahí, ukun no glória
hamutuk ho Espírito Santo,
iha santa Kreda, tinan ba tinan nafatin.
Todos:
Amen.
- Terminada a Oração de Ordenação, os diáconos retiram o livro dos Evangelhos que sustentavam sobre a cabeça do Ordenado, e um dos diáconos segura-o até ser entregue ao Ordenado. Todos se sentam. O Bispo Ordenante principal e os outros Bispos ordenantes põem a mitra.
UNÇÃO DA CABEÇA E ENTREGA DO LIVRO DOS EVANGELHOS E DAS INSÍGNIAS
- O Bispo ordenante principal põe o gremial de linho, recebe do Diácono a âmbula do santo crisma e unge a cabeça do Ordenado, ajoelhado diante de sí, dizendo:
Maromak be halo ona o hola parte
iha Na’ilulik boot Cristo nian,
hasuli iha o leten Mina-morin kuta ksolok nian,
tulun no hakmanek o nia-an ho kmanek bênção nian.
A seguir o Bispo Ordenante principal lava as mãos.
- O Bispo Ordenante principal recebe do Diácono o Livro dos Evangelhos e entrega-o ao Ordenado, dizendo:
Simu Evangelho ba,
no haklaken
Maromak Futar-Liafuan
ho paciência tomak no doutrina.
O Diácono retoma o livro dos Evangelhos e coloca-o no seu lugar.
- O Bispo Ordenante principal mete o anel no dedo anelar da mão direita do Ordenado, dizendo:
Simu kadeli ne’e,
tadak fidelidade nian;
fo laran tomak ba Kreda,
tau-matan ba nia nu’udar Maromak nia kaben santa.
- A seguir o Bispo principal impõe a mitra do Ordenado, dizendo:
Simu mitra ne’e,
no halo nabilan iha o, roman moris santo nian,
atu wainhira Liurai-Oan Bibi-atan sira nian mosu mai
o bele so’i simu prémio la nahas glória nian.
- Finalmente, entrega ao Ordenado o báculo pastoral, dizendo:
Simu báculo ne’e,
tadak knaar bibi-atan nian,
no tau-matan ba bibi sira hotu
tan Espírito Santo foti o nu’udar Bispo
atu bali Kreda Maromak nian.
- Todos se levantam. Se a Ordenação tiver sido feita na Igreja própria do Ordenado, o Bispo ordenante principal convida-o a sentar-se na cátedra, e o próprio Bispo ordenante senta-se à direita do Ordenante.
Mas se o Bispo for ordenado fora de Igreja própria, o Bispo ordenante principal convida-o a sentar-se no primeiro lugar entre os Bispos concelebrantes.
- 24. Por fim, o Ordenado depõe o báculo, levanta-se e recebe do Bispo ordenante principal e de todos os outros Bispos o ósculo da paz.
- Entretanto, até no fim destes ritos pode cantar-se a antifona: Ide por todo o mundo, (aleluia), ensinai todas as gentes, (aleluia).
Com o salmo 95 (96), ou outro cântico do mesmo género que convenha à antifona, particularmente quando o Salmo 95 (96) tiver sido cantado como salmo responsorial na liturgia da palavra.
LITURGIA EUCARÍSTICA
- Terminada a Oração Universal, canta-se o CÂNTICO DO OFERTÓRIO.
Entretanto, os ministros colocam no altar o corporal, o sanguinho, o cálice e o Missal.
- Convém que os fieis manifestem a sua participação, apresentando o pão e vinho para a celebração da Eucaristia, e mesmo outros dons para ocorrer às necessidades da Igreja e dos pobres.
- O sacerdote, junto do altar, toma a patena com o pão e, elevando-a um pouco acima do altar, diz em silêncio:
Na’i, lalehan no rai-tomak nia Maromak,
rahun-di’ak ba Ita,
tanba pão ami simu ona hosi Ita laran-di’ak,
mai hosi rai, hosi ema kolen,
nebé ami hasa’e ba Ita
atu bele nakfilak ba Pão moris mai ami.
Em seguida, depõe a patena com o pão sobre o corporal.
Se não houver cântico de ofertório, o sacerdote pode proferir estas palavras em voz alta. No fim o povo pode aclamar:
Rahun-di’ak nafatin ba Maromak.
- O diácono ou o sacerdote de’ita vinho e um pouco de água no cálice, dizendo em silêncio:
Hodi mistério wee no tua ne’e
ami bele hola-parte iha moris-hun-maromak nian,
hosi Ida nebé hola moris-hun-ema.
- Em seguida, o sacerdote toma o cálice e, elevando-o um pouco acima do altar, diz em silêncio:
Na’i, lalehan no rai-tomak nia Maromak,
rahun-di’ak ba Ita
tanba tua ami simu hosi Ita laran-di’ak,
mai hosi uvas, hosi ema kolen,
ami hasa’e ba Ita
atu bele nakfila ba Tua maksoin mai ami.
Em seguida, depõe o cálice sobre o corporal.
Se não houver cântico do ofertório, o sacerdote pode proferir estas palavras em voz alta. No fim o povo pode aclamar:
Rahun-di’ak nafatin ba Maromak.
- A seguir, o sacerdote inclina-se e diz em silêncio:
Ho haraik-an no hakribi salan,
Na’i, simu ami ba.
nune’e, ami nia karan-mutun
bele monu ba Ita Futar-Oin.
- Depois, eventualmente, incensa as oblatas e o altar. A seguir, o diácono ou o ministro incensa o sacerdote e o povo.
- Em seguida, o sacerdote, estando ao lado do altar, lava as mãos, dizendo em silêncio:
Na’i, fase ha’u hosi aat-hun
no hamoos ha’u hosi ha’u salan.
- Depois, estando ao meio do altar e, voltado para o povo, abrindo e juntando as mãos, diz:
Maun-alin no feton sira, harohan ba
atu Aman Maromak Kbiit-tomak na’in
bele simu karan-mutun ha’un no imi nian.
O povo responde:
Na’i simu netik karan-mutun ne’e hosi o liman
atu hahí no hawelok nia naran,
ba ita nia di’ak no ba santa Kreda hotu nian.
E todos, juntamente com o sacerdote, oram em silêncio durante alguns momentos.
——————————————————————————————————————-
- Em seguida, de braços abertos, o sacerdote diz a ORAÇÃO SOBRE AS OBLATAS. A conclusão da oração sobre as oblatas é como a das colectas.
No fim o povo aclama:
Amen.
ORAÇÃO SOBRE AS OBLATAS
Se o Bispo ordenado preside à liturgia eucarística, diz:
Aman Santo,
simu sacrifício hahí ida ne’e
no hametin knaar nebé ho Ita kbiit
Ita-Boot saran ona mai ha’u,
maski ha’u la so’i.
Hodi ami Na’i Jesus Cristo, Ita Oan, be Maromak ho Ita,
hamutuk iha Espírito Santo.
PREFÁCIO
- Maromak horik ho imi.
- Horik mos ho ita
- Hasa’e imi neon ba Maromak
- Ami hasa’e ona ba Maromak.
- Mai ita agradece Na’i, ita nia Maromak
- Ne’e ita nia knaar, ita maksoin.
Na’i, Aman santo,
Maromak kbiit-na’in, hun no rohan-laek,
agradece Ita nafatin, hosi rai-ulun to’o rai-ikun
ne’e ha’e ami knaar loloos, ami maksoin
hodi Cristo, ami Na’in.
Kuta tiha ho mina Espírito Santo nian,
Ita-Boot harí no foti Ita Oan-mane Mesak
ba Pontífice moruk foun no rohan-laek;
no iha Ita domin rohan-laek
Ita-Boot hakara hala’o nafatin
iha Kreda Ninia sacerdócio Mesak.
Nia la hatais de’it ho sacerdócio liurai nian
nia povo santo tomak,
maibé iha Nia maun-alin sira leet mos,
Nia hili ema sira nebé,
hodi lala’ok tula liman,
hola parte iha Nia knaar santo.
Hodi Nia naran,
sira hafoun karan maksoin emar siran,
hodi hato’o festa-ha páscoa
ba Ita oan sira;
sira ukun Ita povo santo
ho domin nu’u maun-alin,
fo-ha ho liafuan
haberan ho sacramento sira;
Nu’u sasin loos fiar no caridade nian,
sira hakotu lia ho oin-na’in
halo tuir sira knaar,
nu’udar Cristo,
atu saran moris tan Ita
no tan maun-alin no feton sira.
Tan ne’e,
hamutuk ho Anjo no Santo sira hotu,
ami haklaken Ita glória, ho ksolok hananu:
Assembleia canta :
Sanctus, Sanctus, Sanctus
Dominus Deus Sabaoth.
Pleni sunt cæli et terra gloria tua.
Hosanna in excelsis.
Benedictus qui venit in nomine Domini.
Hosanna in excelsis.
ORAÇÃO EUCARÍSTICA III
O celebrante, de braços abertos, diz:
CP :
Na’i, Ita santo tebes duni,
criatura tomak hananu hahí Ita,
basá Ita-Boot haraik moris no halulik buat hotu,
hodi Cristo, ita Oan, ami Na’in,
ho Espirito Santo nia kbiit;
Ita-Boot halibur nafatin ba ita povo ida
nebé, hosi rai-ulun to’o rai-ikun,
hasa’e karan moos-liu ida ba Ita.
Junta as mãos e, estendendo-as sobre as oblatas, diz:
CP e CC : Na’i, ho haraik-an ami husu-harohan ba Ita:
hodi Espírito Santo halulik karan hirak nebé
ami hasa’e ba Ita.
Junta as mãos e, traça o sinal da cruz sobre o pão e sobre o cálice, dizendo:
atu sira nakfila ba Isin no Ran
ami Na’in Jesus Cristo, ita Oan,
junta as mãos.
nebé haruka ami halo-hodi-hanoin mistério hirak ne’e.
Iha kalan molok ema saran Nia ba mate
Toma o pão e, sustentando-o um pouco elevado sobre o altar, continua:
hola tiha pão, haraik benção,
silu-fahe, fo ba nia escolante sira, dehan:
Inclina-se um pouco.
“SIMU BA, HOT-HOTU HA:
NE’E HA’U ISIN,
NEBÉ, TAN IMI, SEI SARAN BA MATE”.
Nune’e mos han kalan hotu tiha,
Toma o cálice e, sustentando-o um pouco elevado sobre o altar, contiua:
Kaer tiha cálice,
agradece tiha,
fo ba nia escolante sira, dehan:
“SIMU BA, HOT-HOTU HEMU,
NE’E CÁLICE HA’U RAN,
RAN ALIANÇA FOUN NO ROHAN-LAEK
NEBÉ, TAN IMI NO TAN EMA HOTU,
SEI NAKFAKAR ATU KASU SALAN.
HALO IDA NE’E HODI HANOIN HA’U.”
CP
Mistério fiar nian
Todos Na’i, ami fo hatene Ita nia mate,
ami haklaken, Ita nia moris-hi’as, Na’i Jesus hi’it-An mai.
CP e CC : Na’i, oras ne’e,
Halo-hodi-hanoin Ita Oan Nia terus-maksoin,
Nia moris-hi’as malalek no ninia hi’it-An ba lalehan,
hein dadaun ninia hi’it-An mai nakonu ho glória,
ami agradece hodi hasa’e ba Ita
karan moris no santo.
Ho laran di’ak haraik matan
ba karan ksolok ita Kreda nian:
hamatan ba karan-mutun
nebé hadame ona ami ho Ita
tulun ba atu, simu tiha Ita Oan Nia Isin no Ran,
nakonu tiha ho Nia Espírito Santo
ami bele sai isin-lolon no espírito ida de’it iha Cristo.
C1
Espirito Santo hakfilak netik ami
nu’u karan ida ba nafatin,
atu ami bele simu limarohan la nahas,
hamutuk ho sira be Ita-Boot hili ona,
ho Virgem Santa Maria Maromak nia Inan,
Nia kaben São José,
rahun-kmanek Apóstolo sira
no Mártir sira nakonu ho glória,
- António no santo sira hotu,
hosi sira nia harohan-daet ami hein nafatin Ita nia tulun.
C2
Na’i, ho karan-mutun dame malu nian ne’e,
haraik maksoin no dame ba rai-klaran tomak;
hametin Ita Kreda iha fiar no caridade,
wainhira sei la’o iha rai ne’e,
hamutuk ho Ita atan Papa Francisco,
ami nia Bispo Leandro,
nebé ohin Ita-Boot foti nu’udar bibi-atan
ba Kreda Diocese Baucau,
[no ha’u, Ita atan folin-laek], Bispo sira hotu,
clero sira no povo hot-hotu be Ita soi ona.
C3
Hanoin Ita atan mane Dom Basilio do Nascimento,
Bispo dala uluk, Diocese Baucau,
nebé Ita-Boot bolu tiha ona ba Ita,
tuir tiha ona Cristo nia ilas iha mate,
ho Cristo hola parte iha moris-hi’as,
wainhira Nia hiit-An mai
halo mate sira hetan moris-hi’as
no hakfilak ami isin mate-atan
ba Ilas Ninia Isin-lolon be nakonu ho glória.
Hanoin mos ami maun-alin no feton matebian sira
no sira hotu nebé mate ona iha Ita domin.
Ho laran-di’ak simu sira iha Ita reino,
iha nebé ami mos hein atu Ita-Boot simu,
atu moris ho sira tinan ba tinan iha Ita glória,
wainhira Ita-Boot hamaran ami nia matabén hot-hotu;
Na’i, ami nia Maromak,
haré tiha Ita nu’u Ita-An rasik,
ami sei sai hanesan Ita ba nafatin
ami sei hananu hahí Ita tinan ba tinan
hodi Jesus Cristo, ami Na’in.
Junta as mãos:
Hodi Nia, Ita-Boot haraik soin tomak ba mundo.
Toma o cálice e a patena com a hóstia e, elevando-os, diz:
HODI CRISTO, HO CRISTO, IHA CRISTO
BA ITA, AMAN MAROMAK, KBIIT-TOMAK NA’IN
HAMUTUK IHA ESPÍRITO SANTO,
HAHÍ NO GLÓRIA TOMAK
ORAS NE’E NO BA NAFATIN.
Todos : Amen.
RITO DA COMUNHÃO
Celebrante : Ho neon ho laran ida de’it,
Ita hamutuk hananu nu’u Na’i hanorin:
AMI AMAN, BE IHA LALEHAN,
HALO AMI HAHÍ HANA’I ITA NARAN
HALO ITA NIA REINO TO’O MAI AMI;
ITA NIA HAKARAN HALO TUIR BA
IHA RAI NU’UDAR IHA LALEHAN.
OHIN NE’E
HARAIK AIHAN LOR-LORON NIAN MAI AMI
HARAIK PERDÃO MAI AMI SALAN,
NU’UDAR AMI PERDUA EMA HALO AAT AMI;
LABELE HUSIK AMI MONU BA TENTAÇÃO;
MAIBÉ HASAI AMI HOSI AAT.
Celebrante : Na’i, hasai ami hosi aat tomak,
haraik dame mai rai klaran, iha ami moris ohin loron:
atu, hetan tiha tulun hosi ita laran-luak,
ami bele sai hosi sala no buat hotu be hasusar,
wainhira ami hein hela Jesus Cristo ami Maksoi
nia hiit-An mai nakonu ho glória.
Todos : Ita mak liurai, Ita mak ukun, ho kbiit liurai ba nafatin.
Celebrante : Na’i Jesus Cristo,
Ita-Boot be lia tun ona ba Ita nia Apóstolo sira:
Ha’u rai hela dame ba imi, fo hela ba imi Ha’u damen:
keta hamatan mai ami salan,
maibé hamatan de’it Kreda nia fiar ba;
haraik ba nia unidade no damen, tuir ita hakaran.
Junta as mãos
Ita be Maromak ho Aman hamutuk iha Espírito Santo
Todos : Amen
Celebrante : Na’i nia dame horik nafatin ho imi.
Todos : Cristo nia domin halo ita hamutuk ona.
Diácono : Hadame malu ba ho Cristo nia paz.
- Em seguida, toma a hóstia, parte-a sobre a patena e de’ita um fragmento no cálice, dizendo em silncio:
Na’i Jesus Cristo Nia futar-Isin kahur ran ne’e,
be ami atu simu, bele lori ami ba moris rohan-laek.
AGNUS DEI
Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, miserere nobis.
Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, miserere nobis.
Agnus Dei, qui tollis peccata mundi,
dona nobis pacem.
Em seguida, o celebrante, de mãos juntas, diz em silêncio:
Na’i Jesus Cristo,
comunga Ita futar-Isin no Ran ne’e,
labele nakfilak nu’u tesilia no hasala ha’u
maibé, tan Ita laran-luak,
bele so’i nu’u mahan no aimoruk
mai ha’u isin no klamar
Celebrante: Rahun-di’ak ba sira be tene ona
ba Han-kalan Na’i nian.
Ne’e ha’e Bibi-Oan Maromak,
be kasu mundo salan.
Todos: Na’i, ha’u la so’i Ita-Boot hi’it-An mai ha’u horik fatin,
maibé, Ita-Boot dehan de’it liafuan ida,
ha’u sei hetan maksoin.
Voltado para o altar, o celebrante diz em silêncio:
Cristo futar-Isin tahan ha’u,
ba moris rohan-laek.
Em seguida, toma o cálice e diz em silêncio:
Cristo futar-Ran tahan ha’u
ba moris rohan-laek.
Antifona da comunhão:
Na’i lia tun dehan: “Ema se han Ha’u Isin no hemu Ha’u Ran,
Nia hela ho Ha’u, Ha’u hela ho nia”.
- Os pais e os parentes do Ordenado podem receber a Comunhão sob as duas espécies.
ORAÇÃO DEPOIS DA COMUNHÃO
Se o Bispo ordenado preside à liturgia eucarística, diz:
Mai ita harohan:
Na’i, hala’o iha ami ba
hahalok maksoin Ita laran-luak nian,
halo ami sai ema oi-na’in no iha kbiit
atu bele haksolok Ita iha ami moris tomak.
Hodi ami Na’in Jesus Cristo, Ita Oan,
be Maromak ho Ita,
hamutuk iha Espírito Santo.
Todos : Amen.
RITOS DE CONCLUSÃO
- Terminada a Oração depois da Comunhão, canta-se o hino Nós Vos louvamos, ó Deus (Te Deum), ou outro hino que lhe corresponda, segundo os costumes locais. Entretanto, o Ordenado recebe a mitra e o báculo e, acompanhado por dois dos Bispos ordenantes percorre a igreja, abençoando a todos.
- No fim do hino, o Ordenado, de pé junto do altar, ou da cátedra, se for na Igreja própria, pode dirigir breves palavras ao povo.
- Depois, o Bispo que tiver presidido à liturgia eucarística dá a bênção. Em vez da bênção habitual, pode dizer a bênção solene que se segue.
Bispo Ordenado:
Na’i horik ho imi.
O povo responde:
Nia horik ho ami.
O diácono pode proferir o convite:
Hakru’uk ba atu simu bênção.
ou exprimi-lo por outras palavras.
Então, se é o Ordenado que dá a bênção, diz primeiro a tríplice invocação, de mãos estendidas:
Maromak, lalehan no rai sira na’in,
ho laran-di’ak Ita-Boot tau-matan ba Ita povo,
ho domin rohan-laek Ita-Boot ukun nia,
haraik Espírito matenek ba sira be Ita-Boot saran tiha ona
ba knaar ukun Ita Kreda,
atu sarani sira la’o ba oin iha moris santo
Todos: Amen.
Ordenado:
Ita, be ho kbiit boot sura ami loron moris nian,
bali sasán hot-hotu tuir sira dalan,
ho laran-di’ak hamatan ba ami nia ministério
no haraik Ita damen wa’i-wa’in ba otas ami loron ohin.
Todos: Amen.
Ordenado:
Ita, be hili ona ha’u ba Ordem bispo siran,
tahan ministério be ha’u simu hosi Ita graça,
haraik moris hun-santo mai ha’u,
atu ha’u monu ba Ita laran;
ukun povo no bispo sira fuan,
atu laiha bibi ida nebé la husik halo-tuir mahein,
no laiha mahein ida nebé la husik bali bibi sira.
Todos: Amen.
Por fim o Ordenado profere a bênção:
Maromak kbiit-tomak na’in
haraik bênção ba imi hotu be iha ne’e,
Padre, † Filho † no Espírito † Santo.
Todos: Amen.
- Dada a bênção, o diácono despede o povo e faz-se a procissão de regresso à sacristía na forma do costume.
Missa hotu ona, ba ho Maromak.
e o povo responde:
Kmanek wa’in ba Maromak.
FINAL
Maluk sarani doben sira, ita nia celebração Ordenação ba Bispo foun Dom Leandro Maria Alves, remata ona. Ita nia oração, agradecimento no Parabéns sei continua iha ita nia moris, basá, ita hetan ona bibi atan foun nebé sei hatudu dalan ba ita hotu hodi moris no la’o tuir Na’i Jesus. Oras ne’e, ita ida-idak fila ba ita nia uma, ita nia Paróquia no ita nia Diocese, maibé ita nia hanoin no ita nia hakarak sai disponível nafatin hodi la’o hamutuk ho ita nia bibi atan sira, liu-liu Dom Leandro Maria Alves, nebé ohin hahú ona nia Missão.
Hakarak Le'e Notisias Seluk?
Hatutan.com, (14 Maiu 2024), Díli– Bankada Parlamentar Partidu Libertasaun Populár (PLP) hosu bá Governu atu halo ona revizaun bá Lei-Komunikasaun Sosiál.
Nasionál
Manipulasaun iha Foos Subsídiu, Foos Tuan Kahur Foos Foun
Published
22 hours agoon
13/05/2024Hatutan.com, (13 Maiu 2024), Díli – Iha loron 27 fulan-Setembru 2023 liuhosi reuniaun Konsellu Ministru aprova Dekretu-Lei ne’ebé aprezenta husi Ministru Komérsiu no Indústria (MCI, sigla portugés), Filipus Nino Pereira kona-bá medida intervensaun temporáriu bá normaliza folin foos iha merkadu nasionál.
Nasionál
SEKOMS Rekoñese Tama Redasaun RTTL,E.P no Dehan Atu Halo Loos Notísia
Published
4 days agoon
10/05/2024Hatutan.com, (10 Maiu 2024), Díli- Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál (SEKOMS), Expedito Dias Ximenes, rekoñese tama to’o redasaun Rádiu Televizaun Timor-Leste, Empreza Públiku (RTTL,E.P) hodi halo loos notísia kona-bá Primeiru-Ministru (PM) fila hikas mai Timor Leste hafoin vizita bá estranjeiru.
PLP husu Halo Revizaun bá Lei Komunikasaun Sosiál
Estrada iha Afaloicai-Uatulari Grave
Eleisaun Órgaun Suku Segunda Volta, Taxa Partisipasaun iha Suku Manleu ho Madohi Menus
Pilar Ekonomia Sei Fraku iha Timor-Leste Nia Adezaun bá ASEAN
Manipulasaun iha Foos Subsídiu, Foos Tuan Kahur Foos Foun
DIT Hahú Introdús ba Estudante Sira Kona bá Seguransa ba Dadus Importante
MAPKOMS “Duvida” ho Sustentabilidade Institutu Formasaun Komunikasaun Sosiál no Multimedia
Nomeasaun Xefe Kaza Militar Foun Hein Konkordánsia Prezidente Repúblika
“The new forms of cultural colonization”, “The illusion of communication”: Husi Amo Daschback, SVD ba Amo Abito Brites to’o Amo Belo, SDB
Amora Lemos Dikontrak Sony Music, Resmi Jadi Penyanyi Profesional
Asesu Gratuita HATUTAN.com
Hafoin Ferias Judisiáriu PGR Sei Ko’alia Kazu Set-top Box RTTL,E.P
Xefe Estadu TL Kondekora Militár Korea Súl Ne’ebé Mate iha Oé-Cusse
PCIC Detein MG Lori Osan Falsu Hosi Inglaterra
PR Simu Karta Kredensial Husi Embaixadór Brunei Darussalam ho Reinu España
Trending
-
Nasionál1 week ago
Index Liberdade Imprensa iha TL husi Top 10 Tun bá 20, AJTL Konsidera Liberdade Imprensa iha TL Ameasadu
-
Nasionál1 week ago
ENERPROCO Lori Timor Gap bá Tribunál Arbitrajen Bele Fó Prezuiju bá Estadu TL
-
Nasionál4 days ago
SEKOMS Rekoñese Tama Redasaun RTTL,E.P no Dehan Atu Halo Loos Notísia
-
Nasionál1 week ago
La’o Hamutuk Husu Timor Gap Klarifika bá Públiku Kona-bá Disputa Kontratuál ho ENERPROCO
-
Ekonomia7 days ago
Bankada CNRT Husu AIFAESA Halo Supervizaun ho Rigor bá Hahán Liu Prazu
-
Nasionál1 week ago
AHDM-TL Kondena Aktu Brutalizmu Membru SNI Hasoru Ema ho Defisiénsia
-
Ekonomia7 days ago
Saláriu Minimu $115 La Refleta Ona Povu Nia Nesesidade Bázika
-
Ekonomia6 days ago
MPRM Francisco Monteiro Garante Prosesu Arbitrajen ENERPROCO ho Timor Gap La Fó Impaktu Negativu Mai TL